“Phép thử” cho Nga – Nhật

Thứ sáu, 09/12/2016 07:34

(Cadn.com.vn) - Bộ Ngoại giao Nhật Bản ngày 8-12 chính thức ra thông báo xác nhận về chuyến thăm nước này của Tổng thống Nga Vladimir Putin, sẽ diễn ra từ ngày 15 đến 16-12 tới.

Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải) gặp gỡ Thủ tướng Nhật Shinzo Abe
bên lề Hội nghị Thượng đỉnh APEC ở Peru hồi tháng 11. Ảnh: Reuters

Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ có chuyến công du được chờ đợi đến Nhật trong tuần tới, với trọng tâm là tìm tiếng nói chung trong vấn đề tranh chấp lãnh thổ.

Theo kế hoạch, Tổng thống Putin sẽ hội đàm với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tại thành phố Nagato thuộc tỉnh Yamaguchi vào ngày 15-12 và sau đó là tại thủ đô Tokyo trong ngày 16-12. Hai bên đang nỗ lực để làm sống lại các cuộc đàm phán an ninh và đào tạo cứu hộ hải quân chung, vốn đã tạm dừng sau khi bán đảo Crimea sáp nhập về với Nga vào năm 2014, làm bùng nổ các biện pháp trừng phạt của phương Tây. Cả hai cũng có thể đồng ý để tăng tốc độ đàm phán về hoạt động kinh tế chung của 4 hòn đảo tranh chấp.

Trên thực tế, theo kế hoạch đề ra, thông qua chuyến công du lần này của ông chủ Điện Kremlin, Nhật và Nga mong muốn bắt đầu cải thiện các mối quan hệ và ký kết một số thỏa thuận kinh doanh. Thủ tướng Shinzo Abe, người từng cam kết sẽ nỗ lực “giải quyết vấn đề tranh chấp lãnh thổ”, muốn để lại một di sản ngoại giao bằng cách phá vỡ thế bế tắc trong quan hệ với Nga, một chiến lược mà ông hy vọng sẽ giúp Tokyo có thể tạo thế đối trọng với một Trung Quốc đang lên.

Nhưng xem ra cả hai bên không mấy trông chờ vào một bước đột phá lớn trong vấn đề tranh chấp lãnh thổ, vấn đề vẫn cản trở một hiệp ước hòa bình để chính thức khép lại Thế chiến II. Trong tuần này, nhà lãnh đạo Nhật thừa nhận, mặc dù vẫn hy vọng sẽ có tiến triển trong tranh chấp lãnh thổ, vấn đề đó khó có thể được giải quyết trong một cuộc gặp. Giới chức Nhật cũng gióng lên những hồi chuông cảnh báo. “Chúng ta không nên quá kỳ vọng. Sẽ là vừa đủ nếu một bước đi mới hướng tới giải quyết vấn đề lãnh thổ được thực hiện”, Reuters dẫn lời cố vấn hiện nay của Thủ tướng Nhật, ông Muneo Suzuki nói.

Theo giới quan sát, với tư tưởng bảo thủ, Thủ tướng Abe sẽ không có bất kỳ sự nhượng bộ nào với Nga về vấn đề tranh chấp lãnh thổ. Với Nga, những nhượng bộ lãnh thổ sẽ là rủi ro lớn dành cho Tổng thống Putin. Nhưng đối lại, các thỏa thuận thương mại mà Tokyo đang treo lơ lửng như một “phần thưởng” trước mặt Moscow sẽ có lợi cho một nền kinh tế đang ảnh hưởng bởi giá dầu thấp và lệnh trừng phạt của phương Tây.

Tranh cãi quanh những tranh chấp lãnh thổ giữa hai nước bắt nguồn từ thời cuối Thế chiến II quanh 4 hòn đảo mà Nhật gọi là Vùng lãnh thổ phương Bắc trong khi Nga gọi là Nam Kuriles. Mặc dù mối quan hệ giữa hai nước đã được cải thiện kể từ sau khi kết thúc Chiến tranh Lạnh, hai nước vẫn liên tục đối đầu trong việc giành quyền kiểm soát những hòn đảo này.

Dù đã nỗ lực rất nhiều, cả hai cho đến nay vẫn chưa thể giải được bài toán khó nhằn này. Bối cảnh hiện nay càng khiến nhiều người không đặt nhiều kỳ vọng cho cuộc gặp thượng đỉnh sắp tới giữa hai nhà lãnh đạo Nga-Nhật. Khả năng Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump sẽ cải thiện quan hệ với Moscow sẽ khiến Nhật không còn là đối tác hấp dẫn với Nga. Một mối quan hệ nồng ấm hơn giữa Tổng thống đắc cử Trump và Tổng thống Putin sẽ khiến Thủ tướng Abe không thể hy vọng nhiều về một mối quan hệ cá nhân thân thiết hơn với ông Putin, nhân vật mà ông đã gặp 15 lần trong hai nhiệm kỳ thủ tướng.

Khả Anh