(Cadn.com.vn) - Chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama cuối cùng cũng đã công bố số liệu tử vong dân sự do máy bay không người lái (UAV) gây ra. Thế nhưng, báo cáo này vấp phải chỉ trích mạnh mẽ từ các nhóm nhân quyền. Họ cho rằng, con số trên thực tế còn cao hơn rất nhiều.

Chương trình UAV vốn là "xương sống" trong chiến lược chống khủng bố của chính quyền Tổng thống Barack Obama. Tuy nhiên, các cuộc không kích bằng những chiến đấu cơ hiện đại này nhằm vào khủng bố Hồi giáo ở các vùng chiến sự đã giết hại vô số dân thường vô tội. Điều này đã vấp phải những chỉ trích gay gắt từ các nhóm nhân quyền.

Những cuộc tấn công bằng UAV của Mỹ khiến hàng trăm dân thường thiệt mạng.

Số liệu minh bạch?

Theo báo cáo của Nhà Trắng, từ tháng 1-2009 đến 12-2015, quân đội và Cơ quan tình báo Mỹ tiến hành tổng cộng 473 cuộc không kích bằng UAV, giết chết 2.581 chiến binh và khoảng 64-116 thường dân. "Tiết lộ trên là sự thay đổi quan trọng của chính sách "che giấu số thường dân thiệt mạng do UAV gây ra" của chính quyền Tổng thống Obama. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc tháo bỏ tiền lệ nguy hiểm của một chương trình giết người bí mật toàn cầu", Naureen Shah, nhà nghiên cứu của Ân xá Quốc tế nhận định.

Tuy nhiên, các tổ chức nhân quyền tiếp nhận sáng kiến này của Nhà Trắng với thái độ dè dặt và hoài nghi. Nhiều ý kiến cho rằng, số dân thường thiệt mạng được công bố thấp hơn nhiều so với thực tế và do thiếu tính minh bạch nên khó có thể đánh giá được độ chính xác của số liệu mà chính phủ đưa ra. Theo đó, họ cho rằng, tỷ lệ tử vong dân sự phải dao động từ khoảng 200 đến hơn 1.000 người. Ngoài ra, nhiều tổ chức cũng chỉ trích Mỹ chỉ đưa ra con số chung chung mà không nêu cụ thể cách thức tính toán số dân sự thiệt mạng, các vụ tấn công đó diễn ra lúc nào và ở đâu, chính xác chuyện gì đã xảy ra ở mỗi trường hợp, và con số tử vong này có tăng hay giảm theo thời gian.

Nhìn chung, Nhà Trắng đã không giải thích được sự khác biệt giữa số liệu công bố và số liệu của báo cáo từ phương tiện truyền thông và các nhà quan sát.

UAV - lợi hay hại?

Đáp trả những chỉ trích này, Nhà Trắng khẳng định, các nguồn tin của họ còn tốt hơn là những nguồn tin từ các nhà quan sát - những người mà Washington cho là luôn phải dựa vào những nguồn cung cấp không đáng tin cậy và có thể đã bị thao túng do chiến dịch tuyên truyền của kẻ thù thường hay thổi phồng số dân thường thiệt mạng.

Sau khi công bố số liệu, Nhà Trắng cũng cho biết, Tổng thống Obama ban hành một sắc lệnh hành pháp, trong đó đề ra các quy tắc bảo vệ dân thường là ưu tiên hàng đầu của trong cuộc chiến chống khủng bố hiện nay cũng như yêu cầu chính quyền tương lai phải công khai số liệu tử vong dân sự phi chiến trường hàng năm. Nhà Trắng cũng tuyên bố, thương vong dân sự là một hậu quả không thể tránh khỏi khi sử dụng vũ lực trong các tình huống xung đột vũ trang hoặc trong việc thực hiện quyền vốn có của một nhà nước của tự vệ quốc phòng. Nhưng chính phủ cam kết sẽ thực hiện những biện pháp tốt nhất để bảo vệ dân thường.

Trong khi đó, theo Bộ Tư lệnh các chiến dịch đặc biệt phối hợp (JSOC), các cuộc không kích bằng UAV không giải quyết được vấn đề. Các cuộc không kích này không làm giảm bớt số lượng các tay súng cực đoan mà ngược lại còn kích thích thêm các cuộc tấn công giết người.

Tuệ Khanh
(Theo Foreign Policy)