Một báo cáo mới của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) tiết lộ, Iran đã tăng gấp đôi kho dự trữ uranium đã làm giàu kể từ tháng 2, nhưng các chuyên gia cho rằng, nước này khó có thể chế tạo bom hạt nhân nhanh theo ý muốn.

Quốc gia Hồi giáo này đã đồng ý giới hạn chương trình hạt nhân theo JCPOA, một thỏa thuận hạt nhân đạt được năm 2015 với 6 cường quốc thế giới (nhóm P5+1). Tuy nhiên, dưới thời Tổng thống Donald Trump, ông đã tuyên bố đây là thỏa thuận tồi tệ nhất từ trước đến nay và đã rút khỏi vào năm 2018, khiến Iran bắt đầu dự trữ các vật liệu hạt nhân cuối cùng có thể được sử dụng để chế tạo vũ khí. Nhưng thật khó để nói Iran thực sự chế tạo bom đến mức nào.

“Iran có thể thử vũ khí hạt nhân trên sa mạc trong vòng 1 năm nay”, ông David Albright, cựu thanh tra của IAEA, người sáng lập Viện Khoa học và An ninh Quốc tế, nhận định. Tuy nhiên, ông nói thêm rằng, “Tôi nghĩ rằng họ sẽ mất nhiều thời gian hơn để sản xuất đầu đạn hạt nhân có thể giao được, nhưng thường thì các nước không làm điều đó trước”.

Nhưng nhiều chuyên gia khác lại không đồng ý. “Không thể nói rằng Iran có thể thử vũ khí trong 1 năm qua chỉ dựa trên các giả định về khả năng kỹ thuật và may mắn của Iran”, nhà cựu ngoại giao Mỹ Mark Fitzpatrick nói. Tính toán thực sự duy nhất mà các chuyên gia có thể thực hiện là Iran sẽ mất bao lâu để sản xuất đủ uranium đủ lượng để chế tạo vũ khí. Bởi Iran sẽ không chỉ phải tích lũy đủ vật liệu hạt nhân để chế tạo bom mà còn biến nó thành vũ khí bên cạnh các thành phần khác. “Các nhà khoa học Iran có thể phải mất 1 năm trước khi có thể giải quyết tất cả các vấn đề về kỹ thuật”, Jarrett Blanc, người giám sát việc thực hiện JCPOA tại Bộ Ngoại giao Mỹ và hiện là thành viên cao cấp tại Carnegie Endowment vì Hòa bình Quốc tế nhận định.

Cả 3 chuyên gia, Alb Albright, Fitzgerald và Blanc, đều đồng ý rằng, Iran hiện đang tiến gần hơn đến việc tích lũy đủ nguyên liệu hạt nhân để chế tạo bom so với năm 2017. Trong đó ông Albright tuyên bố rằng Iran có thể làm điều này trong vòng 3 tháng. Tuy nhiên, ông Fitzpatrick nhấn mạnh, Iran vẫn có lượng uranium được làm giàu ít hơn so với trước JCPOA, và rằng, với tốc độ tích lũy hiện tại, phải mất hơn 3 năm Iran mới có thể đi đến thời điểm của năm 2015.

THANH VĂN