Dù kinh tế bị xấu đi do đại dịch COVID-19, nhiều nước Châu Á vẫn gia tăng chi tiêu cho quốc phòng.

Tàu chiến của Hải quân Trung Quốc.   Ảnh: Defenceconnect

Năm 2020 - tăng chi tiêu bất chấp Covid-19

Theo Báo cáo Cán cân Quân sự năm 2020, chi tiêu quốc phòng toàn cầu trong năm 2020 đạt 1.830 tỷ USD, tăng 3,9% so với năm 2019. Tổng ngân sách quốc phòng tính tỷ lệ theo GDP tăng từ mức 1,85% năm 2019 lên 2,08% GDP toàn cầu năm 2010. Tài liệu do Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) có trụ sở tại London công bố lưu ý rằng đây là mức tăng chậm hơn so với năm 2019.

Báo cáo nhận định, sản lượng kinh tế toàn cầu năm 2020 chịu tác động tiêu cực từ đại dịch COVID-19, với GDP của thế giới tăng trưởng âm 4,4%. Kinh tế suy giảm, nhưng chi tiêu quân sự vẫn giữ được mức tăng gần như năm 2019. Điều đó phản ánh cuộc cạnh tranh về an ninh ngày càng gia tăng giữa các quốc gia. Xu hướng này nhiều khả năng sẽ không đảo ngược trong ngắn hạn vì không có gì đảm bảo rằng môi trường an ninh ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương sẽ sớm ổn định trong thời gian tới.

Đánh giá về mức chi tiêu quân sự trên toàn cầu, nhà phân tích chiến lược Fenella McGerty tại IHS Jane lưu ý, mức gia tăng chi tiêu quốc phòng của Mỹ và Trung Quốc chiếm 2/3 trong tổng mức gia tăng 3,9% chi tiêu nói trên. Ngân sách quốc phòng của Mỹ đã tăng 6,3% vào năm 2020 và mức tăng của Trung Quốc vào khoảng 5,2% vào năm 2020, thấp hơn 0,7% so với năm 2019.

Trung Quốc tăng ngân sách quốc phòng năm 2021...

Với quy mô của nền kinh tế Trung Quốc, ảnh hưởng của sự suy thoái kinh tế đối với chi tiêu quốc phòng ở mức độ không đáng kể. Tân Hoa Xã ngày 5-3 đưa tin, ngân sách quốc phòng hàng năm của Trung Quốc sẽ duy trì mức tăng trưởng một con số trong năm thứ 6 liên tiếp với mức tăng 6,8% trong năm 2021. Dự thảo báo cáo ngân sách quốc gia do Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường trình bày ngày 5- 3 tại Kỳ họp thứ tư Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc Trung Quốc (Quốc hội - NPC) khóa XIII, Trung Quốc sẽ chi 1,355 nghìn tỷ NDT (khoảng 209 tỷ USD) cho quốc phòng trong năm tới. Theo Thời báo Hoàn cầu, năm ngoái, Trung Quốc phân bổ khoảng 1,268 nghìn tỷ NDT (khoảng 196,44 tỷ USD) cho ngân sách quân sự.

...kéo theo hàng loạt nước tăng

Đại dịch COVID-19 đã gây ra những tác động tiêu cực đối với khu vực. Nhưng chi tiêu quốc phòng tại khu vực cho thấy một thực tế chính phủ nhiều nước Châu Á đang đối diện với những yêu cầu cấp thiết về an ninh.

Ấn Độ cũng đã quyết định tăng ngân sách quốc phòng cho tài khóa 2021- 2022, với mức tăng 1,4%, từ 64,5 tỷ USD của tài khóa 2020-2021 lên 65,44 tỷ USD cho tài khóa 2021-2022. Mức tăng tuy nhỏ, nhưng xét trong bối cảnh kinh tế Ấn Độ bị tác động bởi đại dịch, nó cho thấy chính quyền của Thủ tướng Narenda Modi dồn ưu tiên cho quốc phòng khi phải đối diện với mối đe dọa Trung Quốc.

Australia – một cường quốc tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương cũng gia tăng chi tiêu quốc phòng. Bất chấp dịch bệnh, Australia dự tính sẽ chi khoảng 42,75 tỷ AUD, tương đương 2,19% GDP của nước này cho giai đoạn 2021-2022 và dành 2,38% GDP cho giai đoạn 2023-2024. Cùng với Nhật Bản và Ấn Độ, Australia cũng đang bị ảnh hưởng bởi các chính sách cứng rắn của Trung Quốc, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại và kinh tế.

Mỹ cũng tiếp tục bị cuốn vào xu hướng tăng chi tiêu quốc phòng từ Trung Quốc. Theo báo cáo Cán cân Quân sự 2020, quá trình hiện đại hóa quân đội Trung Quốc là động lực thúc đẩy hoạt động “mua sắm, nghiên cứu & phát triển” của quân đội Mỹ. Việc Bắc Kinh mở rộng hoạt động ở biển Đông, Biển Hoa Đông và Ấn Độ Dương, tăng hiện diện ở vịnh Bengal, biển Arab, đã khiến tất cả các cường quốc biển còn lại, cũng như các quốc gia ở Đông Nam Á, phải tăng cường tiềm lực quốc phòng.

Tại Đông Nam Á, nhiều quốc gia đã bắt đầu tăng chi tiêu quốc phòng. Singapore tăng mức chi tiêu, lên tới 11,56 tỷ USD. Philippines và Indonesia cũng thực hiện các bước đi tương tự. Theo một số nhà phân tích, hành vi mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc, vấn đề tranh chấp trên biển Đông và mối đe dọa của chủ nghĩa khủng bố đã thúc đẩy những quốc gia này ưu tiên cho vấn đề an ninh.

Tại Đông Bắc Á, Nhật Bản đã thông qua khoản chi tiêu quốc phòng cao kỷ lục 5,34 nghìn tỷ yên (51,7 tỷ USD) cho năm 2021. Mức ngân sách này tăng 0,5% so với năm 2020. Ngân sách quốc phòng của Nhật Bản đã tăng liên tiếp trong 9 năm qua, nhằm đối phó với các mối đe dọa trong khu vực. Hành vi ngày càng quyết đoán hơn của Trung Quốc cùng mối đe dọa hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên là một trong những lý do khiến Tokyo tiếp tục tăng chi tiêu quốc phòng. Bên cạnh đó, Tokyo cũng tập trung thúc đẩy năng lực sẵn sàng ứng phó đối với chiến tranh ngoài không gian, chiến tranh điện tử, chiến tranh không gian mạng. Đây cũng là những lĩnh vực mà Trung Quốc quan tâm. Trong khi đó, Hàn Quốc thông báo rằng sẽ chi 52,84 nghìn tỷ won (48 tủ USD) cho lĩnh vực quốc phòng vào năm 2021, tăng 5,4% so với năm 2000.

AN BÌNH