Nghề săn châu chấu tại Nghệ An có từ khá lâu, nhưng duy trì với nghề này chủ yếu là người dân ở Thị xã Hoàng Mai và huyện Quỳnh Lưu. Khoảng từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm, những người thợ săn châu chấu lại có mặt trên khắp các cánh đồng từ Nghệ An đến Hà Tĩnh để hành nghề. Theo họ, đây là thời điểm châu chấu xuất hiện nhiều nhất và cái tên “tôm bay” là do cánh thợ săn và các nhà hàng ví von gọi.

Giữa tháng 6-2023, một tốp “thợ săn tôm bay” 3 người đã có mặt tại cánh đồng gần khu công nghiệp Bắc Vinh, TP Vinh để săn loại đặc sản này. Trên cánh đồng đầy ụ đất, ổ voi, ổ gà, thợ bắt châu chấu như diễn viên xiếc diễn "mô-tô bay" khắp ruộng. Đây là công việc đòi hỏi phải có nhiều sức khỏe, sự khéo léo và một chút liều lĩnh mới bám trụ được.

Anh Lê Văn Tấn (trú tại TX Hoàng Mai) chia sẻ, để săn được châu chấu, anh và đồng nghiệp phải dậy từ tờ mờ sáng, chất đồ nghề lên xe và di chuyển đến các cánh đồng ở các địa phương của Nghệ An. Phương tiện để săn “tôm bay” là xe máy, buộc phía sau 2 cái vợt lớn được may bằng vải dù hoặc màn tuyn. Cái vợt có thể đóng mở theo ý của người thợ săn. Với tốc độ chạy đủ nhanh, đều và liên tục, châu chấu sẽ bị vợt vào lưới và không thể bay ra. Theo anh Tấn, để bám trụ với nghề thì những người thợ săn phải có sức khỏe, sự kiên trì, gan dạ mới dám chạy xe máy liên tục trên cánh đồng nhấp nhô như thế này. “Mỗi ngày chúng tôi sẽ di chuyển đến một đến hai cánh đồng. Cánh đồng ở đây cỏ không bằng phẳng, có nhiều ổ gà, ổ voi,… những ụ đất lồi lõm ẩn dưới lớp cỏ nên rất khó di chuyển bằng xe máy. Nhiều khi anh em cũng bị tai nạn dập đầu gối và xây xước. Dù vậy nhưng khi nhìn thấy thành quả chúng tôi thấy vô cũng phấn khích”, anh Tấn cho hay.

Để có được thành quả như kỳ vọng, các dụng cụ săn “tôm bay” cũng được các thợ săn chuẩn bị khá chu đáo. Khung thép buộc phía sau xe máy được chế tạo chắc chắn, trong đó khung thép được đấu vào trục sau xe máy, lắp vào chiếc vợt lớn. Miệng lưới được gia cố bằng khung thép há rộng. Cũng theo anh Tấn, vợt phải dùng lưới mắt dày, chắn chắn để có thể chịu được va đập và áp lực lớn từ gió. Tuy nhiên, vợt cũng phải thoáng khí để dễ dàng di chuyển và không làm châu chấu bị chết, gãy chân, gãy càng khi mắc vào lưới.

Sau khi chạy vòng vo trên cánh đồng, thấy vợt bắt đầu đầy, anh Tiến và mọi người dừng xe để gom thành quả lại bỏ túi khác. Lúc này, trong vợt không chỉ có châu chấu mà còn có cỏ khô, rác lẫn lộn vào nên các thợ săn phải giũ sạch tách châu chấu ra. Công việc này đòi hỏi sự khéo léo, nhịp nhàng, giũ lưới không mạnh quá để tránh làm dập, gãy châu chấu sẽ giảm giá thành khi nhập cho thương lái.

Anh Hồ Đức Tiến (trú tại TX.Hoàng Mai) chia sẻ, châu chấu sau khi được săn về sẽ được nhập cho các thương lái ở trong tỉnh hoặc các tỉnh phía bắc. Họ thu mua để cung ứng cho các nhà hàng làm mồi nhậu còn châu chấu nhỏ thì sẽ được nhập cho các đại lý chuyên cung cấp thức ăn cho chim. “Trung bình mỗi ngày, một người bắt được khoảng 10 – 15kg châu chấu. Châu chấu được nhập cho các thương lái với giá 110.000 đồng/kg. Mỗi ngày người thợ săn châu chấu bán được khoảng 1,5 triệu đồng. Trừ mọi chi phí xăng xe, ăn uống... trung bình mỗi ngày, chúng tôi thu nhập khoảng trên 1 triệu đồng đối với thời điểm châu chấu nhiều. Ngày nào ít thì cũng được khoảng 600.000đồng – 800.000đồng” – anh Tiến cho biết.

Châu chấu được bắt tự nhiên nên trở thành món đặc sản đắt tiền của người dân hiện nay, đặc biệt trong các quán nhậu. Loại đặc sản côn trùng này được chế biến thành nhiều món khác nhau như châu chấu rang lá chanh, châu chấu rang cay sốt sả ớt, châu chấu chiên giòn sốt sa tế… Bên cạnh đó, việc săn bắt châu chấu góp phần bảo vệ mùa màng nên đi đâu cũng được người dân địa phương ủng hộ. Có những hôm lượng châu chấu xuất hiện trên các cánh đồng khá nhiều, những người thợ săn may mắn có thể đánh được hàng chục kg, thu nhập vài triệu đồng.

Sau khi vợt gần hết châu chấu ở cánh đồng khu công nghiệp Bắc Vinh, anh Tấn, anh Tiến lại thu dọn đồ nghề cùng tổ thợ săn tiếp tục di chuyển đến cánh đồng khác tiếp tục công việc. Với họ rong ruổi trên xe máy săn châu chấu vừa là thú vui vừa mang lại nguồn thu nhập khá cho gia đình.

Dương Hóa