Về thăm quê trong một buổi chiều cuối Thu nhạt nắng, đi giữa triền đê ngập tràn cỏ may, chân tôi như bị níu kéo bởi sắc màu rực rỡ của những ruộng hoa cải được trồng ở vạt bãi bồi ven sông. Mùa này, cải ven sông đang vào độ khoe sắc, ong bướm dập dờn tìm về bởi hương thơm ngào ngạt đầy quyến rũ...
Tôi sinh ra và lớn lên ở một làng quê ven đô, nơi có dòng sông Đuống nghiêng nghiêng chảy vào huyền thoại qua áng thơ của thi sĩ Hoàng Cầm. Vạt bãi bồi màu mỡ phù sa do dòng sông bồi đắp từ bao đời ở bên này dòng sông là chỗ mà dân làng tôi thường trồng ngô, khoai, đậu đỗ. Dù trồng cây gì, gieo hạt gì trong năm, thì riêng quãng thời gian 3 tháng cuối năm, người ta đều dành hết khoảng diện tích đất bãi bồi đó để gieo cải.
Cây rau cải đã là "đặc sản" của miền quê thanh bình này từ thời xa lắm. Mẹ tôi kể rằng, khi mẹ còn nhỏ thì mẹ đã thấy những vạt cải bén rễ tốt tươi bên triền sông. Tôi ra đời, cũng đã thấy ngút ngàn một màu xanh non của cải bên sông. Cải gieo chỉ độ dăm bữa, nửa tháng là đã bắt đầu lên xanh. Từ những luống rau cải ven sông ấy, qua mỗi mùa vụ cũng mang lại cho gia đình tôi một nguồn thu nhập đáng kể. Những hôm ra bãi phụ mẹ vun xới, tưới cây, hay nhổ cải, bao giờ tôi cũng bị mẹ quát mắng vì hay lon ton chạy nhảy để đuổi theo những con chuồn chuồn, con bướm, hay vồ bắt những chú dế cơm nên vô tình làm nát rau cải.
Tuổi thơ lam lũ của tôi gắn liền với những vạt rau cải qua bao năm tháng, nhưng có lẽ khoảnh khắc ấn tượng nhất, khó quên nhất về những mùa cải ra hoa! Hoa cải đẹp dịu dàng, rung rinh trong nắng thu làm đắm say bao người. Những năm gần đây, cứ vào mùa hoa cải là người dân quê tôi lại có thêm nguồn thu nhập, đó là cho thuê ruộng cải để du khách chụp ảnh lưu niệm. Mùa hoa tới, chúng cùng đồng loạt bung sắc màu khiến cho cả một dải đất ven sông đẹp rực rỡ, tựa như một tấm thảm hoa đầy sắc màu.
Mỗi một loại cải cho ra một sắc màu riêng biệt, khi cải canh thì ở màu vàng óng ả; cải củ thì trổ màu trắng tinh khôi; còn cải mào gà thì nở ra màu trắng pha chút ánh tím; cải cúc màu vàng nhạt... Vì các hộ luôn trồng xen kẽ các giống cải qua các luống khác nhau nên đến mùa hoa nở, phải đứng ở trên bờ đê cao và phóng tầm mắt ra xa mới cảm nhận được hết vẻ đẹp của "thảm hoa" mà một năm chỉ xuất hiện trong quãng thời gian ngắn ngủi, khoảng vài tuần lễ mà thôi. Vì có thu nhập "kép" nên việc trồng cải ở quê tôi càng được nhiều nhà chú trọng, không chỉ ở vạt đất bồi ven sông, mà còn được không ít hộ gieo trồng ở đất trong đồng.
Những mùa hoa cải đã gắn bó với tôi suốt từ những ngày ấu thơ. Chẳng vậy mà năm nào đến độ mùa cải trổ hoa rực rỡ là mẹ lại nhắn tôi: "Cải ven sông bắt đầu nở hoa rồi đấy, con có về mà ngắm không kẻo mai mốt nó tàn đi thì tiếc! Nhớ mang bạn về ngắm cùng con nhé...". Thế là tôi nhanh chóng thu xếp, dành vài ngày về quê để được tận hưởng, ngắm nhìn hoa cải mà như thấy lại ký ức tuổi thơ cùng loài hoa bình dị, thân thương nhưng đầy quyến rũ này...
TRỊNH VIẾT HIỆP
