(Cadn.com.vn) - Mùa khô 2016 ảnh hưởng của El Nino tình hình thiếu nước sẽ trầm trọng, tuy vậy có thiếu đến đâu các hồ thủy điện vẫn phải xả nước cứu hạ du, kể cả phương án ngừng phát điện.

Ngày 2-3, Đoàn công tác của Bộ Công Thương đã làm việc với Đà Nẵng, Quảng Nam về phương án vận hành hài hòa các hồ thủy điện để vừa đảm bảo an ninh năng lượng vừa đảm bảo cung cấp nước cho khu vực hạ du trong mùa khô 2016.

Thiếu nước thì hồ thủy điện vẫn phải xả để “cứu” hạ du.

Thủy điện mong lũ

Ông Lê Đình Bản- Phó TGĐ thủy điện A Vương (TĐAV) cho biết, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino nên lưu lượng nước về hồ rất thấp, kể cả các tháng mùa mưa cuối năm 2015 chỉ bằng hơn 66% so với lưu lượng nước về trung bình cùng kỳ của nhiều năm. Thời gian qua, do mực nước hồ chứa TĐAV ở mức thấp, không đảm bảo mực nước quy định nên không phát điện, chủ yếu tập trung tích nước hồ chứa theo sự điều hành của tỉnh Quảng Nam. Cụ thể 3 tháng qua, tỉnh Quảng Nam đã 3 lần ra công văn yêu cầu TĐAV vận hành tích nước hồ chứa, xả nước phát điện phục vụ cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp. Tính đến đầu tháng 3-2016, hồ chứa TĐAV chỉ tích được hơn 182 triệu m3 và còn thiếu hơn 83 triệu m3 so với mực nước dâng bình thường. Tương tự lưu lượng nước về thủy điện Sông Bung 4 (TĐSB4) cũng thấp hơn nhiều so với trung bình các năm trước. Trong 4 tháng qua, TĐSB4 đã phải tích nước đến nay mới đảm bảo mực nước tối thiểu theo yêu cầu của Quy trình liên hồ. Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), 3 hồ A Vương, Sông Tranh 2, Sông Bung 4 thiếu hụt nước so với yêu cầu tối thiểu gần 180 triệu m3.

Đánh giá của Trung tâm điều độ hồ thủy điện Quốc gia (A0) cho thấy, trên lưu vực sông Vu Gia- Thu Bồn hiện có 6 hồ thủy điện, trong đó có 4 hồ chứa lớn có khả năng điều tiết để đáp ứng các nhu cầu nước hạ du là A Vương, Đăk Mi 4, Sông Tranh, Sông Bung 4. Tuy vậy, do ảnh hưởng El Nino nên các hồ này thiếu hụt lượng nước từ 40-60% so với trung bình nhiều năm. Đặc biệt như A Vương, Sông Bung 4 trong suốt mùa mưa không xuất hiện lũ. Để khắc phục tình trạng đó, ngay trong thời kỳ mùa lũ, A0 đã huy động cao các nguồn điện từ nhiệt điện kể cả nguồn chạy dầu đắt tiền để hạn chế huy động nguồn từ các nhà máy thủy điện, để các nhà máy thủy điện tích nước. Tuy vậy đến nay nhiều hồ vẫn không thể tích nước ở mức tối thiểu đầu mùa cạn theo quy định của Quy trình điều tiết liên hồ chứa.

Đoàn công tác Bộ Công Thương làm việc với Đà Nẵng, Quảng Nam.

Không để hạ du khát nước

Dự báo mùa khô năm 2016 lượng nước về sẽ thấp kỷ lục, không những nguồn điện thiếu mà khu vực hạ du cũng sẽ “khát” nặng. Đại diện cục quản lý tài nguyên nước cho rằng dù các hồ chứa ở lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn ở mức thấp, nhưng chưa khó khăn bằng nhiều khu vực khác trên cả nước, vì thế cần nghiên cứu phương án xả nước phù hợp, và buộc phải xả dù ít hay nhiều.

Trong khi đó, EVN cho rằng, Đà Nẵng, Quảng Nam cần xem xét chỉ đạo các nhà máy thủy điện trên sông Vu Gia- Thu Bồn phối hợp với EVN, A0 lập kế hoạch sử dụng nước nhằm đảm bảo sự hài hòa giữa yêu cầu cấp nước sinh hoạt, sản xuất và nhu cầu an ninh năng lượng trong mùa khô 2016. Bên cạnh đó cần tính toán phương án lấy nước trên sông khu vực hạ du các nhà máy thủy điện như xây dựng các công trình dâng nước tạm, tăng cường trạm bơm dã chiến để ứng phó.

Ông Phùng Tấn Viết, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng  cho biết, trong vòng 5 năm trở lại đây, Đà Nẵng ít có mưa bão. Trước tác động khắc nghiệt của El Nino, đất nông nghiệp của thành phố bị thiếu, nước sinh hoạt cũng thiếu trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 8. Cũng chính thiếu nước nên dẫn đến nhiễm mặn. Ông Viết cũng khẳng định đây là vấn đề “đau đầu” với Đà Nẵng, vì thế các bên cần chấp hành nghiêm chỉnh quyết định của Thủ tướng để xả lũ theo quy trình nhằm cứu hạn cho hạ du. Và việc xả lũ phải linh động, không nên cứng nhắc.

Bên cạnh đó, ông Viết cũng đề cập việc lắp camera giám sát quy trình xả nước tại các hồ chứa để phối hợp tốt hơn. Đồng quan điểm, ông Hoàng Thanh Hòa, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đà Nẵng cho rằng việc lắp đặt camera để giám sát xả nước  ở các hồ thủy điện về hạ du là cần thiết nhưng đến nay nhiều hồ chưa lắp đặt. Việc này Chính phủ cần quan tâm làm cho rốt ráo.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng chỉ đạo việc vận hành liên hồ chứa phải đảm bảo đúng quy trình, song thực tiễn cũng có những phức tạp riêng, vì thế phải linh hoạt để có hiệu quả. Thực tế Thủ tướng đã cho phép Chủ tịch tỉnh Quảng Nam chỉ đạo các nhà máy thủy điện điều tiết nguồn nước cho phù hợp với tình hình. Về việc lắp đặt camera, ông Vượng đề nghị nhà máy nào chưa lắp phải thực hiện ngay trong tháng 3-2016.

Hải Hậu