(Cadn.com.vn) - Hàng trăm binh sĩ thiệt mạng trong một cuộc giao tranh khốc liệt giữa quân đội Ethiopia và Eritrea vào giữa tháng này. Liệu đây có phải là dấu hiệu bắt đầu một cuộc chiến đẫm máu mới kể từ cuộc chiến tranh biên giới tồi tệ giữa hai nước từ năm 1998-2000?

Một cuộc giao tranh dữ dội giữa quân đội Eritrea và Ethiopia bùng phát hôm 12-6 tại thị trấn biên giới Tsorona của Eritrea - nơi từng là một điểm nóng trong cuộc chiến tranh biên giới giữa 2 quốc gia. Theo ước tính của Bộ Thông tin Eritrea, số người Ethiopia thiệt mạng là 200 dù chính phủ Ethiopia phủ nhận con số này. Điều này khiến sự kiện ngày 12-6 trở nên đáng chú ý nhất kể từ khi cuộc chiến tranh biên giới 1998-2000 từng khiến hơn 80.000 người thiệt mạng.

Không đội trời chung

Sau 30 năm chiến tranh đòi độc lập, Eritrea tách khỏi Ethiopia và trở thành quốc gia độc lập vào năm 1991. Tuy nhiên, do việc phân định đường biên giới giữa 2 quốc gia vẫn chưa rõ ràng cùng nhiều lý do khác, mối quan hệ 2 nước ngày càng rạn nứt và dẫn đến bùng nổ cuộc xung đột tranh chấp khu vực đường biên giới chung vào năm 1998.

Mặc dù nằm trong danh sách các nước nghèo nhất Châu Phi nhưng cả hai tiêu tốn hàng triệu USD để mua máy bay chiến đấu và các loại vũ khí hiện đại. Cuộc chiến làm hơn 80.000 người thiệt mạng và hàng chục ngàn người phải tị nạn. Sau những nỗ lực trung gian hòa giải của nhiều quốc gia và các tổ chức quốc tế, Eritrea và Ethiopia cùng ký Hiệp định Hòa bình vào năm 2000. Nhưng mối quan hệ của họ không còn yên bình nữa. Tháng 4-2002, một ủy ban về biên giới quốc tế được thành lập để giải quyết những tranh chấp biên giới giữa hai nước. Theo đó, một số khu vực tranh chấp đã được phân bổ cho Ethiopia còn vùng Badme - nơi từng được coi như một điểm nóng trong cuộc chiến - thuộc chủ quyền của Eritrea, kết thúc cuộc chiến tranh kéo dài nhiều năm.

Thế nhưng, trong suốt 14 năm qua tình hình căng thẳng giữa 2 quốc gia vẫn cứ âm ỉ. Ông Cedric Barnes, Giám đốc tổ chức khủng hoảng quốc tế, nhận định  đã có 8 cuộc giao tranh bùng phát giữa 2 quốc gia Châu Phi này kể từ năm 2011.

Binh sĩ Ethiopia dò mìn tại khu vực biên giới với Eritrea. Ảnh: AFA

Nguyên nhân cốt lõi

Giới phân tích cho rằng, có thể chính quyền hai quốc gia này đang cố tình tạo một cuộc giao tranh để đánh lạc hướng một loạt các báo cáo đáng xấu hổ công bố gần đây của LHQ và Tổ chức theo dõi nhân quyền. Theo đó, Eritrea bị cáo buộc vi phạm tội ác chống lại nhân loại, bao gồm cả hệ thống nô lệ, tra tấn và hãm hiếp người dân, trong khi đó Ethiopia đang bị buộc tội giết chết khoảng 400 người biểu tình và bắt giữ hàng chục ngàn người khác trong khu vực Oromia kể từ tháng 11-2015.

Quay trở lại quá khứ, Eritrea không còn ổn định kể từ khi giành được độc lập cách đây 20 năm. Ở quốc gia này đã xảy ra hàng loạt các hành vi tội ác chống lại nhân loại. Tổng thống Eritrea Isaias Afwerki đã lấy tình hình biên giới bất ổn như một cái cớ biện minh cho tình trạng nô lệ suốt đời của thường dân. Người dân nơi đây không được phép tự do đi lại trong nước. Điều này khiến hàng chục ngàn người Eritrea tuyệt vọng và trốn sang Châu Âu. Tận dụng tình hình này, Ethiopia châm ngòi “ngọn lửa căm phẫn của người dân Eritrea” thúc đẩy biểu tình lật đổ Tổng thống Afwerki. Cả 2 quốc gia bắt đầu một cuộc chiến tranh ủy nhiệm bằng cách hỗ trợ các nhóm nổi dậy và các phong trào phá hoại khác, khiến tình hình trong khu vực càng bất ổn hơn.

LHQ, Liên minh Châu Phi, và Bộ Ngoại giao Mỹ mới đây kêu gọi cả hai bên cùng kiềm chế và bình tĩnh đàm phán. Nhưng dường như cuộc chiến của cả hai sẽ không chấm dứt mà ngược lại có nguy cơ bùng nổ trong tương lai gần.

Tuệ Khanh

(Theo Foreign Policy/ Trumpet)