Tôi nhủ rằng có một ngày sẽ đến thành phố cổ Malacca, nơi mà hơn 500 năm về trước là một trung tâm giao thương ở dòng sông cũng mang tên Malacca thơ mộng. Mọi người ẩn dụ Malacca giống như Hội An ở Quảng Nam, nhưng thực ra chỉ là một sự so sánh, bởi rõ ràng là hai điểm đến hoàn toàn khác biệt.

Một góc Malacca.

Malacca là một thành phố cổ của Malaysia, là điểm đến trong các cuộc hành trình du lịch, dẫu cách Kuala Lumpur 150 km, nhưng nhờ đại lộ thông thoáng, chỉ đi bằng ô-tô hai giờ là tới nơi. Và không vội về khách sạn, chúng tôi đã tìm đến Khu phố cổ như thể lời hẹn cần phải giữ, không kịp chậm trễ. Sự tò mò đầu tiên của chúng tôi chính là cái tên Malacca. Chuyện kể, vào năm 1403, Hoàng tử Parameswara xứ Sumatra bị lưu đày đến một làng chài nhỏ phía bờ biển. Hoàng tử đã xây dựng  làng chài thành thành phố và gọi là Malacca - có nghĩa là tên một loại cây. Người Bồ Đào Nha đến Malacca đầu tiên và đặt ách thực dân suốt 130 năm (từ 1511). Sau đó, người Hà Lan thống trị trong 154 năm. Từ năm 1824 cho đến giữa thế kỷ XX, khi Malaysia giành quyền độc lập thì đây vẫn là thuộc địa của Anh. Ngoài ra, người Hoa cũng đến định cư từ thế kỷ 15.  Malacca được UNESCO công nhận là di sản thế giới tháng 7-2008 và giờ đây, nơi này luôn đông du khách, đặc biệt là có cả một lực lượng cảnh sát tận tình chỉ đường, bảo đảm giao thông cho người tìm đến.

 Để cảm nhận hết thành phố cổ Malacca, chúng tôi đi bộ theo con phố cổ trên đường Jonker Walk. Con phố đi qua rất nhiều ngôi chùa và những ngôi nhà nhỏ hai tầng. Có một nhà thờ tên Tamil Methooist trên tường ghi xây dựng năm 1908. Trên con phố có Đền Cheng Hoon Teng là một di tích lịch sử lâu đời đã "sống sót" sau sự tàn phá của thời gian. Được xây dựng từ năm 1646, Cheng Hoon Teng là ngôi đền đa tôn giáo lâu đời nhất ở Malaysia với Đạo giáo, Khổng giáo và Phật giáo. Ngôi đền mở rộng, ấn tượng là bốn tượng kỳ lân sơn đỏ hai bên cửa chánh điện, khách vào đền vái lạy không cần bỏ dép ra ngoài. Ở giữa không gian đền có lư hương, nhang và nến  bán ở một gian phụ, khách mua và thắp nhang, còn nến thì đốt lên cắm ở hai chiếc bàn hai bên. Bên cạnh đền, đi ra phía sau còn nhiều chỗ thờ nhỏ. Đặc biệt, vị thầy trong đền mặc áo vàng như bên đạo Phật và bức tượng thờ chính là tượng Phật. Ngôi đền này đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới năm 2002.

 Malacca nhỏ, chỉ rộng 1.658km2, một điểm đến pha trộn các phố cổ và nét văn hóa của Bồ Đào Nha, Hà Lan, Anh khá độc đáo. Từ khách sạn nhìn xuống phố, những ngôi nhà sơn màu rực rỡ tạo ấn tượng mạnh. Và khi đi hết con phố Jonker, thỉnh thoảng gặp vài người Việt bán trái cây hoặc nước uống mời chào bằng tiếng mẹ đẻ, rồi gặp con sông Malacca. Phía Đông của sông Malacca là những khu phố kiểu cũ Châu Âu. Đi dọc theo con sông, có những ngôi nhà đẹp, trước trồng hoa, bờ sông có bậc thềm, thỉnh thoảng trên con sông có những chiếc thuyền rẽ sóng. Nhìn xa xa vẫn là những ngôi nhà với những bức tường vẽ tranh nổi bật. Cứ thế, chúng tôi đến chiếc cầu qua khu phố cổ Malacca.  Băng qua đường với sự hướng dẫn của cảnh sát, tất cả xe ô-tô đều dừng cho khách bộ hành bước qua. Đây là khu phố Hà Lan, nhận diện dễ dàng với chiếc cối xay gió. Còn ngay quảng trường thì tất cả các ngôi nhà đều quét vôi hồng, nổi bật ngay trung tâm là nhà thờ St. Paul's, còn phía bên kia quảng trường là pháo đài A'Famosa được người Bồ Đào Nha xây vào năm 1511. Pháo đài nay còn vài cổ pháo, những bức tường đã ám thời gian ngả màu đen. Bên dưới tường thành, còn lưu dấu vết của một khu vực trận pháo cũ, và đặt những ngọn đèn để đem hắt sáng chiếu rọi tạo cảnh sắc. Quảng trường Hà Lan không lớn, có đài phun nước, có tháp đồng hồ, một biểu tượng ghi "I love Melaka". Thành nơi chụp ảnh lưu niệm.

 Sự thích thú thực sự lại chính là những chiếc xe đạp đặc biệt, mà chắc chắn chỉ Malacca mới có. Ngay cả tôi, lần đầu tiên nhìn cứ tưởng là những chiếc xe bán hàng, nhưng thật ra là xe đạp thồ có trang trí để chở khách dạo phố, mà mọi người gọi là xe lôi hoa. So với những chiếc xe đạp lôi ở Hà Tiên hay Châu Đốc thì xe đạp lôi ở đây cực kỳ sáng tạo. Chiếc xe đạp chỉ có nhiệm vụ đạp, một chiếc thùng ba bánh vững chắc có mui che cho hai người lên, người đạp xe lôi chiếc xe dạo phố với giá 100 ngàn tiền Việt/người. Mỗi chiếc xe sáng kiến gắn hoa (giả) tùy ý, đa phần hình trái tim màu mè, một số hình Doremon.

Malacca vậy đó, dịu dàng đón những người khách đôi khi chỉ lạc bước một lần, nhưng nhớ mãi một thành phố cổ rất nhiều màu sắc.

KHUÊ VIỆT TRƯỜNG