Nhiêu khê đi mua hồ sơ mời thầu

Đề cập đến khó khăn khi mua hồ sơ mời thầu (HSMT), chúng tôi nhớ đến lần vào vai người đi mua HSMT vào cuối tháng 11-2019 vừa qua. Đúng 8 giờ ngày 28-11, chúng tôi có mặt tại Ban QLDA A. để mua HSMT của gói thầu xây lắp một tuyến đường giao thông trên địa bàn tỉnh Q.N. Để vào được trụ sở Ban QLDA A., chúng tôi phải xuất trình giấy giới thiệu được cử đến mua HSMT cùng chứng minh nhân dân tại chốt bảo vệ của cơ quan này. Sau một hồi kiểm tra và cập nhật thông tin chúng tôi vào sổ trực, một nhân viên bảo vệ đưa chúng tôi vào Văn phòng Ban QLDA A. Sau đó, chúng tôi được một nhân viên Văn phòng Ban đưa đến Phòng Tiếp dân của Ban(?). Chừng 15 phút sau, có thêm một người vào Phòng Tiếp dân. Qua trò chuyện, người này cho biết tên là Tuấn, đến từ Công ty Xây dựng Y. ở Bình Định được cử đến để mua HSMT. Anh Tuấn ngán ngẩm: “Hôm nay là ngày thứ ba tôi đến đây mua HSMT và hy vọng là không phải về tay không. Hôm đầu tiên đến mua nhưng không được là do người bán HSMT đi vắng. Ngày thứ hai cũng không mua được vì họ thông báo đã bán hết HSMT, đang cho làm thêm HSMT”.

Thi công gói thầu cải tạo nút giao thông phía Bắc cầu Hòa Xuân (TP Đà Nẵng). Ảnh chỉ mang tính chất minh họa.

Theo thông báo mời thầu do Ban QLDA A. đăng trên các phương tiện thông tin đại chúng thì Phòng Tiếp dân của Ban là nơi bán HSMT. Tuy nhiên, theo quan sát của chúng tôi dù đang trong thời gian mở bán HSMT và trong thời gian làm việc nhưng nơi đây “vườn không nhà trống”. Ngồi đợi đến gần 11 giờ 30, sốt ruột, chúng tôi ra chỗ Văn phòng Ban QLDA A. để hỏi sao đến giờ vẫn chưa bán HSMT... Chừng 5 phút sau, một nhân viên Văn phòng Ban QLDA A. đến chỗ chúng tôi, cho biết: “Anh cán bộ phụ trách bán HSMT đi họp chưa về. Giờ đã trưa rồi chắc anh ấy họp xong rồi về nhà luôn. Chiều các anh quay lại nhé”. Đầu giờ chiều, chúng tôi quay lại trụ sở Ban QLDA A. và tiếp tục chờ đợi cả buổi chiều trong Phòng Tiếp dân “vườn không nhà trống”. Gọi điện cho người bán HSMT không được vì tắt máy, chúng tôi gọi điện cho giám đốc Ban QLDA A. để phản ánh sự việc không mua được HSMT thì người này trả lời: “Làm gì có chuyện đó, việc bán HSMT vẫn bình thường. Chắc là do cán bộ phụ trách bán hồ sơ bận đi công tác hay các anh tới trễ...”.

Trong thời gian qua, tình trạng ngăn cản nhà thầu tiếp cận mua HSMT đã trở nên phổ biến, gây bức xúc trong giới nhà thầu. Nhiều bên mời thầu sử dụng nhiều chiêu trò gây hạn chế cạnh tranh ngay từ khâu phát hành HSMT, trong đó, phổ biến nhất là hiện tượng người bán HSMT đi vắng, không liên lạc được hoặc hết HSMT chưa kịp làm các bộ HSMT mới, HSMT chưa kịp đóng dấu hay địa điểm bán HSMT không rõ ràng... Song, đáng ngại hơn cả là việc nhân viên của các nhà thầu khi đi mua HSMT đã bị các đối tượng giang hồ hăm dọa, thậm chí dùng bạo lực để ngăn cản việc mua HSMT.

“Bịt kẽ hở” gây khó nhà thầu đi mua hồ sơ mời thầu

Sở Kế hoạch – Đầu tư TP Đà Nẵng cho biết: Để ngăn chặn tình trạng gây khó khăn trong việc mua HSMT, ngày 16-12-2019 vừa qua, Bộ Kế hoạch – Đầu tư đã ban hành Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu, lộ trình áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng... Trong đó, bắt buộc công khai HSMT trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia dù gói thầu không áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng. Ông Trần Văn Hưng, giám đốc một doanh nghiệp chuyên xây lắp tại TP Đà Nẵng, chia sẻ: Với quy định mới này, bên mời thầu “hết cửa” ngăn chặn, gây khó dễ khi nhà thầu tiếp cận, mua HSMT. Đây là bước tiến vượt bậc trong việc công khai thông tin về đấu thầu, giúp tăng cường cạnh tranh, minh bạch, từ đó nâng cao hiệu quả của công tác đấu thầu.

Cũng theo Sở Kế hoạch – Đầu tư TP Đà Nẵng, Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT đã tiếp tục đơn giản hóa các thủ tục hành chính trong đấu thầu, công khai tối đa thông tin về đấu thầu, giảm thiểu sự tiếp xúc trực tiếp giữa chủ đầu tư, bên mời thầu với các nhà thầu. HSMT được phát hành trên mạng sẽ khắc phục triệt để tình trạng bên mời thầu cố tình không phát hành HSMT cho các nhà thầu như đã xảy ra trong thời gian qua, đồng thời nâng cao khả năng giám sát của cộng đồng đối với việc tổ chức lựa chọn nhà thầu. Đặc biệt, Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT còn quy định lộ trình đấu thầu qua mạng cho năm 2020, năm 2021 và giai đoạn 2022-2025. Cụ thể, năm 2020 tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng đối với 100% các gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh thuộc lĩnh vực mua sắm hàng hóa, dịch vụ phi tư vấn, dịch vụ tư vấn có giá gói thầu không quá 5 tỷ đồng và thuộc lĩnh vực xây lắp có giá gói thầu không quá 10 tỷ đồng, trừ trường hợp đối với các gói thầu chưa thể tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng hoặc các gói thầu có tính đặc thù. Việc tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng trong năm phải bảo đảm tổng số lượng các gói thầu đạt tối thiểu 60% số lượng gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh và tổng giá trị gói thầu đạt tối thiểu 25% tổng giá trị các gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh.

Tương ứng trong năm 2021 là các mức không quá 10 tỷ đồng và không quá 20 tỷ đồng; đạt tối thiểu 70% số lượng gói thầu và tối thiểu 35% tổng giá trị các gói thầu. Giai đoạn từ năm 2022 đến năm 2025, tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng tối thiểu 70% các gói thầu thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu thầu; tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng 100% số lượng gói thầu sử dụng vốn Nhà nước để mua sắm nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập; tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng 100% số lượng gói thầu mua sắm tập trung.

Ngoài các nội dung nêu trên, Thông tư 11/2019/TT-BKHĐT cũng đưa ra các quy định nhằm bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch trong đấu thầu, tạo thuận lợi cho các bên tham gia Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia... Đặc biệt, so với quy định trước đây, quy định mới đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà thầu, nhà đầu tư trong việc bổ sung, đăng ký tên trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia để đảm bảo tư cách hợp lệ khi tham gia đấu thầu trong suốt quá trình đánh giá hồ sơ dự thầu, thay vì phải hoàn thiện việc đăng ký trước thời hạn đóng thầu 2 ngày làm việc.

PHÚ NAM