Xu hướng chuyển dịch từ các khu phi thuế quan truyền thống (chủ yếu là hệ thống các cửa hàng miễn thuế, các kho ngoại quan,...) thành các Khu TMTD (bao gồm các hoạt động thương mại, dịch vụ bổ trợ, các khu logistics, kho ngoại quan, các khu vực sản xuất, chế biến,...) đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới. Với những khu phi thuế quan đã phát triển thành công, nhiều khu ngày nay đã trở thành những thành phố lớn, đóng vai trò là điểm kết nối, cực tăng trưởng, huy động và phân bổ có hiệu quả các nguồn lực, đồng thời lan tỏa, tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế quốc gia. Điển hình như các khu kinh tế, Khu TMTD Jebel Ali Dubai của Các tiểu vương quốc Arab thống nhất, Hải Nam của Trung Quốc và Incheon của Hàn Quốc...Trong khi đó, hiện Đà Nẵng vẫn chưa có nhiều dự án mang tính động lực để thúc đẩy phát triển, xứng tầm với vai trò, vị trí đặt ra. Vì vậy, thành phố đề xuất thí điểm Khu TMTD gắn với Cảng Liên Chiểu và Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng.

Theo UBND TP Đà Nẵng, vị trí nghiên cứu bố trí Khu TMTD thuận lợi kết nối với cảng biển nước sâu Liên Chiểu (nơi có tiềm năng trở thành cảng biển đặc biệt và có khả năng tiếp nhận các tàu có trọng tải từ 100.000 tấn trở lên, tàu container đến 8.000 TEUS) và Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng (khả năng mở rộng nâng công suất 30 triệu hành khách/năm, là trung tâm logistics chuyên dụng hàng không). Khu TMTD Đà Nẵng sẽ thúc đẩy phát triển hoạt động sản xuất, gia công, tái chế, lắp ráp, phân loại, đóng gói hàng xuất khẩu, nhập khẩu, cung cấp các dịch vụ logistics, dịch vụ liên quan đến hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu nhằm thiết lập nên một trung tâm trung chuyển hàng hóa quốc tế, tạo nên cấu trúc ngày càng hoàn thiện về hạ tầng kỹ thuật, phát huy tối đa chuỗi giá trị của Cảng Liên Chiểu và Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng.

Khu TMTD Đà Nẵng cũng sẽ kết nối hiệu quả hạ tầng sản xuất và bổ trợ liên hoàn cho các cụm, khu công nghiệp lân cận sẽ phát triển trong tương lai như KCN Hòa Nhơn, KCN Hòa Ninh; kết nối cảng cạn, ga đường sắt, các trục giao thông lớn. Ngoài ra, Khu TMTD cũng sẽ là địa điểm lý tưởng cho hoạt động thương mại, dịch vụ; tiếp giáp và lân cận với các khu, điểm du lịch đang và sẽ định hình thương hiệu du lịch thành phố Đà Nẵng và miền Trung như Quần thể Khu đô thị du lịch Bà Nà - Suối Mơ, Công viên suối khoáng nóng Núi Thần Tài, Khu vực Hồ Đồng Xanh - Đồng Nghệ, Khu du lịch thể thao, nghỉ dưỡng Hồ Hóc Khế, Khu du lịch Khe Răm… Khu TMTD có tiềm năng để thu hút các tập đoàn quốc tế xây dựng các trung tâm mua sắm tập trung gắn với các dịch vụ chất lượng cao làm đa dạng hoạt động thương mại, dịch vụ.

Trong điều kiện Đà Nẵng chưa đủ cơ sở thành lập Khu kinh tế; các cơ chế, chính sách ưu đãi trực tiếp đối với khu phi thuế quan, khu thương mại tự do hiện tại còn thiếu; để Khu TMTD Đà Nẵng có thể cạnh tranh với các mô hình tương tự tại các nước trên thế giới thì rất cần một cơ chế chính sách đặc thù. Khu TMTD Đà Nẵng sẽ tạo điều kiện giúp đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, thí điểm mở rộng áp dụng cho cả nước.

HẢI QUỲNH