Mr.Green (Quý ông Green) là biệt danh mà người ta hay gọi tân Bộ trưởng Nước và Lâm nghiệp ở Gabon, ông Lee White. Ông là một nhà hoạt động môi trường sinh ra ở Anh nhưng vừa được bổ nhiệm cho chức vụ quan trọng và nhạy cảm này ở Gabon. Và nhiệm vụ mới của ông đã được xác định rõ ràng: bảo vệ những khu rừng nhiệt đới quý giá của đất nước, ngăn chặn việc chặt phá rừng bất hợp pháp và chống nạn tham nhũng cố hữu.

Ông Lee White sinh là một nhà bảo tồn nổi tiếng. Ảnh: AFP

Căng thẳng kéo dài giữa khai thác gỗ và bảo tồn càng mạnh mẽ bởi tình trạng tham nhũng lan tràn và doanh thu từ dầu mỏ, nguồn thu tiền chính của Gabon, sụt giảm.

Gần 80% Gabon được bao phủ bởi rừng. Ngành lâm nghiệp là một trụ cột lịch sử của nền kinh tế nước này, chiếm 17.000 việc làm và 60% nguồn thu, không bao gồm dầu mỏ. Khoảng 1/4 dân số Gabon sống ở khu vực nông thôn và nhiều người phụ thuộc vào rừng để kiếm thức ăn và sinh kế. Các khu rừng của nước này là một kho báu đa dạng sinh học, nơi sống của các loài sinh vật hiếm hoặc có nguy cơ tuyệt chủng. Chúng là nơi trú ẩn của loài vượn lớn, voi rừng và báo đen, cũng như những loài cây quý hiếm, một số cao tới 60m.

Sinh ra ở Anh

Ông White, 53 tuổi, sinh ra ở thành phố Manchester, tây bắc nước Anh nhưng lớn lên ở Uganda. Năm 1989, ông đến Gabon để học tiến sĩ về động vật học. Ông mang quốc tịch Gabon vào năm 2008 và chỉ 1 năm sau đó đã đảm nhận chức vụ người đứng đầu Cơ quan Công viên Quốc gia (ANPN), một dự án bảo tồn khổng lồ gồm 13 khu động vật hoang dã do cố Tổng thống Omar Bongo, cha của Tổng thống đương nhiệm Ali Bongo Odimba, khởi xướng.

Ông được Nữ hoàng Elizabeth II vinh danh vào năm 2010 vì cống hiến cho lĩnh vực bảo tồn thiên nhiên ở Trung Phi. Những hoạt động bảo vệ rừng nhiệt đới và động vật hoang dã thường xuyên của mình khiến ông White trở thành gương mặt quen thuộc đối với truyền thông quốc gia, nơi ông được gọi với cái tên thân thuộc  "Mr Green". Tổng thống Bongo đã chọn ông White sau khi sa thải Bộ trưởng lâm nghiệp sau một vụ bê bối buôn lậu gỗ. Việc tôi được bổ nhiệm là một bất ngờ đối với nhiều người ở đây", ông White thừa nhận trong một cuộc phỏng vấn với AFP sau khi được bổ nhiệm hôm 10-6. Ông White thừa nhận sự khó khăn của các nhiệm vụ trước mắt.

Các nhà phân tích cho rằng, công việc mới của tân Bộ trưởng White đòi hỏi những kỹ năng đáng chú ý, những chiến thuật khôn ngoan và nguyên tắc, cũng như sự hỗ trợ vững chắc từ cấp trên. "Sự bổ nhiệm này là tin tốt cho những nhà bảo vệ môi trường ở Gabon. Ông ấy đã quá quen thuộc với những thách thức của công việc bảo tồn ở cấp quốc gia và quốc tế", Gaspard Abitsi, Giám đốc chi nhánh Gabon của Hiệp hội bảo tồn động vật hoang dã (WCS), một tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Mỹ, nhận xét.

Triển vọng vẫn mờ mịt

Dù lạc quan nhưng nhiều người vẫn thận trọng về triển vọng cải cách sau khi ông White được bổ nhiệm. "Có những tồn tại rất lớn về mặt quản lý tại ANPN nhưng cơ quan này chỉ chiếm 10% đất đai. Từ giờ trở đi, ông White sẽ phải quản lý tất cả các khu rừng ở Gabon... Nếu ông ấy chưa thể thành công tại ANPN, làm sao ông có thể thành công với toàn bộ lãnh thổ?", Marc Ona, Chủ tịch tổ chức phi chính phủ Hiệp hội Brainforest và là thành viên của phe đối lập, cho biết. "Vấn đề ở đây là không phải cá nhân nào đứng đầu Bộ mà là toàn bộ hệ thống lâm nghiệp của đất nước đều tham nhũng", ông Ona cho biết.

Trong một báo cáo công bố hồi tháng 3, Cơ quan điều tra môi trường (EIA), một tổ chức phi chính phủ của Anh, đã cáo buộc một nhà máy Trung Quốc có tên Dejia, hiện đang khai thác gỗ tại một khu vực rộng lớn ở lưu vực Congo, đã khai thác gỗ vượt quá hạn ngạch cho phép tại Gabon và hình thành mạng lưới bảo trợ mở rộng đối với các bộ trưởng cũng như phe đối lập. Bộ trưởng lâm nghiệp lúc bấy giờ, ông Guy Bertrand Mapangou, đả kích báo cáo là thiên vị và tìm cách "làm mất uy tín" đất nước. Nhưng vài tuần sau đó, chính phủ đã đình chỉ giấy phép của Dejia tại hai khu vực khai thác gỗ.

Hôm 21-5, Tổng thống Bongo đã sa thải Mapangou và Phó Tổng thống Pierre Claver Maganga Moussavou sau vụ bê bối "gỗ cẩm". Vào tháng 2 và tháng 3, các nhà chức trách đã thu giữ gần 5.000m3 khối gỗ cẩm bị cấm khai thác trị giá khoảng 8 triệu USD. Gỗ lậu được tìm thấy tại các kho lưu trữ thuộc các Cty Trung Quốc tại cảng Owendo ở thủ đô Libreville, một số gỗ được ngụy trang trong các container của bộ lâm nghiệp.

AN BÌNH