Trong chiến dịch trấn áp nạn nhập cư bất hợp pháp, ngày 9-5, quân đội Mỹ đã thực hiện các vụ bắt giữ đầu tiên tại các khu vực quân sự đặc biệt được thiết lập dọc biên giới với Mexico. Đây là một phần trong chiến dịch cứng rắn của chính quyền Tổng thống Donald Trump nhằm kiểm soát nhập cư trái phép.

Reuters dẫn lời người phát ngôn của quân đội, Thiếu tá Geoffrey Carmichael cho biết: "3 người nước ngoài nhập cảnh bất hợp pháp" đã bị bắt giữ tại khu vực gần Santa Teresa (New Mexico) và được bàn giao cho lực lượng Tuần tra Biên giới Mỹ. Thông báo nêu rõ đây là "lần đầu tiên Bộ Quốc phòng ghi nhận việc tạm giữ trong các Khu vực phòng thủ quốc gia". Khu vực quân sự chưa từng có tiền lệ này trải dài 418km dọc biên giới tại bang New Mexico và Texas. Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth tuyên bố đây là phần mở rộng của các căn cứ quân sự Mỹ, cho phép binh lính tạm thời bắt giữ người nhập cư và dân thường xâm nhập trái phép.

Mỹ từ lâu đã sử dụng quân đội để hỗ trợ lực lượng Tuần tra Biên giới, chủ yếu trong vai trò giám sát và xây dựng. Tuy nhiên, Tổng thống Donald Trump đã đi xa hơn bằng cách trao cho quân đội quyền bắt giữ người xâm nhập khu vực này trong thời gian chờ cơ quan thực thi pháp luật dân sự tiếp nhận. Quân đội cho biết vai trò chính của các binh sĩ trong các khu vực này là phát hiện và theo dõi những người vượt biên trái phép. Đến nay đã ghi nhận khoảng 390 trường hợp. Quân đội liên bang cũng có quyền khám xét người và thực hiện các biện pháp kiểm soát đám đông trong các khu vực này.

Thông tin về các vụ bắt giữ trong khu vực quân sự được đưa ra trong bối cảnh những cuộc đụng độ dữ dội giữa người biểu tình và các nhân viên di trú liên bang cuối tuần qua tại Los Angeles, California. Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) đã tiến hành các cuộc đột kích vào các khu dân cư và doanh nghiệp để truy bắt người nhập cư. Ngay lập tức, công nhân, lãnh đạo công đoàn và các nhà hoạt động ủng hộ người nhập cư đã xuống đường biểu tình, dẫn đến những cuộc đối đầu với lực lượng chức năng. Một số cảnh sát bị thương, và nhiều vụ bắt giữ đã diễn ra, bao gồm cả một lãnh đạo công đoàn nổi tiếng bị cáo buộc cản trở các sĩ quan liên bang thực thi nhiệm vụ.

Đáp lại những diễn biến này, Tổng thống Mỹ Donald Trump điều động 2.000 thành viên lực lượng Vệ binh Quốc gia đến Los Angeles nhằm dẹp bỏ tình trạng vô luật pháp sau khi xảy ra các cuộc biểu tình bạo loạn phản đối hoạt động truy quét người nhập cư bất hợp pháp. Tổng thống Trump đã chỉ đạo các quan chức liên bang cấp cao thực hiện "mọi hành động cần thiết" để chấm dứt tình trạng bạo lực bất ổn ở Los Angeles.

