Thời gian gần đây, nhiều thương lái đổ xô đi thu mua cây dó ở nhiều địa phương ven biển của tỉnh Quảng Nam. Điều đáng nói, hiện nay có nhiều luồng tin khác nhau liên quan đến việc mua cây dó để làm gì. Người cho rằng cây dó được thu mua về làm nhang thắp, còn người thì bảo xuất bán sang Trung Quốc để làm trầm giả...?. Điều này khiến dư luận rất tò mò muốn biết công dụng thực sự của loại cây này.

Người dân đổ xô đi đào cây dó về bán cho thương lái.

Cây dó là loại cây có thân mềm, cao tầm 4m, thường mọc tự nhiên ở các vùng đất cát ven biển miền Trung. Ở Quảng Nam cây dó phát triển mạnh nhất tại 2 huyện Thăng Bình và Duy Xuyên. Do thân dẻo nên làm củi cháy không tốt, mặt khác công dụng để chữa bệnh cũng không có nên xưa nay người dân ít quan tâm đến. Tuy nhiên, mấy tháng gần đây nhiều thương lái đổ xô về các địa phương này thu mua cây dó với giá 2,5 - 3 ngàn đồng/1 ký đã tạo nên "cơn sốt giá",  nhiều người dân trong và ngoài địa phương tìm đến những khu vực này đào cây dó đem về bán.

Đi dọc tuyến đường 129 qua địa phận các xã Bình Sa, Bình Dương (H. Thăng Bình), và xã Duy Nghĩa (H. Duy Xuyên) chúng tôi bắt gặp nhiều điểm tập kết thu mua cây dó. Đang cặm cụi xếp những bó cây dó xuống điểm tập kết, bà Nguyễn Thị Lan (46 tuổi, trú xã Duy Nghĩa) cho biết, cây dó được thu mua cả gốc, thân và lá, tôi đào từ sáng đến chiều được khoảng 60kg. Lúc trước thương lái mua giá khoảng 2 ngàn đồng/1kg nhưng gần 1 tháng nay lượng cây dó ít dần nên giá tăng lên 2,5-3 ngàn đồng /1kg tùy loại cây to hay nhỏ. Cây này thân dẻo, cháy lửa yếu nên không được dùng để đun nấu, do đó nó mọc rất nhiều, điều đặc biệt là khi cháy có mùi thơm dễ chịu. Trung bình mỗi ngày tôi đào được từ 50-60kg bán được gần 200 ngàn đồng. Ở đây có rất nhiều ngươi dân đi đào cây dó về bán, đến chiều thương lái đưa xe tải đến chở đi, tôi chỉ nghe họ nói là mua về để làm nhang thắp.

Một thương lái cho biết, sau khi nghiên cứu thấy cây dó dẻo, có mùi thơm khi cháy, làm nhang thắp rất tốt nên một cơ sở tại Huế quyết định thu mua về sản xuất đại trà. Theo tôi được biết thì ở TP Huế hoạt động này diễn ra mạnh hơn vì cơ sở sản xuất đóng tại đó. Sau khi thu mua đủ 20 tấn  tôi sẽ chở ra Huế bán lại cho cơ sở chế biến này. Tại đây, tôi thấy họ cắt cây dó ra thành những đoạn nhỏ, sấy khô, sau đó nghiền mịn rồi trộn với bột quế để làm nhang thắp. "Xưa nay nhang thắp thường được làm từ vỏ cây bời lời nhưng giá cao khoảng 13 ngàn/1kg, còn cây dó giá rẻ hơn rất nhiều lần, làm hương lại chất lượng hơn. Tôi nghe họ nói tất cả số nhang này đều xuất bán ra Trung Quốc, chớ chưa phân phối trên thị trường Việt Nam"- người này thông tin thêm. Còn một thương lái khác cho rằng, họ chỉ nói tôi đi thu mua khi nào đủ số lượng thì vào lấy chở ra miền Bắc, tôi cũng không biết loại cây này dùng để làm gì. Có người thì bảo rằng để làm dược liệu, người thì cho rằng họ sản xuất nhang thắp vì nó có mùi thơm, một số khác lại nghi về làm trầm giả?.

Đại diện lãnh đạo xã Bình Dương cho biết, mấy tháng gần đây, nhiều thương lái tìm đến thu mua cây dó nên nhiều người dân địa phương và một số người ở xã khác đổ xô vào rừng đào cây dó đem về bán. Chúng tôi chỉ biết người dân chặt cây dó về bán cho thương lái, còn việc thương lái nhập sang Trung Quốc hay làm gì thì chưa rõ. Tôi hỏi Hạt Kiểm lâm H. Thăng Bình thì được biết loài cây này mọc tự nhiên không thuộc danh mục quý hiếm. Vừa qua, địa phương cũng đã tuyên truyền người dân không nên chặt phá cây dó  để tránh ảnh hưởng tới hệ sinh thái của cây rừng. Còn ông Nguyễn Quý Ngọc - Chủ tịch UBND xã Bình Quý (H. Thăng Bình) thông tin, gần một tháng nay trên địa bàn hình thành một cơ sở thu mua cây dó, nhưng tôi cũng không rõ là họ thu mua về để làm gì, chỉ nghe nói là bán sang Trung Quốc. Hiện tại tôi cũng đang điều tra làm rõ những thông tin nghi vấn đó.

Hiện nay, dư luận đang rất quan tâm việc thương lái đổ xô đi thu mua cây dó để làm gì? Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng cần làm rõ sự việc trên để có hướng xử lý, tránh tình trạng thất thoát nguồn dược liệu quốc gia.

LÊ VƯƠNG