Vinh dự được tác nghiệp trong chuyến thăm quê lần thứ 2 của Bác Hồ (1961), ông Phan Duy Hương vẫn nhớ như in từng cử chỉ, lời nói và hành động của Người. Đó là giọng nói ấm áp, cởi mở, dễ gần khi tiếp xúc với bà con nhân dân. Đó cũng là lần về thăm quê cuối cùng trước lúc Người ra đi đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng cán bộ và nhân dân Nghệ An cho đến tận bây giờ.

Ông Phan Duy Hương (bìa trái) vinh dự được chung tấm hình với Bác.

Vinh dự được tháp tùng Bác

Tìm gặp ông Phan Duy Hương (1939, trú ở TP Vinh, Nghệ An) trong những ngày tháng 5 lịch sử, từng câu chuyện trong lần đầu tiên được gặp Bác lại ùa về. Qua câu chuyện ông kể, vị lãnh tụ với cốt cách giản dị, đơn sơ nhưng cởi mở, ấm áp đã để lại ấn tượng không bao giờ phai.

Sinh ra và lớn lên ở mảnh đất hiếu học và giàu truyền thống thơ ca tại xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu (Nghệ An), ông Phan Duy Hương đã kế thừa và phát huy được truyền thống của gia đình và dòng họ. Lớn lên, ông vào TP Vinh theo học ngành sư phạm và sau đó vào làm Báo Nhân dân Nghệ An (tiền thân Báo Nghệ An). Với bút danh Dương Huy, ông là một trong những thế hệ phóng viên đầu tiên để lại cho đời nhiều tác phẩm quý giá. Sau này, ông chuyển sang công tác tại Hội văn học nghệ thuật tỉnh Nghệ An và sáng tác nhiều bài thơ hay, trong đó có bài “Chú ở bên Bác Hồ” được in vào Sách giáo khoa lớp 3.

Nhớ lại kỷ niệm tác nghiệp và lần đầu tiên được gặp Bác Hồ, ông Phan Duy Hương kể: “Năm 1961, khi đó tôi đang là phóng viên của Báo Nhân dân Nghệ An, vinh dự được cơ quan giao nhiệm vụ tác nghiệp trong chuyến thăm quê lần thứ 2 của Người. Khi nhận được nhiệm vụ, bản thân cũng cảm thấy vô cùng hồi hộp và lo lắng. Hồi hộp bởi đây là lần đầu tiên tôi được gặp vị lãnh tụ kính yêu, còn lo lắng là bởi đi tác nghiệp về chuyến thăm của Người, sợ rằng sẽ không hoàn thành tốt nhiệm vụ. Thời đó, tôi gầy nên được anh em mượn cho chiếc áo Tôn Trung Sơn và 1 cái mũ, mặc vào cho dáng vẻ già dặn hơn. Sáng ngày 8-12-1961, tôi đi xe cùng đoàn với ông Võ Thúc Đồng – Bí thư Tỉnh ủy lên nông trường Đông Hiếu, thị xã Thái Hòa đón Bác”.

Sau khi thăm HTX cao cấp Vĩnh Thành, lá cờ đầu về phong trào trồng cây toàn miền Bắc, Bác đi máy bay trực thăng lên nông trường Đông Hiếu. Vừa bước xuống máy bay, Bác đưa tay vẫy chào bà con rất thân thiện. “Trước khi ghé nông trường Đông Hiếu, Bác ghé thăm đồi cà-phê. Trên đường đi, nhìn thấy một cháu nhỏ chừng 2-3 tuổi theo mẹ lên rẫy, Bác tiến lại gần âu yếm đứa bé rồi lại đi tiếp. Lúc đó, tôi bắt gặp được khoảnh khắc đầu tiên về Bác và cảm nhận Bác là người mộc mạc, dễ gần. Vậy là những lo lắng, hồi hộp ban đầu dường như tan biến hết” – ông Hương kể thêm.

