(Cadn.com.vn) - "Tại sao Mỹ lại giấu 700 triệu thùng dầu dưới lòng đất?", đó là tiêu đề bài viết gây chú ý trên BBC hiện nay, động thái vốn làm dấy lên nhiều mối nghi ngờ. Vì sao một siêu cường như Mỹ lại làm chuyện này, nhất là trong bối cảnh giá dầu bất ổn như hiện nay?

Tránh lặp lại thảm họa những năm 1970?

Một trong những chiến lược quan trọng mà Mỹ đang thực hiện là áp dụng chiến lược dự trữ dầu, gọi tắt SPR, xây dựng những bồn chứa dầu khổng lồ ngầm dọc bờ biển, với tổng lượng dự trữ lên đến gần 700 triệu thùng.  Mỹ hiện có hơn 60 hang động đá muối ngầm được sử dụng cho mục đích này, được xây dựng bí mật cách đây 40 năm.

Mọi việc được cho là bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng năng lượng những năm 1970, khi các hãng xuất khẩu dầu mỏ Arab cắt đứt nguồn cung cho Mỹ lẫn phương Tây nhằm trả đũa việc Washington ủng hộ Israel trong cuộc chiến Yom Kippur. Thế giới quá lệ thuộc vào dầu mỏ từ Trung Đông, khi giá tăng vọt, đẩy Mỹ vào tình trạng khó khăn về nhiên liệu và nhiều hệ lụy khác, kể cả bất ổn về an ninh.

Sau vụ việc trên, Mỹ bắt đầu thực hiện chiến lược SPR, lấp đầy các hang động ngầm bằng dầu thô. Đây là sáng kiến tốn kém nhưng thực tế. Trong ngân sách 2015, Mỹ dành cho SPR khoảng 200 triệu USD. Cũng nhờ SPR, Mỹ tránh được nạn thiếu dầu sau Chiến tranh vùng Vịnh lần I hoặc sự kiện bão Katrina xảy ra năm 2005.

Theo Bob Corbin, hiện đang công tác tại Bộ Năng lượng, phụ trách tài chính cho các dự án nói trên, tất cả các kho dự trữ dầu đều được đặt tại các vị trí được gọi là mỏ muối. Lợi thế của mỏ muối là muối không thấm, không pha trộn, không tác động đến dầu, do đó được xem là lý tưởng để lưu giữ dầu thô với khối lượng cực lớn. Thậm chí Corbin còn tiết lộ, Mỹ hiện có tới 4 địa điểm đang dự trữ dầu kiểu này, từ Baton Rouge ở bang Louisiana kéo dài đến tận thành phố Freetown, bang Texas.

Tuy nhiên, việc quản lý hạ tầng các dự án nói trên rất phức tạp và mang tính đặc thù, bởi các mỏ muối không hoàn toàn ổn định. Ngoài ra, con người không thể tiếp cận hang động như khoan giếng tự nhiên, nên mọi thứ đều phải thực hiện từ xa, phải sử dụng các thiết bị chuyên dụng.

Từ treen xuống- Các kho dự trữ dầu của Mỹ, Nhật và Trung Quốc.

Làn sóng toàn cầu

Mỹ không phải là quốc gia duy nhất thực hiện chiến lược SPR.

Nhật Bản hiện có các giếng dầu dự trữ hơn 500 triệu thùng, phần lớn được lưu chứa trong các bồn chôn trong lòng đất, như tại Shibushi. Sau sự kiện động đất và sóng thần năm 2011, Tokyo mở rộng kho dự trữ để thỏa mãn nhu cầu trong trường hợp sự cố bất ngờ xảy ra trong tương lai. Theo ông Martin Young thuộc Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), một trong những nghĩa vụ quan trọng của các thành viên IEA là cam kết dự trữ dầu tương đương mức nhập khẩu 90 ngày. Nhưng không phải tất cả các nước đều có mỏ muối để lưu giữ dầu nên mỗi nơi có cách làm khác nhau. Tại Anh, việc dự trữ dầu là do từng Cty tự làm. Một số quốc gia không phải là thành viên IEA, như Ấn Độ và Trung Quốc lại có chiến lược SPR riêng. Trung Quốc có kế hoạch đầy tham vọng, trữ dầu tại nhiều nơi trên mặt đất, kết hợp giữa cơ sở nhà nước và các kho dự trữ thương mại. Trong số này có Zhenhai với công suất 33 triệu thùng đi kèm là các nhà máy lọc dầu.

Narongpand Lisapahanya, chuyên gia phân tích dầu khí cho hay, đến thời điểm hiện tại, chưa có siêu cường nào hoàn thành chiến lược SPR, bởi nó liên quan đến nhiều vấn đề. Và vấn đề gây lo ngại khác là những tranh luận về mục tiêu sử dụng nguồn dầu trong SPR. Nhiều người cho rằng đây là giải pháp tích cực, cách đầu tư thông minh, người thì cho là tiêu cực, cáo buộc Mỹ luôn luôn tận dụng tối đa chiến lược SPR, bởi giá trị hiện đã vượt 43,5 tỷ USD, một "nồi tiền khổng lồ".

Kim Hùng
(Theo BBC)