Vậy là cuối cùng, 6 binh sĩ Mỹ đã đến tỉnh Sanliurfa ở phía đông nam Thổ Nhĩ Kỳ để tham gia hoạt động của trung tâm điều phối chung và vùng an toàn theo kế hoạch ở Bắc Syria.
Hai đồng minh NATO này đã nhất trí đàm phán từ tuần trước nhằm thiết lập một trung tâm kiểm soát vùng phía Bắc Syria dù chưa có thỏa thuận nào được công bố về các chi tiết chính của khu vực này. Cũng đã có những tiến triển thận trọng về trung tâm này bất chấp những tranh chấp khác khiến quan hệ song phương bị nguội lạnh, bao gồm cả việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga, cũng như việc xử tù một số nhân viên người địa phương làm việc cho lãnh sự quán của Mỹ tại Thổ Nhĩ Kỳ với các cáo buộc khủng bố.
Theo tuyên bố xác nhận của Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar hôm 14-8, trung tâm điều phối chung của Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến bắt đầu hoạt động trong những ngày tới. Ankara khẳng định sẽ không chấp nhận sự chậm trễ trong vấn đề này và kêu gọi Mỹ ngừng hỗ trợ lực lượng dân quân Các đơn vị bảo vệ người Kurd (YPG) ở Syria. Theo ông Akar, nếu Mỹ không tuân thủ điều này, Ankara có kế hoạch thay thế về Syria.
Vậy kế hoạch thay thế mà Thổ Nhĩ Kỳ muốn nhắc đến là gì? Thực tế, mối quan tâm chính của Thổ Nhĩ Kỳ là nguy cơ tạo ra một thực thể khủng bố trong khu vực, điều này có thể khiến Syria bị chia cắt, và trong trung và dài hạn, cả Iraq và Thổ Nhĩ Kỳ cũng vậy. Chính mối quan tâm này đang được Mỹ tận dụng. Trong khi đó, Ankara từng cảnh báo Washington: nếu các thỏa thuận không được thực thi, họ có các lựa chọn thay thế liên quan đến bộ công cụ mang tính địa chính trị, chiến lược, chiến thuật và hoạt động.
Hiện tại, Washington đang gây áp lực đối với Ankara trong việc đạt được mục tiêu, nhưng sau đó việc này sẽ dẫn đến sự thay đổi trong lựa chọn địa chính trị của Thổ Nhĩ Kỳ. Bởi thực tế cho thấy, chiến lược chính của Mỹ tại Syria là một mặt, sử dụng lực lượng người Kurd của YPG và đảng Công nhân người Kurd (PKK) cho mục đích riêng của họ, và mặt khác, phát triển sự hợp tác Washington -Ankara có lợi cho Mỹ. Một chính sách hai mặt như vậy sẽ có hậu quả nghiêm trọng.
Vấn đề đối với Thổ Nhĩ Kỳ không chỉ là đối mặt với Mỹ ở Syria, mà chính là ở bình diện các lựa chọn và ưu tiên địa chính trị. Mối quan hệ đồng minh 70 năm giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ hiện đang biến đổi và có những chiều hướng mới. Thành thật mà nói, trong giai đoạn hiện tại, chính sách đa phương của Mỹ đang dần sụp đổ, và những hiện tượng chứng kiến ngày nay là tiếng vọng đau đớn của quá trình này.
THANH VĂN
