(Cadn.com.vn) - Ai đã từng nghe bài hát nổi tiếng "Tiếng đàn ta lư" của nhạc sĩ Huy Thục hẳn còn nhớ giai điệu và ca từ rất rộn ràng "Tiếng trống trận từ Gio An vọng tới. Rừng núi ta ơi hãy thắm xanh vui cùng bản làng. Mừng thắng trận Gio An...". Đây chính là chiến công vang lừng của Trung đoàn 38 (Đoàn Gio An), Sư đoàn 2, Quân khu 5.

Bắt sống 55 lính Mỹ

Nhân kỷ niệm 60 năm ngày thành lập (20-9-1954 - 20-9-2014), Trung đoàn 38, đơn vị Anh hùng LLVTND đã có cuộc giao lưu, tiếp lửa truyền thống giữa 10 cựu chiến binh (CCB) với hơn 500 CBCS tại Đắc Pơ (Gia Lai). Đó là những nhân chứng sống đã đi qua 2 cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cứu nước, làm nhiệm vụ quốc tế ở hai nước bạn Lào và Campuchia.

Đại tá Đinh Ngọc Xước, nguyên Chính ủy Trung đoàn kể lại  lịch sử của đơn vị: Thành lập tại Quân khu 5, với tên gọi đầu tiên là Trung đoàn 84 sau đó là 90, qua nhiều lần thay phiên hiệu, thường xuyên di chuyển từ Nam ra Bắc, rồi từ Bắc trở lại Nam, nhưng tên tuổi và cốt cách 38 chưa bao giờ mất đi mà ngày càng chói sáng, xây đắp nên truyền thống vẻ vang "Cơ động, tiến công dũng mãnh, chốt giữ kiên cường". 

Tháng 6-1967, Trung đoàn bước vào chiến đấu trên khu vực Đường 9 - Gio An (Gio Linh, Quảng Trị), thực hiện chiến thuật vận động tấn công kết hợp chốt đánh tạo thế, dụ địch vào địa bàn ta đã chuẩn bị sẵn. Chọn khu Hội đồng hương chính xã Gio An làm quyết chiến điểm, sau 7 ngày chiến đấu liên lục, kiên cường và quyết liệt, Trung đoàn và các đơn vị phối thuộc, phối hợp đã loại khỏi vòng chiến đấu 1.300 tên địch, đánh thiệt hại nặng 2 tiểu đoàn lính thủy đánh bộ Mỹ, bắn cháy 11 xe tăng, bắn rơi 14 máy bay, thu nhiều phương tiện chiến tranh, giải phóng hầu hết xã Gio An.

Đại đội 1, K8 (nay là Đại đội 5, Tiểu đoàn 5) đã tiêu diệt hơn 250 lính thủy đánh bộ Mỹ, lập kỷ lục cao về bắt tù binh, gần một nửa số quân của đại đội trở thành "Dũng sỹ diệt Mỹ". Từ đây tên gọi "Đoàn Gio An"  hay "Trung đoàn thiện chiến Gio An" luôn gắn liền với phiên hiệu của Trung đoàn.                                

Tặng hoa cho các cựu chiến binh tham gia đêm giao lưu.

Trận huyết chiến ở làng Thanh Lương và Phước Yên

CCB Lê Hà Học và Đỗ Xuân Cường đến TPHCM và Bà Rịa-Vũng Tàu rưng rưng trong tình cảm chân tình của đồng đội. Đây là hai chiến sĩ của Trung đoàn vừa được Bộ Tư lệnh Quân khu đề nghị Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND. Trận huyết chiến ở làng Thanh Lương và Phước Yên (TT- Huế), một mình K8 (nay là Tiểu đoàn 5, Trung đoàn 38) phải đối mặt với sự bao vây của 7 tiểu đoàn địch có hỏa lực mạnh hơn hàng trăm lần.

CCB Lê Hà Học nhớ lại: "Khi được giao nhiệm vụ bảo vệ thương binh, tôi đã sử dụng một lúc 4 loại vũ khí, tiêu diệt một ổ đề kháng của địch, diệt 20 tên Mỹ rồi mở đường máu rút lui. Sau gần 1 tuần liên tục chiến đấu, quần nhau với địch, K8 đã tiêu diệt hơn 200 lính Mỹ. Tuy nhiên, đây là trận đánh không cân sức. Hàng trăm CB, CS K8 và lực lượng địa phương đã mãi mãi nằm lại. Làng Phước Yên hôm nay đã có một tượng đài kỷ niệm về trận đánh bi tráng này".

