(Cadn.com.vn) - Nam Phi đang trải qua cuộc khủng hoảng năng lượng tồi tệ nhất kể từ năm 2008, khi Eskom, nhà cung cấp điện quốc gia, phải đấu tranh để đáp ứng nhu cầu. Tuy nhiên, trong báo cáo mới đây, Ủy ban vì sự tiến bộ Châu Phi (APP) cho rằng, lục địa đen đang nổi lên như một "siêu cường năng lượng tái tạo toàn cầu". Điều này có thể là giải pháp cho vấn đề năng lượng của châu lục nghèo đói này?

Khủng hoảng năng lượng

Các nhà hoạch định chính sách quyết định khởi động một vòng đàm phán mới của LHQ về biến đổi khí hậu vào tháng 12. Họ đang phải đối mặt với thách thức trong việc đáp ứng nhu cầu năng lượng hiện nay, trong khi phải hỗ trợ phát triển các nguồn năng lượng carbon thấp trong tương lai.

Nam Phi là một trong những nền kinh tế lớn nhất và phát triển nhất lục địa đen, nhưng nước này có nguy cơ không thể phát triển hơn nữa do nguồn cung năng lượng không đủ. Các nền kinh tế lớn khác cũng đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng năng lượng, gồm Nigeria - đất nước sản xuất hơn 2,5 triệu thùng dầu mỗi ngày, nhưng nhiều người dân vẫn sống mà không có điện. Các thành phố lớn như Lagos chủ yếu sử dụng máy phát điện. Nigeria "tự hào" về tỷ lệ máy phát điện quy mô nhỏ lớn nhất trên thế giới - chứ không có hệ thống điện lưới quy mô lớn.

Trên khắp Châu Phi, 600 triệu người - khoảng 2/3 dân số - không được tiếp cận nguồn điện. Một trong những Mục tiêu Phát triển Bền vững, vốn sẽ thay thế các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ, chú trọng tới việc tăng cường tiếp cận điện vào năm 2030. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, với xu thế hiện nay, phải đến năm 2080, Châu Phi mới đạt được mục tiêu này.

Bên cạnh "nghèo năng lượng", biến đổi khí hậu và tác động của nó cũng là vấn đề ở các nước Châu Phi. Chủ tịch APP Kofi Annan chỉ ra: "Không riêng khu vực nào gây ra cuộc khủng hoảng khí hậu, cũng không có khu vực phải trả giá cho sự thất bại trong việc giải quyết vấn đề này". "Các chính phủ châu Phi có cơ hội nắm bắt các thách thức khí hậu phải suy nghĩ lại chính sách năng lượng", Giám đốc điều hành APP Caroline Kende-Robb, nhận định.

Nhưng vai trò của lưới điện quốc gia có thể bị giảm, nhờ vào hệ thống năng lượng mặt trời và năng lượng gió ở địa phương, mà có thể rẻ hơn và dễ dàng hơn quản lý hơn.

Các trang trại năng lượng mặt trời lớn đang được xây dựng ở châu Phi.    Ảnh: BBC

Chờ năng lượng tái tạo

Báo cáo APP ủng hộ các hình thức năng lượng tái tạo như gió, mặt trời, thủy điện nhưng không nhìn thấy sự cần thiết phải tiếp tục sử dụng các loại nhiên liệu hóa thạch ở Châu Phi trong ngắn và trung hạn.

Nhưng một số nhà vận động năng lượng xanh cho rằng, Châu Phi quá chậm trong việc tiếp cận các công nghệ mới. Ông Muna Lakhani, điều phối viên của Earthlife Africa tại Cape Town, một trong những tổ chức công lý môi trường lâu đời nhất tại lục địa này bác bỏ một số luận điểm cho rằng, năng lượng tái tạo là lỗi thời. Theo ông, chi phí năng lượng gió ở Nam Phi đang giảm xuống khi công nghệ được cải thiện, trong khi chi phí của than đang tăng lên do nguồn cung cạn dần.

Ông cũng bác bỏ ý kiến cho rằng, các nguồn năng lượng tái tạo khó dự đoán hơn so với nhiên liệu hóa thạch. Ông nhìn thấy một tương lai mà các nguồn năng lượng tái tạo có thể cung cấp đủ nhu cầu năng lượng cho Châu Phi, và khẳng định rằng trong tương lai này không còn xa.

An Bình (Theo BBC)