Sau bài viết "Mỏ vàng hết hạn vẫn khai thác, xả nước đục ngầu ra sông" của Báo Công an TP Đà Nẵng phản ánh vụ việc mỏ vàng 38 tại xã Phước Hòa, H. Phước Sơn (Quảng Nam) đã hết hạn khai thác từ lâu nhưng vẫn ngang nhiên hoạt động, làm mất ANTT và gây ô nhiễm môi trường, cả chính quyền cấp xã và huyện khẳng định "đã ra quân xử lý". Tuy nhiên, một tháng sau báo cáo "đã xử lý", mỏ vàng vẫn ém quân, lán trại và máy móc chưa có dấu hiệu dừng hoạt động.

Chính quyền khẳng định "đã xử lý" nhưng lán trại, máy móc vẫn còn nguyên, phu vàng còn ém quân, khi có động sẽ trốn ra bìa rừng.

Cắm trại, ém quân cảnh giới

Theo phản ánh của người dân, chúng tôi trở lại mỏ vàng 38 giữa cánh rừng của xã Phước Hòa sau hơn 1 tháng mà lãnh đạo huyện này phản hồi là "đã xử lý" ngay sau khi Báo Công an TP Đà Nẵng có bài phản ánh. Sau đợt mưa lớn, đường vào mỏ vàng càng khó khăn khi những ngày qua ô- tô 3 cầu liên tục cày xới, tiếp nhiên liệu, lương thực cho các mỏ vàng tại vùng này. Sau nhiều giờ đánh vật với độc đạo vừa dốc, vừa trơn, trước mắt chúng tôi là mỏ vàng 38 không khác gì cách đây hơn 1 tháng. Khác với báo cáo của UBND H. Phước Sơn là "đã tiến hành đẩy đuổi phu vàng, phá hủy máy móc, giàn khoan, đốt phá lán trại...", chúng tôi bị nhiều người "bám đuôi" ngay khi chưa bước chân vào cửa mỏ. Khu vực ngoài cùng của mỏ vàng 38 là một kho chứa nhiên liệu với hàng chục phuy dầu còn mới, các lán trại vẫn còn nguyên, công nhân ở phân tán theo từng khu vực. Một vài miệng hầm đã cũ được bịt lại, vài giàn gỗ được tháo ra, một ít chi tiết máy đơn giản được hạ xuống. Khi phát hiện chúng tôi, ngoài 2 người trung niên luôn đi theo thì mỗi lán chỉ còn một vài người, còn lại tản ra bìa rừng. Hỏi vì sao huyện và xã nói đã xử lý nhưng mỏ vàng vẫn chưa đóng, một công nhân nói: "Anh em cũng còn ngồi chờ, không biết anh Chương (Giám đốc Cty Nguyên Thành Đạt, chủ mỏ vàng - P.V) quyết rút hay là xin gia hạn khai thác".

Theo quan sát, các khu lán trại vây quanh mỏ vàng đều có người ở, các loại máy móc quan trọng vẫn án binh bất động, các đường hầm dẫn sâu vào lòng núi để chở đất mang ra máng xử lý vẫn còn nguyên mới, không hề có bị phong tỏa. Thậm chí một số nơi còn có dấu hiệu mới bị đào xới. Khi chúng tôi tiến sâu vào các hầm phía khuất sau các lán trại thì một công nhân đang nấu cơm nói vọng ra: "Đừng vào, mới mưa xong, nguy hiểm!". Lúc này thì thêm 2 người đã bám theo chúng tôi từ đầu xuất hiện và cố gắng ngăn cản chúng tôi vào sâu hơn. Một trong 2 người giải thích là xung quanh mỏ có nhiều tài sản nên cần lượng lớn người ở lại để canh giữ, người lạ không được vào. Lúc đầu người này nói "vàng ở đây hết rồi" nhưng lúc sau thì giải thích là "mọi người ở lại chờ xem anh Chương có gia hạn không, vì nếu rút quân thì người dân cũng vào tọ mọ".

Máy móc dùng để phát điện, nghiền đất đá, đãi vàng tại lán thuộc khu vực khai thác.

"Xử hết. Không có ai đứng ra đỡ được đâu!"

Khi được hỏi vì sao chính quyền khẳng định là "đã xử lý", đẩy đuổi người, phá hủy máy móc, lán trại để đóng cửa mỏ nhưng mỏ vàng 38 vẫn nguyên như cách đây hơn một tháng, ông Nguyễn Quảng- Phó Chủ tịch UBND H. Phước Sơn nói: "Xã và huyện đã phối hợp xử lý ngay sau khi báo đăng. Cơ quan chức năng báo cáo là đẩy đuổi hơn 10 lao động tịch thu 6 máy nổ, phá hủy 6 lán trại. Ý định của tôi là đi xuống hiện trường kiểm tra trực tiếp nhưng rồi không đi được. Yên tâm đi, qua lễ là dọn sạch. Vì dịch Covid thôi chứ không là xử lý hết rồi, không xớ rớ được!", ông Quảng phân trần.

Theo Phó Chủ tịch UBND H. Phước Sơn, mỏ 38 là khu vực mà Cty TNHH Nguyên Thành Đạt được UBND tỉnh Quảng Nam cấp phép vào năm 2006 và đã qua một số lần gia hạn nhưng đến 2016 thì hết hạn. Đến năm 2017, Cty này tiếp tục được cấp phép thăm dò trên diện tích 9,26ha đến tháng 8-2019. Tuy nhiên từ đó đến nay Cty không thực hiện báo cáo kết quả thăm dò, đánh giá trữ lượng. Ngay sau phản ánh của Báo Công an TP Đà Nẵng, huyện đã yêu cầu cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý dứt điểm trước ngày 15-4. Sau buổi làm việc với chính quyền và ngành chức năng, phía Cty Nguyên Thành Đạt cam kết sẽ dừng hoạt động. Tuy nhiên việc lập thủ tục đóng cửa mỏ thì không có khả năng thực hiện nên ông Võ Hưng Chương- Giám đốc Cty này đề nghị UBND tỉnh Quảng Nam, Sở TNMT dùng 150 triệu đồng kinh phí ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường đã nộp ngân sách trước đây để thực hiện! Để thuận lợi cho việc phát hiện, xử lý các đối tượng khai thác khoáng sản trái phép, đặc biệt là các doanh nghiệp đã hết hạn khai thác khoáng sản vàng gốc, huyện đã đề nghị cơ quan chức năng của tỉnh lập thủ tục đóng cửa mỏ đối với các doanh nghiệp hết hạn nhưng không thực hiện gia hạn giấy phép. Cạnh đó là niêm phong hầm lò, tháo rời máy móc chế biến, xay tuyển vàng gốc đối với doanh nghiệp đang chờ lập thủ tục xin phép trong diện tích đã được cấp phép trước đây.

"Vì sao Cty Nguyên Thành Đạt cố tình chây ì, dù đã hết hạn theo giấy phép nhưng vẫn ngang nhiên khai thác trong một thời gian dài? Liệu có người đứng sau bật đèn xanh?", ông Nguyễn Quảng nói: "Họ làm sai thì chính chúng tôi phải chịu trách nhiệm chứ có ai đỡ được. Các anh yên tâm đi, xong lễ là xử hết. Không có ai đỡ nổi đâu". 

CÔNG KHANH