Tuyên bố khác nhau về sự cố

Bộ Quốc phòng Nga ngày 14-3 đã bác thông tin về việc tiêm kích của nước này va chạm với máy bay không người lái của Mỹ. Hãng tin TASS dẫn thông báo của Bộ Quốc phòng Nga cho biết hệ thống kiểm soát không phận của Nga đã phát hiện một máy bay không người lái (UAV) MQ-9 của Mỹ bay qua Biển Đen. Chiếc UAV này đã tắt bộ tiếp sóng, vi phạm không phận tạm thời được thiết lập cho hoạt động quân sự đặc biệt, vốn đã được thông báo với tất cả các bên sử dụng không phận quốc tế và được công bố theo tiêu chuẩn quốc tế. Thông báo của Bộ Quốc phòng Nga khẳng định "Do quay đầu đột ngột, khoảng 9 giờ 30 ngày 14-3 theo giờ Moscow, máy bay MQ-9 mất kiểm soát và rơi xuống biển. Máy bay chiến đấu của Nga không hề sử dụng vũ khí hay va chạm với UAV này, và đã trở lại căn cứ an toàn".

Trong khi đó, Bộ Tư lệnh châu Âu của Mỹ cho rằng một trong hai máy bay chiến đấu Su-27 của Nga đã va phải cánh quạt của máy bay không người lái MQ-9 khiến nó lao xuống Biển Đen. Người phát ngôn Lầu Năm Góc, Tướng Patrick Ryder cho biết thêm rằng máy bay Nga đã bay "trong vùng lân cận" của máy bay không người lái Mỹ trong 30 - 40 phút trước khi va chạm vào lúc 7 giờ sáng 14-3 theo Giờ Trung Âu. "Máy bay MQ-9 của chúng tôi đang thực hiện các hoạt động thường lệ trong không phận quốc tế thì bị một máy bay Nga chặn và đâm trúng, khiến chiếc MQ-9 gặp nạn và mất tích hoàn toàn", Tướng James B. Hecker, Tư lệnh Lực lượng Không quân Mỹ tại Châu Âu và Châu Phi, cho biết trong tuyên bố cùng ngày. "Nhiều lần trước khi va chạm xảy ra, các tiêm kích Su-27 của Nga đã tiến hành xả nhiên liệu và bay trước UAV MQ-9 một cách cẩu thả, không phù hợp và thiếu chuyên nghiệp", Đại Hecker xác nhận, đồng thời cho biết các phi công Nga đã cố gắng ngăn cản quá trình tuần tra theo thông lệ của UAV Mỹ.

Mỹ mất 30 triệu USD

Theo giới chuyên gia quân sự, vụ việc khiến không quân Mỹ tổn thất ít nhất 30 triệu USD khi chiếc MQ-9 "biến mất hoàn toàn" trong lòng biển.

MQ-9 Reaper là máy bay không người lái trinh sát và tấn công mô-đun được phát triển bởi General Atomics Aeronautical Systems. Nó được trang bị động cơ tua-bin và có thể phát triển tốc độ hơn 400 km mỗi giờ. Máy bay không người lái này có khả năng mang tên lửa không đối đất, không đối không và bom dẫn đường bằng laser. Quân đội Mỹ mô tả chiếc UAV này như một nền tảng "Tình báo, Giám sát và Trinh sát". MQ-9 có khả năng mang bom dẫn đường bằng laser Paveway hoặc tên lửa Hellfire nặng 1.700 kg.

Báo cáo của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ cho biết mỗi máy bay MQ-9 có giá xuất xưởng khoảng 30 triệu USD. Tổng cộng hơn 300 máy bay MQ-9 Reaper đã được xuất xưởng, trong đó phần lớn nằm trong biên chế không quân Mỹ. Anh, Pháp, Ấn Độ, Italy, Nhật Bản, Hà Lan và Tây Ban Nha cũng đang vận hành một số phiên bản của MQ-9.

Ngay sau khi MQ-9 bị rơi, quân đội Mỹ đã bắt đầu một cuộc chạy đua nhằm thu hồi máy bay. MQ-9 là một trong những UAV hiện đại và quan trọng bậc nhất trong biên chế quân đội Mỹ. Vì vậy, việc để lọt những bí mật quân sự từ máy bay không người lái này vào tay đối phương là điều mà Washington không hề mong muốn.

Lo ngại căng thẳng leo thang

Vụ việc đánh dấu lần đầu tiên máy bay quân sự Nga và Mỹ đối đầu trực tiếp kể từ khi xung đột ở Ukraine nổ ra vào tháng 2-2022 và có khả năng làm gia tăng căng thẳng giữa hai quốc gia, với việc Mỹ gọi hành động của Nga là "liều lĩnh, không có lợi cho môi trường" và "không chuyên nghiệp".

Sau vụ việc, Bộ Ngoại giao Mỹ đã triệu tập Đại sứ Nga Anatoly Antonov để phản đối. Phát biểu sau buổi triệu tập kéo dài khoảng một giờ đồng hồ, Đại sứ Antonov nói: "Chúng tôi không muốn tạo ra một tình huống mà chúng ta có thể phải đối mặt với các cuộc đụng độ ngoài ý muốn hoặc các sự cố ngoài ý muốn giữa Nga và Mỹ". Ông cũng bác bỏ cáo buộc cho rằng các máy bay chiến đấu của Nga tiếp cận UAV của Mỹ. Ông nhấn mạnh thêm, Moscow đã thông báo từ trước rằng khu vực không phận này được Nga khoanh vùng phục vụ cho chiến dịch quân sự ở Ukraine.

Mỹ và NATO đã tăng cường giám sát Nga ở cả Biển Baltic và Biển Đen kể từ khi xung đột ở Ukraine nổ ra. Đài RT cho biết, Mỹ và các quốc gia NATO khác đã thực hiện các phi vụ do thám ngay bên ngoài không phận Nga trong hơn một năm qua, cung cấp thông tin tình báo và các thông tin khác cho Ukraine trong khi khẳng định họ không trực tiếp tham gia vào cuộc xung đột. Việc duy trì các hoạt động quân sự tại một vùng biển nhạy cảm trong thời gian chiến sự diễn ra được cho là có thể dẫn đến những tính toán sai lầm khiến căng thẳng leo thang của cả 2 bên. Nếu không được kiềm chế, những vụ va chạm như tại Biển Đen hoàn toàn có khả năng đẩy 2 siêu cường vào một cuộc xung đột trực tiếp tại châu Âu.

AN BÌNH