(Cadn.com.vn) - Bờ Biển Ngà hiện đang tìm cách đối phó với nạn ô nhiễm rác thải điện thoại di động (ĐTDĐ), nhất là trong bối cảnh phương tiện công nghệ cao này đang được bán tràn lan với giá rẻ. Hậu quả phát sinh khiến nguồn nước ô nhiễm, cá chết hàng loạt.

Thủ phạm gây ô nhiễm nước?

Vùng ngoại ô Abidjan, trung tâm hành chính lớn nhất Bờ Biển Ngà hiện đang đối mặt với vấn nạn ô nhiễm từ rác thải ĐTDĐ. Các hóa chất độc hại có trong ĐTDĐ bị rửa trôi và ngấm vào nước biển, làm cá chết hàng loạt mà ban đầu người ta không rõ nguyên nhân.

Adou Felicien, thợ sửa ĐTDĐ ở Abidjan cho biết, sở dĩ rác thải loại này tăng nhanh là do giá ĐTDĐ đời cũ giảm mạnh, trong khi đó các loại ĐTDĐ đời mới lại tràn ngập thị trường, có loại chỉ 8 USD (khoảng 170.000 VND)/chiếc. Chẳng ai muốn đi sửa ĐTDĐ nữa nên nghề này đang có nguy cơ mai một.

Thậm chí, hàng trăm cửa hàng sửa ĐTDĐ ở khu vực giờ đây trở thành "kho" quy tụ rác thải điện tử, bởi mọi người đều có suy nghĩ "quăng vào thùng rác" cho tiện. Do số lượng quá lớn nên cách đây không lâu, tại trung tâm thành phố Ebrie Lagoon, nguồn hóa chất độc khổng lồ như chì, thủy ngân, thạch tín, cadmium và clo... phát tán, ngấm vào nguồn đất và nước, làm cá chết hàng loạt.

Theo ông Georges K.Kouadio, thứ trưởng Bộ Môi trường Bờ Biển Ngà (EM), do không được xử lý kịp thời, rác thải ĐTDĐ trở thành mối nguy cho môi trường sinh thái. Từ thùng rác hay các hố chôn, chất độc bị cuốn trôi ra biển, kéo theo mùi hôi thối, biến những vùng nước, đầm phá vốn lâu nay trong sạch thành những vùng đất chết. Ở đó có đủ mọi thứ từ lốp xe, túi nhựa, ĐTDĐ cho đến dây điện và hàng loạt các loại rác thải "thế hệ mới" không thể xác định.

Ô nhiễm nguồn nước do ĐTDĐ làm cá chết hàng loạt.

Biến rác thải ĐTDĐ thành tiền

Nhờ tuyên truyền và thay đổi nhận thức của người dân, tại Bờ Biển Ngà hiện nay, mọi thứ đã thay đổi.

Người dân không còn vứt ĐTDĐ cũ vào thùng rác nữa mà tất cả được xử lý hợp lý. Việc làm này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn tạo thêm công ăn việc làm và tăng thu nhập. Ví dụ, các cơ sở sửa chữa ĐTDĐ trở thành nơi thu gom ĐTDĐ cũ, mua lại dù chỉ với giá ít ỏi.

Những người thợ như Adou Felicien không còn thụ động như trước mà chủ động đi tìm mua các sản phẩm này. Adou làm việc cho quỹ từ thiện y tế, văn hóa và giáo dục của Bờ Biển Ngà có tên Mesad, chuyên thu gom ĐTDĐ để tái chế.

Mesad là quỹ từ thiện đầu tiên ở Bờ Biển Ngà làm nhiệm vụ này. Nhờ  đó, Adou Felicien xây dựng mạng lưới "cộng tác viên" ngày càng đông. Hiện tượng "quăng vào thùng rác" không còn nữa. Và tình trạng ô nhiễm rác thải ĐTDĐ giảm hẳn.

Theo bà Isobelle Gabou, Giám đốc Dự án Xử lý chất thải điện của Mesad, phần lớn rác thải điện tử được gửi sang Châu Âu để tái chế. Trước khi "xuất ngoại", chúng được phân loại, tách nhựa, pin, màn hình, các bộ phận điện và các kim loại quý, đóng gói, cân và chuyển sang Pháp.

Dự án mang lại nhiều lợi ích thiết thực và quan trọng hơn là giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước nên được hưởng ứng nhiệt tình. Các lô hàng rác thải điện tử đầu tiên đã rời Bờ Biển Ngà hồi tháng 7 vừa qua. Lô hàng thứ hai dự kiến sẽ được xuất ngoại vào đầu năm 2015.

Dự án tái chế ĐTDĐ này do hãng kinh doanh ĐTDĐ Orange tài trợ. Cho đến nay, Orange xây dựng được 5 trung tâm tái chế rác thải tại Châu Phi. Nhờ dự án này, Châu Phi, đặc biệt là vùng Tây Phi không còn là bãi rác thải điện tử lớn nhất thế giới nữa.

Trung bình mỗi năm, trung tâm của Orange thu gom và vận chuyển khoảng 10 tấn rác thải ĐTDĐ đưa sang Châu Âu. Tuy nhiên, số lượng này vẫn còn rất khiêm tốn, mới chỉ chiếm chưa đến 1% của tổng số rác thải ĐTDĐ của khu vực.

Duy Hùng
(Theo BBC)