(Cadn.com.vn) - Giới lãnh đạo các nước ASEAN có lẽ đang xem xét đến một lời khuyên của Mỹ về việc 10 quốc gia trong hiệp hội nên tiến hành tuần tra chung ở biển Đông, trong bối cảnh Trung Quốc đang ngày càng ngang ngược ở khu vực này.

Lời đề nghị này, của chỉ huy Hải quân Mỹ Robert Thomas, làm bùng nổ nhiều tranh luận.  Theo ông, các nước ASEAN có thể hợp tác để tạo thành một lực lượng hàng hải khu vực để tuần tra các vùng biển Nam Trung Quốc. Đề xuất của ông Thomas được đưa ra sau khi Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN ra tuyên bố chung, nhấn mạnh về nỗ lực sắp xếp hợp tác về an ninh hàng hải trong khi tôn trọng chủ quyền ở biển Đông.

“Có lẽ nói dễ hơn làm, từ cả chính sách và quan điểm của ASEAN nhưng đó là mục tiêu ASEAN cần theo đuổi”, ông Thomas nói. Ông khẳng định, nếu các thành viên ASEAN đi đầu trong việc tổ chức “một cái gì đó” như thế này tôi tin tưởng, Hạm đội 7 của Mỹ sẽ sẵn sàng hỗ trợ”. Philippines đã tuyên bố sẵn sàng làm theo gợi ý của ông Thomas. Điều này không có gì bất ngờ.

Trên thực tế, Manila công khai phản đối Bắc Kinh “vi phạm chủ quyền lãnh thổ của các nước láng giềng” do những hoạt động lấn lướt ở biển Đông trong vài năm qua. Và đồng minh Washington đang nỗ lực giúp Manila tiến hành tuần tra, giám sát trong vùng biển của nước này. Trong thời điểm nóng bỏng hiện nay, Philippines cũng đang dần bổ sung hồ sơ kiện Trung Quốc ỷ mạnh lấn chiếm biển đảo của các nước láng giềng.

Tại Malaysia, Bộ trưởng Quốc phòng Hishammuddin Hussein cho rằng, các nước ASEAN cần tăng cường hợp tác hải quân và các cơ quan chấp pháp biển nhằm đảm bảo an ninh hàng hải hiệu quả hơn. Bộ trưởng Hishamuddin cũng nhấn mạnh, các lực lượng an ninh cần phải thận trọng khi đối phó với những phần tử cực đoan, khủng bố, chiến binh hoạt động tại các khu vực biên giới trên biển.

Với sự ủng hộ của nhiều nước ASEAN như thế này, câu hỏi đặt ra là liệu đề xuất trên của Mỹ có thể trở thành hiện thực. Vấn đề này thực tế không dễ dàng. Như ông Millan lưu ý, một chương trình tuần tra chung như vậy sẽ cần các nước phải điều chỉnh một số cơ chế hợp tác hoặc thủ tục hành chính tiêu chuẩn. Cũng có những câu hỏi dai dẳng về cách làm thế nào mà các nước khác nhau có thể làm việc cùng nhau khi nói đến vấn đề chia sẻ thông tin tình báo.

Nhưng giới phân tích cho rằng, nếu Trung Quốc tiếp tục gây mất ổn định ở biển Đông, đe dọa an toàn hàng hải ở khu vực này, các nước ASEAN chắc chắn không thể làm ngơ được nữa. Tuần tra chung trên biển Đông như đề xuất của Mỹ là việc được tính đến đầu tiên.

Thanh Văn