Suốt chuyến tác nghiệp, phóng viên Phan Duy Hương vẫn bám theo Bác để nghe và nhớ lại những lời Bác dặn dò bà con để viết bài. Cầm cuốn sổ trên tay nhưng chủ yếu lưu lại hình ảnh, câu chuyện về Bác bằng trí nhớ chứ không kịp chép vào sổ. “Bác bước đi rất nhanh, sải dài nên hầu như tôi phải chạy theo mới kịp. Hôm đó, được tin Bác Hồ về thăm, từ sáng sớm, hàng vạn người dân huyện Nghĩa Đàn đã tập trung tại sân nông trường Đông Hiếu, ai cũng háo hức, mong chờ được gặp, được nghe Bác nói chuyện. Trong buổi nói chuyện hôm ấy, Bác dặn: Nông trường có điểm mạnh về kỹ thuật, phải hỗ trợ đồng bào địa phương về kỹ thuật sản xuất, HTX và đồng bào cũng phải giúp đỡ nông trường. Chúng ta phải đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau để cùng tiến bộ” – ông Hương nói.

Bất ngờ nhận bức ảnh chụp chung với Bác

Trong giờ nghỉ trưa, khi Bác tranh thủ chợp mắt thì cánh phóng viên vẫn háo hức đứng ngoài chờ với mong muốn được chụp chung với Bác một kiểu ảnh. Ai cũng nghĩ rằng đây là cơ hội ngàn năm có một, chắc không bao giờ có lần thứ 2 nên gắng chờ đợi nhưng không ai dám mở lời. “Đợi khi Bác dậy, tôi mạo muội mở lời muốn chụp chung với bác kiểu ảnh và Bác đồng ý. Lúc này, anh em phóng viên đều xúm lại. Thế là, tập thể lãnh đạo, người dân và anh em báo chí đều được chụp chung tấm hình lưu niệm với Bác”  - cựu phóng viên Phan Duy Hương nhớ lại.

Ông Phan Duy Hương kể với phóng viên về lần vinh dự được tháp tùng Bác Hồ.

Sau chuyến công tác trở về, phóng viên Phan Duy Hương đã viết bài và được đích thân Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An đọc và chỉnh sửa. Sau khi bài báo đăng đã tạo được sự lan tỏa lớn, những lời căn dặn của Người dành cho bà con nhân dân Nghệ An. Bằng sự ghi nhớ và cảm nhận về lần đầu tiên gặp Bác Hồ, ông đã sáng tác bài thơ “Bác lên nông trường”.

Bài thơ có đoạn đầu: “Nông trường một sáng mờ sương

Bác về nắng tỏa lên sườn non cao

Núi rừng quay lại đón chào

Rì rầm suối hát xôn xao lá cành...”

Và đoạn cuối: “Bác đi suối lặng đứng nhìn

Rừng dơ tay vẫy, suối tìm dấu chân

Bác về mang lại mùa xuân

Bác đi hạnh phúc nảy mầm đơm hoa”.

Bẵng đi vài chục năm sau lần gặp Bác Hồ, Giám đốc Bảo tàng Kim Liên mới gọi điện cho ông Phan Duy Hương và tiết lộ có một bức ảnh có mặt ông Hương chụp chung với Bác Hồ tại nông trường Đông Hiếu. Theo lời kể của Giám đốc Bảo tàng thì đây là bức ảnh do một người bạn ở miền Nam gửi tặng bảo tàng nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhật Bác. “Khi được nhận bức ảnh chụp chung cùng Bác thì cảm xúc rất khó tả, háo hức lắm bởi tôi cũng không hề biết mình có bức ảnh chụp chung với Bác ở cự ly gần như thế. Lục lại trong trí nhớ thì tôi mới ngỡ ra đó là khoảnh khắc Bác Hồ đang hỏi chuyện các cô công nhân người dân tộc và tôi đứng kế bên nghe ngóng. Bức ảnh đã trở thành kỷ niệm vô giá của tôi trong lần đầu  tiên và duy nhất được gặp Bác” – ông Hương xúc động.

DƯƠNG HÓA