Nguy cơ cận kề

Việc đóng cửa xảy ra khi Quốc hội không thể thông qua một số luật ngân sách liên bang do tổng thống ký. Các nhà lập pháp có nhiệm vụ phải thông qua 12 dự luật chi tiêu khác nhau để cấp kinh phí cho các cơ quan trong chính phủ. Tuy nhiên các nghị sĩ đảng Dân chủ và Cộng hòa thừa nhận rằng không có đủ thời gian để quốc hội thông qua tất cả 12 dự luật ngân sách trước thời hạn 30-9 nhằm đảm bảo ngân sách duy trì hoạt động của chính phủ.

Nhà Trắng đã yêu cầu các cơ quan liên bang sẵn sàng cho kịch bản đóng cửa chính phủ sau khi các nghị sĩ Cộng hòa ở Hạ viện không có kế hoạch khả thi nào để duy trì nguồn tài trợ cho chính phủ. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre nhấn mạnh: "Thông điệp của chúng tôi là: Điều này không được phép xảy ra. Việc của họ là duy trì hoạt động của các chương trình thiết yếu, duy trì hoạt động của Chính phủ."

Nhà Trắng muốn bất cứ dự luật ngân sách nào cũng phải bao gồm khoản viện trợ quân sự và nhân đạo 24 tỷ USD cho Ukraine, trong khi các thành viên cứng rắn trong đảng Cộng hòa tại Hạ viện kiên quyết phản đối điều này.

Ngày 21-9, nhóm nghị sĩ Cộng hòa đã ngăn chặn Hạ viện bỏ phiếu cho dự luật ngân sách quốc phòng mà trước nay thường được ủng hộ rộng rãi. Trong một động thái như châm dầu vào lửa, cựu Tổng thống Donald Trump - người có mối quan hệ gần gũi với nhóm nghị sĩ bảo thủ - kêu gọi họ cương quyết giữ nguyên lập trường. "Đây còn là cơ hội cuối cùng để ngắt ngân sách cho những vụ truy tố chính trị chống lại tôi và những người yêu nước khác", ông Trump viết trên mạng xã hội.

Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 23-9 cho rằng các "thành viên cực đoan" của đảng Cộng hòa gây ra tình trạng bế tắc ngân sách khiến chính phủ Mỹ nguy cơ đóng cửa. Tổng thống Biden kêu gọi các nghị sĩ Cộng hòa có hành động ngay lập tức để ngăn nguy cơ chính phủ đóng cửa sau hạn chót 30-9.

Hậu quả

Bất đồng giữa các nghị sĩ Cộng hòa ở Hạ viện liên quan đến vấn đề cấp ngân sách hoạt động cho chính phủ đang đẩy nước Mỹ đến nguy cơ gián đoạn chi trả cho quân đội, lực lượng hành pháp, các chương trình an toàn và hỗ trợ thực phẩm, xử lý các vấn đề hộ chiếu, lữ hành. Điều này có thể tác động tiêu cực đến kinh tế Mỹ.

Các dịch vụ của chính phủ Mỹ sẽ bị gián đoạn và hàng trăm ngàn nhân viên liên bang sẽ tạm thời nghỉ việc. Trong khi một số cơ quan chính phủ sẽ được miễn trừ nếu chính phủ ngừng hoạt động, các chức năng khác sẽ bị cắt giảm nghiêm trọng. Các cơ quan liên bang sẽ dừng mọi hành động được coi là không cần thiết và hàng triệu nhân viên liên bang sẽ không nhận được tiền lương. Ngoài nhân viên liên bang, việc đóng cửa có thể có tác động sâu rộng đến các dịch vụ của chính phủ. Những người đăng ký các dịch vụ của chính phủ như thử nghiệm lâm sàng, giấy phép sử dụng súng và hộ chiếu có thể bị chậm trễ.

Các doanh nghiệp có mối liên hệ chặt chẽ với chính phủ liên bang, chẳng hạn như các nhà thầu liên bang hoặc dịch vụ tham quan tại các công viên quốc gia, cũng có khả năng gặp phải tình trạng gián đoạn và suy thoái. Theo Hiệp hội Công nghiệp Du lịch Mỹ, ngành du lịch có thể thiệt hại 140 triệu USD mỗi ngày nếu chính phủ ngừng hoạt động. Các nhà lập pháp cũng cảnh báo rằng chính phủ Mỹ đóng cửa có thể làm rung chuyển thị trường tài chính. Tập đoàn Goldman Sachs ước tính tình trạng đó sẽ làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế 0,2% mỗi tuần. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng sẽ phục hồi khi chính phủ mở cửa trở lại. Những người khác cho rằng sự gián đoạn trong các dịch vụ của chính phủ có tác động sâu rộng vì nó làm lung lay niềm tin của người dân đối với chính phủ.

Giải pháp trước mắt

Việc Chính phủ Mỹ đóng cửa sau ngày 30-9 dường như là điều chắc chắn trừ khi Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy có thể thuyết phục phe cánh hữu của Đảng Cộng hòa cho phép Quốc hội thông qua một biện pháp cấp ngân sách tạm thời nhằm ngăn chặn nguy cơ đóng cửa Chính phủ trong thời gian chờ đàm phán về các dự luật ngân sách lớn hơn. "Hy vọng chúng ta có thể đạt được thỏa thuận vào ngày 26-9 tới để thông qua các dự thảo ngân sách", ông McCarthy nói. Hạ viện và Thượng viện có thể sẽ cân nhắc một đề xuất ngắn hạn để các nhà làm luật có thêm thời gian đàm phán. Đề xuất này sẽ cắt giảm chi tiêu đối với hầu hết các cơ quan liên bang và gia hạn ngân sách đến hết tháng 10.

Trước đây, Chính phủ Mỹ cũng từng có những giai đoạn đóng cửa, trong đó có khoảng thời gian 35 ngày từ cuối năm 2018 đến đầu năm 2019 dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump - dài nhất trong lịch sử Mỹ, do bất đồng giữa ông Trump và Quốc hội Mỹ khi đó về Dự luật Chi tiêu Chính phủ.

AN BÌNH