 Còn CCB Đỗ Xuân Cường kể lại trong cơn nguy khốn, giữa vòng vây ngày càng siết chặt của quân thù, ông đã bắn một lúc 14 quả đạn B41 phá vòng vây, mở đường máu để lực lượng ta rút an toàn. Bị thương nặng bất tỉnh bên hàng rào chiến lược, đồng đội đã chôn ông tại chỗ. Khi dọn chiến trường địch đã phát hiện người lính cảm tử còn sống sót và sơ cứu, sau đó đày đi tù Phú Quốc cho đến ngày trao trả.

Bị thương 81% với hàng chục mảnh đạn M79 nhỏ vẫn mang trong người, dù phải thường xuyên nằm điều trị ở bệnh viện nhưng người CCB này luôn tràn đầy niềm yêu đời. Ông nói với chiến sĩ Trung đoàn 38: "Thế hệ các chú nhiều người cận kề cái chết nên càng quý càng yêu từng phút giây được sống thanh bình hôm nay. Hy vọng các cháu sẽ tiếp nối cha anh gìn giữ đất nước mình".

Hòn Chiêng, Cấm Dơi và giải phóng Trường Sa                                                 

"Trung đoàn 90 là đứa con của nhân dân Khu V, được Đảng, Nhà nước và nhân dân Khu IV chăm sóc, nuôi dưỡng, trưởng thành, nay về chiến đấu giải phóng quê hương", lời nói của đồng chí Tư lệnh Quân khu 5 Chu Huy Mân đã thôi thúc Trung đoàn lập công. Đại tá Nguyễn Đức Thuận, nguyên Chủ nhiệm Hậu cần Sư đoàn kể: Năm 1972, sau thất bại ở Hiệp Đức (Quảng Nam), quân địch lùi về củng cố tuyến phòng thủ cơ bản ở thung lũng Quế Sơn.

Trong các cứ điểm đó, Hòn Chiêng là quan trọng nhất, được địch ví như "con mắt thần" ở thung lũng Quế Sơn. Nhiệm vụ của Trung đoàn 38 là tiêu diệt cứ điểm Hòn Chiêng, chốt giữ cứ điểm, thực hiện đánh tiêu hao, tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch lên phản kích. Trận đánh mà Sư đoàn dự kiến là khó khăn nhất, lại hoàn thành sớm nhất.

Sau 10 ngày tổ chức phản kích quyết liệt, cuối cùng tướng Ngô Quang Trưởng- Tư lệnh Vùng I chiến thuật của địch phải ngậm ngùi để lại câu nói chua xót "Vĩnh biệt Hòn Chiêng".  Tiếp nối Hòn Chiêng ngày 18-8-1972, Trung  đoàn 38 cùng Trung đoàn 31 nổ súng dồn dập tiến công Cấm Dơi. Sau hai ngày chiến đấu quyết liệt, Cấm Dơi hoàn toàn bị tiêu diệt. Hơn một vạn dân ở thung lũng Quế Sơn được giải phóng.                            

Năm 1975, Trung đoàn 38 cùng một số đơn vị địa phương hình thành một cánh quân giải phóng thị xã Tam Kỳ, căn cứ Tuần Dưỡng, Hà Lam, tiến công thần tốc giải phóng bán đảo Sơn Trà và TP Đà Nẵng. Tiểu đoàn 4 của Trung đoàn vinh dự được giao nhiệm vụ tiến quân, giải phóng quần đảo Trường Sa của Tổ quốc. Sau 18 ngày, kể từ khi xuất phát tại Đà Nẵng, Tiểu đoàn 4 cùng các lực lượng tăng cường đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giải phóng hoàn toàn quần đảo Trường Sa, góp phần thu giang sơn về một mối.                                                                                                  

Gắn bó, duyên nợ với Trường Sa, 3 năm nay, Trung đoàn 38 được Quân khu 5 giao nhiệm vụ huấn luyện tác chiến biển đảo. Lính bộ binh, đóng quân trên núi cao, nhưng hàng trăm chiến sĩ Trung  đoàn đã miệt mài huấn luyện thuần thục như một chiến sĩ Hải quân, thường xuyên hành quân hàng trăm cây số diễn tập tại các địa phương ven biển, sẵn sàng tham gia bảo vệ biển đảo khi có tình huống. Noi gương các thế hệ đi trước, khi Tổ quốc gọi, Đoàn Gio An sẵn sàng, đó là tâm sự và lời hứa của lớp thế hệ trẻ Trung đoàn 38 hôm nay trong đêm giao lưu "tiếp lửa" đầy xúc động  giữa núi rừng Đắc Pơ.

Hồng Vân