Yemen - vẫn chưa thấy ánh sáng cuối đường hầm

Thứ bảy, 26/03/2016 09:53

(Cadn.com.vn) - Hôm nay (26-3) đánh dấu kỷ niệm 1 năm kể từ khi liên minh quân sự do Saudi Arabia dẫn đầu bắt đầu mở các cuộc không kích nhằm vào lực lượng nổi dậy ở Yemen. Có thể thấy, bất chấp thời gian kéo dài, bất chấp nỗ lực dội bom không ngừng của liên quân, cuộc chiến đẫm máu ở Yemen vẫn chưa hề có dấu hiệu dừng lại.

Thậm chí, cuộc chiến này đang có nguy cơ đi theo vết xe đổ của Syria. Trong 12 tháng qua, Cao ủy LHQ về nhân quyền (UNHCHR) ước tính, ít nhất 3.200 dân thường đã thiệt mạng và 5.700 người bị thương, trong đó 60% số thương vong do các cuộc không kích gây ra. Cũng đã có những cuộc đàm phán với Riyadh để tìm giải pháp kết thúc chiến tranh, nhưng thất bại. Nhiều người chua chát nói rằng, thậm chí nếu mọi xung đột có thể dừng lại ngay trong hôm nay và sẽ không tiếp diễn nữa, Yemen cũng vô vọng khi chỉ còn lại một đống tro tàn với nhiều "căn bệnh mãn tính" và một dân số bị tổn thương cần viện trợ khẩn cấp.

Cuộc xung đột Yemen bùng nổ vào tháng 9-2014, khoảng 6 tháng trước khi liên quân Arab tham chiến bằng các cuộc không kích. Phiến quân Houthi, tức giận bởi những gì họ cáo buộc là một chính phủ tham nhũng và phân biệt đối xử, đã hành quân xuống núi từ phía bắc, chiếm giữ thủ đô Sanaa, và bắt giữ Tổng thống Abdrabbuh Mansour Hadi - nhà lãnh đạo được LHQ công nhận. Ông Hadi sau đó trốn thoát và đến tị nạn tại quốc gia láng giềng Saudi Arabia.

Trong 6 tháng đó, phe Houthis nắm giữ toàn bộ miền tây Yemen trong khi quân chính phủ - vì mất tinh thần - bỏ rơi khu vực phía đông cho Al-Qaeda. Các phiến quân Houthis đã thành công nhờ liên kết với kẻ thù cũ, cựu Tổng thống Ali Abdullah Saleh. Dù bị lật đổ trong các cuộc biểu tình mùa xuân Arab, ông Saleh vẫn ở lại Yemen và có được sự trung thành của hầu hết các lực lượng quân đội và an ninh.

Saudi Arabia, trong bối cảnh lo sợ sự ảnh hưởng ngày càng tăng của Iran trên toàn thế giới Arab - bị thuyết phục tham chiến tại Yemen để bảo vệ Tổng thống Hadi. Vào tháng 3- 2015, Riyadh vội vàng thành lập liên minh Arab và chính thức không kích nhắm mục tiêu các phiến quân Houthi vào ngày 26-3. Saudi Arabia và đồng minh chính là Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) hy vọng hỏa lực áp đảo của họ (trong khi phe Houthis không có lực lượng không quân) sẽ nhanh chóng đánh bật nhóm phiến quân này và buộc họ trở lại bàn đàm phán.

Nhưng điều đó đã không xảy ra. Sau 12 tháng xung đột, liên minh Arab vẫn chỉ có thành quả rất nhỏ trong khi khắp nơi đều căng thẳng. Quân đội Yemen trung thành với Tổng thống Hadi chiến đấu với phe Houthis ở thành phố chính Taizz. Ở phía đông, hệ thống pháp luật và tình hình an ninh đã bị sụp đổ hoàn toàn. Lực lượng dân quân vũ trang, bao gồm cả chiến binh thánh chiến bạo lực, nắm quyền ở đây.

Người ta thường nói, chiến tranh sẽ kết thúc khi cả hai bên đều kiệt sức và không còn có thể nhìn thấy lợi thế đạt được qua các trận chiến. Đây là cách mà cuộc chiến 8 năm Iran-Iraq đã kết thúc vào năm 1988. Đáng buồn thay, cục diện ở Yemen không có dấu hiệu nào như vậy. Saudi Arabia có tiền và hỏa lực để tiếp tục cuộc chiến trên không. Các phiến quân Houthi thì biết rõ, liên quân không thể mở một cuộc chiến trên bộ vì hậu quả sẽ rất khó lường. Vì vậy, bây giờ, Yemen vẫn đang ở trong trạng thái "bán bế tắc" khi không có bên nào có chiến thắng rõ ràng.

Vòng đàm phán hòa bình tiếp theo cho Yemen sẽ được tổ chức tại Kuwait, bắt đầu vào ngày 17-4 tới. Tuy nhiên, khả năng đạt được một thỏa thuận là bất khả thi trong bối cảnh các bên vẫn bất đồng về rất nhiều vấn đề.

Thanh Văn