“Cây gậy” hay “củ cà rốt”?

Thứ ba, 03/04/2018 09:54

Các lựa chọn của Mỹ ở Trung Đông tiếp tục thách thức những dự đoán của các chuyên gia về chính sách đối ngoại. Không có câu trả lời dễ dàng trong khu vực khi những lợi ích và liên minh luôn thay đổi. Nhiều người thậm chí dự đoán, Mỹ có thể đang tính đến việc dùng “cây gậy” thay cho “củ cà rốt” ở khu vực này. Điều này là sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các “cầu thủ” trong khu vực?

Thứ nhất là Iran. Trường hợp của quốc gia Hồi giáo này có lẽ là minh chứng rõ ràng nhất về “sức mạnh hậu quả” của “cây gậy” trong bối cảnh Mỹ được cho là đang lên kế hoạch cho ngày mà Tổng thống Donald Trump có quyết định cuối cùng về thỏa thuận hạt nhân lịch sử đã ký hồi năm 2015. Ông Trump được cho là sẽ hủy bỏ thỏa thuận đa phương về hạt nhân này, mang tên Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA). Nhưng điều cần thiết trong cách tiếp cận “cây gậy và củ cà rốt”, Mỹ cần tiếp tục cố gắng chế ngự Iran với nhiều củ cà rốt hơn nếu không muốn mang lại phản ứng ngược.

Thứ hai là Thổ Nhĩ Kỳ. Từng là đồng minh vững chắc của NATO, Thổ Nhĩ Kỳ bỗng trở thành “kẻ điên cuồng”, “một kẻ khó bảo” của liên minh quân sự này. Vì vậy, đã có câu hỏi đặt ra là liệu Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2018 có còn là đồng minh đáng tin cậy và không thể thiếu của NATO? Thật khó cho Mỹ. Nhưng nếu Washington muốn “bẻ” mối quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ bằng “cây gậy” chứ không phải “củ cà rốt”, hậu quả sẽ đẩy Thổ Nhĩ Kỳ gần Iran và Nga hơn nữa.

Và một “cầu thủ” quan trọng không kém trong khu vực. Đó là Palestine. Sau nhiều năm chìa “củ cà rốt” cho người Palestine, Quốc hội và chính quyền của Tổng thống Trump quyết định giảm trợ cấp tài chính cho Palestine. Tổng thống Trump cũng áp đặt những hậu quả bằng cách giảm nguồn tài trợ cho Cơ quan Công tác và Cứu trợ của LHQ (UNRWA), chuyên phụ trách giúp đỡ người tị nạn Palestine. Nhưng rồi, Mỹ được gì? Tất cả những quyết định đó chỉ càng khiến cho tiến trình đàm phán hòa bình Trung Đông – một mục tiêu lớn của Tổng thống Trump - rơi vào bế tắc.

Rõ ràng, nếu Mỹ cung cấp đủ lượng “cà rốt” cho các quốc gia này, họ sẽ đáp lại. Dùng “cây gậy” không thành công, vậy tại sao không cho thêm nhiều “cà rốt”?

THANH VĂN