Ẩn trốn giữa rừng rẫy ở tận H. Sê Pôn (Savanakhet, Lào), Hồ A Dục (1974, trú xã Tân Lập, H. Hướng Hóa, Quảng Trị) chỉ nhớ lần lượt 2 mùa Tết Lào đã qua và sắp tới Tết thứ 3. Hễ thấy người Việt sang lao động, buôn bán thì dù chẳng quen biết, Dục ngay lập tức di chuyển đến rẫy khác làm thuê. Chui nhủi, cơ cực, Dục đen nhẻm, gầy gò. Có lần bị ong vò vẽ đốt, Dục sốt, ốm liệt tưởng không qua khỏi. Tình cảnh ấy càng khiến Dục nhớ quê, nhớ mẹ già, người vợ nghèo và đàn con nheo nhóc. Nhưng lo bị phát hiện, bị tù tội cứ níu chân người đàn ông này. Cho đến một ngày, sự ăn năn đã chinh phục được nỗi sợ hãi, Dục quyết định hồi hương đầu thú, khép lại hành trình 1.000 ngày có lẻ trốn chạy tội lỗi.

Dục liên tục khóc trong phút gặp gỡ các con và người thân trong thời gian HĐXX nghị án.

Chiều 15-6, TAND tỉnh Quảng Trị đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án Hồ A Dục vận chuyển trái phép vật liệu nổ. Trong thời gian HĐXX nghị án, Dục được ôm hai đứa con út (sinh đôi năm 2014) vào lòng sau nhiều năm “xa cách”. Bọn trẻ có phần rụt rè nhưng khi thấy cha mắt đỏ hoe, khóc nghẹn, chúng liền sà vào lòng. Những đứa con còn lại cũng thút thít theo. Người mẹ già và người vợ nghèo ngồi bên động viên, dù lo lắng nhất định nhưng so với 3 năm Dục biệt tăm thì sự trở về này chính là đã xóa được tuyệt vọng cùng cực trong họ.

Dục là người Vân Kiều, mù chữ, chưa từng viết được tên mình, ngay cả tiếng Việt cũng trọ trẹ. Vợ Dục, cùng tuổi với chồng là một người phụ nữ hiền hậu, chịu thương chịu khó. Có với nhau 6 mặt con, trong đó lần mang thai đôi năm 2014 chị đã ở tuổi 40, sau cuộc vượt cạn nhọc nhằn, sức khỏe chị yếu hẳn. Thương vợ, thương con, Dục làm rẫy, làm nương, rồi chạy cửu vạn gỗ, chuối, sắn đủ cả, những đứa con lớn cũng chăm chỉ nương rẫy nhưng nhà đông con, khó khăn bủa vây, nghèo vẫn nghèo. Chính vì vậy, khi có người đề nghị chở hàng về từ Hướng Hóa xuống Cam Lộ với tiền công 2 triệu đồng, Dục gật đầu đồng ý ngay mà không hỏi hàng đó là thứ gì.

Theo lời khai của Dục, ngày 26-1, có một người không rõ danh tính thuê Dục điều khiển xe máy chở 2 bao hàng từ bên bờ sông Sê Pôn thuộc địa bàn xã biên giới Tân Thành (H. Hướng Hóa) về đoạn cầu Đầu Mầu (xã Cam Thành, H. Cam Lộ). Trên đường đi thấy hàng nặng, Dục dừng lại kiểm tra biết là thuốc nổ. Giật mình vì biết đang phạm pháp nhưng nghĩ đến 2 triệu đồng tiền công có thể trang trải nhiều chi phí, Dục tiếp tục hành trình. Ai ngờ, khi chưa qua hết địa bàn xã Tân Thành, Dục đã bị lực lượng chức năng phát hiện nghi ngờ, truy đuổi.

Biết mình chở hàng cấm, Dục chạy vào thôn Bích La Đông (xã Tân Thành), vứt xe máy cùng hàng hóa trốn vào rừng. Từ đây, Dục đi đò qua sông Sê Pôn, sang nước bạn Lào ẩn náu. Số hàng cấm mà Dục vận chuyển là thuốc nổ TNT, khối lượng 83kg. Ngày 17-2-2017, Cơ quan ANĐT CA Quảng Trị khởi tố vụ án “Vận chuyển trái phép vật liệu nổ” và đến ngày 18-2-2018, ra quyết định tạm đình chỉ điều tra vụ án.

Trả lời HĐXX về thời gian lẩn trốn, Dục cho biết sang Lào cứ xin làm thuê phát rẫy, hết nhà này sang nhà khác, ở lại luôn giữa đồi, rừng để giữ kín thân phận. Hễ thấy người Việt Nam, Dục lại trốn đi xa hơn. Gợi nhắc về ngày tháng đó, người đàn ông này không kìm được tâm trạng hối hận. “Lẩn trốn ăn uống qua ngày nhưng cực nhất là sợ bị bắt, không dám gặp ai, khủng khiếp lắm”, Dục kể.

Bị cáo Hồ A Dục

Trong khi đó ở quê, vợ con không biết tin Dục ở phương nào mà liên lạc, mà tìm kiếm. Họ không rõ sự tình nên càng quay quắt, chờ đợi. Đầu tháng 2-2020, Dục nhận thấy không thể trốn tránh mãi được, cần phải đối diện với hành vi sai trái do mình gây ra. Hồi hương trở về, Dục vẫn tạm lánh trên đồi sắn. Do rẫy chưa vào thu hoạch, lại trong dịp Tết Nguyên đán nên vợ con chưa lên, không ai phát hiện. Nhìn lán trại trên rẫy xiêu vẹo, Dục nghĩ đến cảnh vợ con bao năm qua thiếu người gánh vác, trụ vững mà xót, mà hối hận nên tranh thủ sửa lại cho chắc chắn rồi nhanh chóng đến cơ quan CA đầu thú. Ngày 11-2-2020, Cơ quan ANĐT ra quyết định phục hồi điều tra vụ án và ngày 12-2 ra quyết định khởi tố bị can đối với Dục về hành vi “Vận chuyển trái phép vật liệu nổ”.

Do tang vật phạm pháp có số lượng lớn, khung hình phạt từ 7 đến 15 năm tù nên khi ra tòa, Dục rất lo lắng. Bị cáo chưa tiền án tiền sự, cả quá trình điều tra và tại phiên tòa, bị cáo đều tỏ rõ sự thành khẩn, ăn năn. Đại diện VKSND tỉnh đề nghị HĐXX áp dụng nhiều tình tiết giảm nhẹ cho bị cáo. Qua tài liệu hồ sơ vụ án và quá trình tranh tụng, ý kiến của VKS, người bào chữa miễn phí cho bị cáo, HĐXX nhận thấy cáo trạng truy tố Dục đúng người đúng tội, áp dụng các tình tiết giảm nhẹ theo luật định, Tòa tuyên án 4 năm tù. Tin tưởng bản án thấu tình đạt lý trên chính là động lực cho người cha nghèo trót tham phạm tội này cải tạo tốt để sớm trở về với gia đình như bao người mong đợi.

BẢO HÀ