Theo dự kiến, vụ án “Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Trung tâm Giống cây trồng, vật nuôi Quảng Trị (gọi tắt Trung tâm) được TAND tỉnh Quảng Trị tổ chức xét xử sơ thẩm trong 2 ngày 16 và 17-2018. Tuy nhiên, diễn biến phiên tòa diễn ra nhanh do các bị cáo đều thừa nhận toàn bộ nội dung cáo trạng truy tố và thành khẩn khai báo. Các bị cáo cũng tự bào chữa với nội dung ngắn gọn, chủ yếu xin xem xét khi lượng hình. Chính vì thế, đến cuối ngày 16-7, Tòa đã hoàn thành các bước xét xử, tiến hành tuyên án. Đây là vụ án được dư luận quan tâm, nhất là những ai từng gắn bó với Trung tâm này, bởi họ rất hiểu những người đứng ở bục bị cáo đều có cống hiến đáng kể trong xây dựng và phát triển đơn vị như hôm nay, được các cấp từ T.Ư đến địa phương khen thưởng.

5 người bị VKSND tỉnh Quảng Trị truy tố gồm Nguyễn Văn Trí (1959, nguyên Giám đốc Trung tâm), Dương Thị Hồng (1961, nguyên Kế toán trưởng), Nguyễn Thị Minh Tuyết (1961, nguyên Trưởng phòng Kỹ thuật Kiểm nghiệm kiêm Thủ quỹ), Nguyễn Thị Thành (1976, kế toán) và Trần Đức Tài (1965, nguyên Trưởng phòng Kế hoạch). Được thành lập từ năm 2001 nhưng năm 2010 là một dấu mốc quan trọng của Trung tâm, chuyển từ đơn vị sự nghiệp kinh tế công lập có thu, tự trang trải một phần kinh phí hoạt động sang trang trải toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên. Thời điểm đó, bị cáo Trí đã có 5 năm làm giám đốc Trung tâm. Trước áp lực cạnh tranh, thị trường, giám đốc Trí cùng một số cấp dưới bàn bạc lập 2 hệ thống sổ sách kế toán, quỹ tiền mặt, thực hiện thu chi để ngoài sổ sách kế toán; lập khống hồ sơ, chứng từ để thanh toán, giải ngân kinh phí chống hạn năm 2010 do UBND tỉnh hỗ trợ, kinh phí do ngân sách tỉnh cấp để thực hiện nhiệm vụ được giao và sử dụng số tiền có được từ việc để ngoài sổ sách kế toán, lập khống chứng từ thực hiện chi sai chế độ, quy định như thăm biếu, quan hệ giao dịch, tăng thêm tiền lễ, Tết...

Từ kết quả điều tra cho thấy, Trí giao trách nhiệm cho Hồng trực tiếp quản lý bộ phận kế toán thực hiện thu chi để ngoài sổ sách. Theo đó, Tuyết theo dõi cập nhật, giữ tiền mặt, mở sổ quỹ tiền mặt đối ứng. Tài lập khống hồ sơ, chứng từ thanh toán kinh phí chống hạn được UBND tỉnh hỗ trợ. Thành cập nhật vào phần mềm và lập phiếu thu chi, sau đó đối chiếu, thống nhất với Tuyết về số liệu và trình cấp trên. Với cách thức đó, từ năm 2010 đến năm 2015, nhóm lãnh đạo cốt cán trên đã thực hiện việc thu tiền bỏ ngoài sổ sách kế toán hàng tỷ đồng. Một số khoản đáng lưu ý như sau khi thanh quyết toán kinh phí, một số đơn vị, cá nhân tự nguyện hỗ trợ cho Trung tâm, số tiền này Trung tâm bỏ ngoài sổ sách. Nhiều nhất là thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh của Trung tâm và thu tiền từ việc lập khống hồ sơ, chứng từ để thanh toán kinh phí chống hạn.

Đối với số tiền đã thanh toán khống nội dung chống hạn năm 2010 hơn 241 triệu đồng (số tiền hỗ trợ thực là hơn 140 triệu đồng), ông Trí cùng cấp dưới tiến hành hội ý để bàn bạc việc sử dụng số tiền đi thăm các cơ quan liên quan đến việc giải ngân và bồi dưỡng cho cán bộ trong Trung tâm. Kết quả hội ý thống nhất chi hơn 99 triệu đồng cho việc giao dịch, thăm biếu, số còn lại nhập luôn “quỹ đen”. Cũng từ 2010 đến 2015, Trung tâm được ngân sách cấp kinh phí để thực hiện các chương trình sự nghiệp như tập huấn, nuôi trồng giống cây trồng. Quá trình thực hiện, Trí chỉ đạo cho bộ phận kế toán và các đơn vị trực thuộc thực hiện việc thanh toán số tiền lớn hơn dự toán, kế hoạch đã được duyệt và để ngoài sổ sách kế toán.

Trong 5 năm, số tiền để ngoài sổ sách của Trung tâm lên đến 6,3 tỷ đồng, từ đây Trung tâm đã sử dụng trái quy định hơn 1 tỷ đồng, chủ yếu chi quà biếu, quà tặng bằng tiền mặt. Các bị cáo hoàn toàn không tư túi. Với vai trò, hành vi thực hiện, bị cáo Trí, Hồng và Tuyết phải chịu trách nhiệm hình sự về toàn bộ thiệt hại tương ứng hơn 1 tỷ đồng trên. Bị cáo Thành và Tài chịu trách nhiệm với mức ít hơn. Trước khi phiên tòa đưa ra xét xử, các bị cáo đã khắc phục hoàn toàn số tiền thiệt hại.

Qua tài liệu có tại hồ sơ, phần thẩm vấn công khai và tranh luận tại phiên tòa, HĐXX nhận thấy cáo trạng VKSND tỉnh truy tố đúng người, đúng tội. Quá trình lượng hình, các bị cáo cũng được áp dụng nhiều tình tiết giảm nhẹ theo luật định. Kết thúc phiên xét xử, Tòa tuyên bị cáo Trí 4 năm tù; Hồng và Tuyết mỗi bị cáo 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo; bị cáo Thành 24 tháng tù, cho hưởng án treo; bị cáo Tài 18 tháng tù, cho hưởng án treo. Tòa cũng ấn định thời gian thử thách đối với các bị cáo được hưởng án treo.

Bảo Hà