Sông Ba kêu cứu

Thứ hai, 09/11/2015 09:55

(Cadn.com.vn) - Kể từ khi thủy điện An Khê - Ka Nak ngăn đập, chuyển dòng, sông Ba (chảy qua nhiều huyện, thị của Gia Lai) trở nên cạn kiệt, thiếu nước về mùa khô. Cũng từ đó, dòng sông Ba trở thành dòng sông "chết", ô nhiễm trầm trọng khi nhiều đơn vị xả thải ra đây… và hàng nghìn hộ dân ở TX An Khê vẫn phải dùng nguồn nước từ dòng sông này qua một hệ thống lọc cũ kỹ, xuống cấp.

Trạm bơm trực tiếp lấy nước sinh hoạt cho người dân từ sông Ba đen kịt và bốc mùi thối.

Nhà máy nước tạm ngưng vì nước nhiễm bẩn

Cuối tháng 10-2015, Ban quản lý nhà máy nước TX An Khê (Gia Lai) hoảng hốt báo cáo khẩn cấp cho lãnh đạo địa phương về tình trạng các bể xử lý nước có váng màu xanh cỏ sau chuyển thành màu vàng, tạo thành lớp cặn bã dày 10cm. Ngay lập tức, "lệnh" tạm ngừng cung cấp nước cho người dân được thực hiện khi nhà máy nghi nguồn nước đã bị nhiễm E.coli nặng dễ gây tiêu chảy đối với người sử dụng và việc ô nhiễm trầm trọng như vậy vượt quá công nghệ xử lý theo kiểu thô sơ của nhà máy. Quan trọng hơn, nếu tiếp tục cấp nước, sẽ có hơn 2.300/ 5.000 hộ dân sẽ phải dùng nguồn nước nhiễm phân bò. Khi kiểm tra tại "đầu nguồn" lấy nước tại khu vực trạm bơm cấp 1 từ sông Ba, lãnh đạo nhà máy tá hỏa khi phát hiện nguồn nước ở đây bị ô nhiễm trầm trọng, nước chuyển sang màu thâm đen và có mùi tanh, thối. Qua tìm hiểu và người dân phản ánh thì trên đoạn sông Ba (thuộc địa phận xã Thành An, TX An Khê) có trang trại nuôi bò của Cty CP chăn nuôi Gia Lai (thuộc Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai) đã xả nước thải rửa chuồng và nước phân bò khi có mưa xuống ruộng đang canh tác của người dân và chảy ra sông Ba...

Những tưởng chuyện này mới được phát hiện, thế nhưng qua tìm hiểu của chúng tôi, từ tháng 7-2015, đoàn kiểm tra của Sở TNMT tỉnh Gia Lai cùng các ban, ngành địa phương tiến hành kiểm tra, nhắc nhở. Hàng loạt vấn đề gây ô nhiễm được đoàn yêu cầu phía Cty khắc phục như: khẩn trương thực hiện đề án bảo vệ môi trường chi tiết, xây dựng hệ thống xử lý môi trường (phân, nước thải, mùi phát sinh...)... và phải hoàn thành vào quý III-2015. Thế nhưng, Cty vẫn chây ì và không triển khai các biện pháp khắc phục. Bức xúc trước vấn đề trên, ngày 20-9, hàng trăm người dân xã Thành An đã đồng loạt gửi đơn kiến nghị lên UBND xã đề nghị chính quyền can thiệp. Không chỉ thế, trước tình hình ô nhiễm kéo dài sẽ gây bức xúc trong dư luận, làm ảnh hưởng đến ANTT địa phương, CATX An Khê đã có báo cáo gửi thị ủy, UBND TX An Khê.

Bể chứa nước Nhà máy nước thị xã An Khê đọng lớp váng dày đặc bốc mùi phân bò
dù đã qua xử lý.

Ô nhiễm sông Ba vẫn còn nan giải?

Ngay sau đó, đoàn kiểm tra TX An Khê đã có chuyến kiểm tra thực tế tại khu vực trại chăn nuôi bò của Cty CP chăn nuôi Gia Lai, phát hiện xung quanh khu vực này bị ô nhiễm nặng. Tại hồ chứa có thể tích khoảng 1.500m3 được Cty thu gom toàn bộ phân của gần chục nghìn con bò về đây nhưng không được chống thấm, không có nắp đậy. Thế nên, lượng nước cùng với phân bò quá tải chảy tràn ra ruộng, qua mương nước, xuống suối và đổ thẳng ra sông Ba mà không qua 1 hệ thống xử lý, lọc nào. Không chỉ thế, khu vực trong và xung quanh trại chăn nuôi, lượng nước thải, nước mưa chảy tràn khắp nơi kéo theo phân bò và ruồi, nhặng đen kín, khiến khoảng 10-12ha lúa của người dân gần đó có khả năng bị hư hại hoàn toàn.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Duy Hưng, Phó Chủ tịch UBND xã Thành An cho biết: trại chăn nuôi này có qui mô 70ha và đang nuôi khoảng 8.000 con bò thịt. Từ khi đi vào hoạt động từ tháng 3-2015 đến nay đã nảy sinh nhiều vấn đề bất cập, nhất là tình trạng ô nhiễm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân trên địa bàn xã. Ruồi, nhặng ngày càng nhiều và những hộ dân sống gần trang trại phải... mắc màn mới có thể ngồi ăn cơm. Nguồn nước sông Ba bây giờ ô nhiễm kinh khủng. Được biết, vấn đề ô nhiễm nguồn nước sông Ba làm ảnh hưởng trực tiếp đến Nhà máy nước TX An Khê không phải là mới. Từ năm 2011, khi thủy điện An Khê-Ka Nak đóng đập, sông Ba bị chuyển dòng nên hầu như nguồn nước sông Ba bị cạn kiệt về mùa khô, cũng từ đó nhiều vấn đề về môi trường nảy sinh. "Thứ nhất là nhà máy đường An Khê, thứ 2 là nhà máy MDF, thứ 3 là Cty CP Công nghiệp Gia Lai và 10 hộ chà mì ở thị xã xả thải xuống sông Ba gây ô nhiễm nguồn nước này. Nhưng nguyên nhân sâu xa là việc qui hoạch đô thị của TX An Khê vẫn chưa có hệ thống cấp nước hiện đại, bởi hệ thống đã đầu tư cách đây 15 năm, thô sơ trong việc xử lý nguồn nước, trong khi đó nguồn nước chính cung cấp cho người dân thị xã đều lấy từ sông Ba", bà Nguyễn Thị Thanh Lịch, Bí thư thị ủy An Khê cho biết.

Trở lại vấn đề ô nhiễm trầm trọng từ trại chăn nuôi của Cty CP chăn nuôi Gia Lai (thuộc Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai), điều ngạc nhiên là tất cả những cuộc làm việc của các Sở, ngành, đơn vị chức năng từ cấp tỉnh đến thị xã chỉ mới dừng lại ở... biên bản kiểm tra, nhắc nhở, yêu cầu. Trong khi đó hàng loạt vấn đề vi phạm ảnh hưởng đến công tác bảo vệ môi trường của Cty này rành rành ra đó. Thậm chí, đến nay Đề án bảo vệ môi trường chi tiết đối với dự án chăn nuôi của Cty vẫn chưa được trình để thẩm định. Vì thế dù đã được nhắc nhở từ tháng 7-2015 nhưng đến nay Cty vẫn chây ỳ trong việc xử lý ô nhiễm môi trường...

Minh Tân