Quyết định này đã gây ra làn sóng phẫn nộ từ phe Dân chủ và những lời chỉ trích gay gắt về tính hợp pháp từ cả hai phe. Một tuyên bố từ Nhà Trắng viện dẫn "đám đông bạo lực" và "sự xâm nhập của tội phạm bất hợp pháp" để biện minh cho hành động này, một động thái có thể sẽ bị thách thức tại tòa án. Trong khi đó, Thống đốc California Gavin Newsom cho biết tiểu bang này sẽ kiện chính quyền Tổng thống Trump vì triển khai Vệ binh Quốc gia trấn áp các cuộc biểu tình tại Los Angeles. Trong cuộc phỏng vấn tối 8-6 trên kênh MSNBC, ông Newsom cho biết vụ kiện sẽ thách thức hành động của ông Trump trong việc liên bang hóa lực lượng Vệ binh Quốc gia California mà không có sự đồng thuận của tiểu bang, một hành động hiếm hoi trong lịch sử nước Mỹ. "Ông Donald Trump chính là người đã tạo ra những gì các bạn đang thấy trên màn hình TV tối nay. Ông ta đã làm trầm trọng thêm tình hình. Ông ấy đã châm ngòi theo đúng nghĩa bóng. Ông ấy đang đổ thêm dầu vào lửa kể từ khi tuyên bố giành quyền kiểm soát Vệ binh Quốc gia, một hành động trái pháp luật và vi hiến", ông Newsom cáo buộc. "Và chúng tôi sẽ đưa vấn đề này ra tòa vào ngày mai", ông nói thêm. Khi được hỏi chi tiết hơn về vụ kiện, ông Newsom cho biết theo sắc lệnh hành pháp của ông Trump, "nó ghi rõ và theo những gì Bộ Quốc phòng thực hiện là họ phải phối hợp với thống đốc tiểu bang. Nhưng họ chưa phối hợp với thống đốc". Thống đốc Newsom chỉ ra bài đăng của ông Trump trên mạng xã hội Truth Social vào sáng 8-6, trong đó ông Trump tuyên bố Vệ binh Quốc gia đã "làm rất tốt". Ông Newsom khẳng định lúc đó lực lượng tiểu bang còn chưa được triển khai.

Bình luận về động thái của ông Trump, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Chris Murphy cho rằng diễn biến này không phải là minh chứng cho thấy ông Trump đang cố gắng hàn gắn hoặc gìn giữ hòa bình. Thượng nghị sĩ Murphy cáo buộc nhà lãnh đạo Mỹ đang tìm cách kích động và chia rẽ. Một Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ khác, ông Cory Booker khi phát biểu trên kênh NBC đã chỉ trích việc Tổng thống Trump điều động Lực lượng Vệ binh Quốc gia mà chưa có sự chấp thuận của chính quyền bang California. Thượng nghị sĩ Booker cảnh báo rằng điều này sẽ chỉ làm gia tăng căng thẳng.

Theo tờ Wall Street Journal, không thể phủ nhận rằng Tổng thống Trump đã giải quyết thành công một trong những vấn đề nhập cư cấp bách nhất của nước Mỹ: kiểm soát biên giới. Việc áp dụng các biện pháp cứng rắn đã làm giảm đáng kể số vụ vượt biên trái phép trong bốn tháng qua. Nhiều thành viên băng đảng nguy hiểm và những cá nhân bị cáo buộc phạm tội tại Mỹ cũng bị bắt giữ. Về vấn đề này, Tổng thống Trump nhận được sự ủng hộ áp đảo từ công chúng.

Việc trục xuất hàng loạt người nhập cư bất hợp pháp có thể gửi đi một thông điệp mạnh mẽ rằng sẽ không có sự khoan nhượng cho hành vi nhập cư bất hợp pháp. Tuy nhiên, cái giá phải trả cho lực lượng lao động Mỹ sẽ là rất lớn. Các chuyên gia đã chỉ ra rằng tác động tiêu cực đến thị trường lao động đã bắt đầu xuất hiện trong các báo cáo hàng tháng của Cục Thống kê Lao động. Hơn nữa, rủi ro bất ổn xã hội là rất rõ ràng, như những gì đã xảy ra ở California. Việc đột kích các nhà hàng để bắt bồi bàn hay các cửa hàng để bắt nhân viên kho hàng chắc chắn sẽ gây ra phản ứng dữ dội. Rủi ro chính trị đối với Tổng thống Trump sẽ tăng lên nếu các gia đình bị chia cắt, những người nhập cư hợp pháp bị trục xuất do nhầm lẫn. Theo Wall Street Journal, cuộc chiến trục xuất đang đẩy nước Mỹ vào một ngã ba đường, với tương lai chưa định liệu.

AN BÌNH