Tiền lương là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động. Phần lớn các cuộc nghỉ việc tập thể, tranh chấp lao động đều liên quan tới yếu tố tiền lương, bảo hiểm... Trong khi người lao động phải tằn tiện với mức lương hiện tại, cũng không ít doanh nghiệp phải "vật lộn" với chi phí sản xuất ngày càng tăng.
|
* Để đưa ra con số cụ thể cho mức tăng lương tối thiểu trong năm 2019, ông Diệp Thành Kiệt, Phó Chủ tịch Hiệp hội da giày, túi xách Việt Nam cho rằng với những tín hiệu khả quan của nền kinh tế hiện nay, việc tăng lương tối thiểu trong năm 2019 là điều nên làm và mức tăng từ 3 - 6% là hợp lý.
Theo ông Kiệt, mức tăng này cơ bản cân bằng được nhu cầu và lợi ích cho cả hai bên; trong đó, người lao động có thêm khoản thu nhập để đáp ứng các nhu cầu của mình cũng như gia đình đồng thời đảm bảo mức tăng chi phí hợp lý để doanh nghiệp tiếp tục duy trì năng lực cạnh tranh trên thị trường.
|
Công nhân và doanh nhiệp cùng... khó!
Kết quả khảo sát mới đây của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho thấy, tiền lương tiếp tục là vấn đề gây bức xúc đối với người lao động. Có tới 25,7% người lao động cho rằng, mức lương hiện nay còn thấp và không có thêm các khoản phụ cấp. Theo khảo sát của Công đoàn các khu công nghiệp và khu chế xuất thành phố Hồ Chí Minh năm 2018, mức lương cơ bản của công nhân các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tại Khu Công nghiệp Linh Trung I trung bình là 4,78 triệu đồng; thu nhập trung bình 6,2 triệu đồng. Khi so sánh thu nhập và chi tiêu, một công nhân độc thân có tiết kiệm trung bình 1,2 triệu đồng/tháng. Phần lớn các hộ gia đình công nhân có một con, thu nhập của hai vợ chồng tạm đủ trang trải cuộc sống, số tiền dành dụm được ít, ở mức 300 nghìn đồng/tháng. Vì vậy hơn 12% hộ gia đình một con không có tích lũy hoặc gặp khó khăn, thiếu thốn. Các hộ gia đình công nhân hai con, thu nhập không đủ chi phí cho cuộc sống hàng ngày.
Nhiều doanh nghiệp cho biết, trong khi công nhân sống tằn tiện với mức lương hiện tại, các doanh nghiệp cũng phải “đau đầu” để cân đối các khoản chi phí. Ông Chu Tiến Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp thành phố Hồ Chí Minh nhận định: Trong bối cảnh rất nhiều quốc gia bắt đầu nghiên cứu, ứng dụng các thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, tự động hóa sản xuất để cắt giảm nhân công, tiết kiệm chi phí, việc vừa phải tăng thu nhập, vừa tạo việc làm mới cho người lao động trở thành “bài toán quá khó” cho các doanh nghiệp ở Việt Nam.
Nêu dẫn chứng trong ngành Dệt may, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt May Việt Nam cho biết, chi phí sản xuất tăng cao đang là thách thức lớn nhất của ngành Dệt may Việt Nam mà nguyên nhân xuất phát từ chính sách tăng lương tối thiểu, tăng mức đóng bảo hiểm xã hội... Khoảng 5 năm trở lại đây, chi phí tiền lương của các doanh nghiệp dệt may ở Việt Nam đã tăng thêm từ 28 – 30%; thêm vào đó giá nguyên liệu tăng cao khiến chi phí sản xuất một số sản phẩm tăng thêm tới 46%. Trong khi đó, giá bán không được phép tăng vì phải cạnh tranh với nhiều quốc gia khác. Các doanh nghiệp ngành Dệt may cho rằng, chưa nên điều chỉnh tăng lương tối thiểu vùng trong năm 2019, hoặc nếu tăng sẽ chỉ ở mức 1 - 2%.
Doanh nghiệp FDI cũng lo
Không chỉ có các doanh nghiệp trong nước, các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam cũng lo lắng với tốc độ tăng lương hiện nay. Theo kết quả khảo sát mới nhất của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA), chi phí nhân công ở Việt Nam đang chiếm gần 20% tổng chi phí sản xuất ra một sản phẩm. Tỷ lệ này hiện nay vẫn ở mức trung bình của các nước trong khu vực nhưng đã giảm sức cạnh tranh với một số quốc gia như Malaysia, Indonesia, Philippines, Ấn Độ có chi phí nhân công chiếm 15 - 18% tổng chi phí. Đặc biệt Pakistan hiện có mức chi phí nhân công rất thấp chỉ chiếm 7,4% tổng chi phí làm ra sản phẩm.
Khảo sát của JICA cũng cho thấy, có tới 75,2 % doanh nghiệp Nhật Bản hoạt động ở Việt Nam cho rằng, áp lực tăng lương cơ bản tại Việt Nam là vấn đề lớn của các doanh nghiệp. Ông Tsuyoshi Shimizu, chuyên gia của JICA, cố vấn Tập đoàn Panasonic Excel International cho rằng, Việt Nam đang cần thu hút đầu tư nước ngoài vào các ngành sản xuất công nghiệp phụ trợ, sản xuất nguyên vật liệu, do đó cần cân nhắc những tác động của việc tăng lương tới năng lực cạnh tranh của môi trường đầu tư kinh doanh trong thời gian tới.
Rõ ràng, tăng lương là điều mà hầu hết công nhân đang mong muốn. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với chi phí nhân công của doanh nghiệp sẽ tăng lên, làm tăng giá thành sản phẩm. Vấn đề đặt ra hiện nay là làm thế nào vừa cải thiện được đời sống cho người lao động vừa duy trì được năng lực chi trả của doanh nghiệp cũng như sức cạnh tranh của nền kinh tế, đảm bảo hài hòa lợi ích cho cả đôi bên.
V.THANH – P.PHƯƠNG
