Ngoại trưởng Iran Javid Zarif chưa thể nói chính xác ai đứng sau vụ tấn công vào hôm 22-9 nhằm vào lễ diễu binh ở thành phố Ahvaz  của Iran khiến ít nhất 29 người thiệt mạng và khiến 70 người khác bị thương. "Những kẻ khủng bố được tuyển dụng, huấn luyện, trang bị vũ khí và trả tiền bởi một chế độ nước ngoài đã tấn công Ahvaz", ông Zarif viết trên Twitter. 

Trong số những người bị thương nhằm vào lễ diễu binh tại Ahvaz có cả trẻ em.  Ảnh: CNN

Các nhóm cực đoan…

Hiện chưa thể xác định chính xác nhóm nào thực hiện vụ tấn công dù một số nhóm được các phương tiện truyền thông địa phương nêu tên. Nhóm Hồi giáo cực đoan IS tuyên bố nhận trách nhiệm nhưng rất có thể đây chỉ là cách nhóm này tuyên truyền về sức mạnh như nhiều trường hợp trước đây.

Hôm 23-9, hãng tin Amaq của IS đăng tải đoạn băng về 3 người đàn ông trong một chiếc xe, và những người này nói rằng, họ trên đường tổ chức vụ tấn công nhằm vào một lễ diễu binh của Iran. 2 trong số 3 người đàn ông nói về thánh chiến bằng tiếng Arab, trong khi người thứ 3, nói bằng tiếng Farsi của Iran về việc tấn công nhằm vào Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC). Một nhóm ly khai Hồi giáo Sunni địa phương, Phong trào Dân chủ Arab Yêu nước ở Ahwaz, đã phủ nhận liên quan vụ tấn công sau khi Cơ quan Tin tức Cộng hòa Hồi giáo cho biết nhóm đã tuyên bố chịu trách nhiệm. Một nhóm khác, Phong trào Đấu tranh Arab giải phóng Al-Ahwaz, cũng bị cáo buộc gây ra vụ tấn công nhưng người phát ngôn của nhóm, Yacoub Hor Al-Tustari, tuyên bố nhóm của y không đứng sau vụ việc.

Hôm 24-9, Bộ trưởng Tình báo Iran Mahmoud Alavi cho biết một mạng lưới "lớn" các nghi phạm đã bị bắt giữ liên quan tới vụ việc. Hãng thông tấn Mizan dẫn lời ông Alavi nêu rõ: "Chúng tôi sẽ nhận dạng tất cả những kẻ khủng bố liên quan tới vụ tấn công này. Một bộ phận lớn của mạng lưới này đã bị bắt giữ".

…hay các nước Vùng Vịnh?

Một phát ngôn viên của IRGC lại cho rằng, đó là những kẻ khủng bố được hậu thuẫn bởi Saudi Arabia. Trong bài đăng trên Twitter, ông Zarif viết "các bậc thầy Mỹ" đứng sau vụ tấn công. Saudi Arabia vẫn chưa trả lời các cáo buộc này.

Vụ tấn công xảy ra vào thời điểm mối quan hệ giữa Riyadh và Tehran đang gia tăng căng thẳng. Bất cứ nước nào hay nhóm nào đứng sau vụ tấn công nhằm vào quân đội Iran đều có thể làm bùng lên ngọn lửa khủng bố. Iran từng cáo buộc Saudi Arabia ủng hộ các vụ tấn công khủng bố trước đây, nhưng không phải ở mức độ kinh khủng như lần này. Một điều bất thường khác là cuộc tấn công này xảy ra bên trong Iran, và rất nhiều binh sĩ của nước này bị giết. Thực tế là cuộc tấn công xảy ra tại một cuộc diễu hành quân sự để kỷ niệm 30 năm chiến tranh kéo dài 8 năm với Iraq khiến nửa triệu quân Iran thiệt mạng và là niềm tự hào của Tehran.

Ngoại trưởng Zarif tiếp tục đe dọa trả thù. "Các nhà tài trợ khủng bố khu vực và bậc thầy Mỹ chịu trách nhiệm cho các cuộc tấn công như vậy. Iran sẽ phản ứng nhanh chóng và dứt khoát trong việc bảo vệ cuộc sống của người dân Iran", ông viết, phản ánh sự thất vọng của chính phủ. Tuy nhiên, ngôn ngữ của ông, dường như chỉ tay trực tiếp vào Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ngày 24-9, Phó Chỉ huy Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran Hossein Salami đã cảnh báo các nhà lãnh đạo Mỹ và Israel về một sự đáp trả "phá hủy" từ Tehran, đồng thời cáo buộc các nhà lãnh đạo này liên quan vụ tấn công tại Ahvaz. Phát biểu trước đám tang các nạn nhân trong vụ tấn công đẫm máu nói trên, ông Salami nêu rõ: "Các ngươi đã chứng kiến sự trả thù của chúng tôi trước đây. Các ngươi sẽ thấy rằng sự đáp trả của chúng tôi sẽ trí mạng và phá hủy, các ngươi sẽ hối tiếc điều mà các ngươi đã làm".

Ảnh hưởng ngày càng tăng của Iran

Một câu hỏi đặt ra là, tại sao lại thực hiện vụ tấn công này, và tại sao lại diễn ra vào thời điểm này? Để có câu trả lời, có lẽ cần xem xét những lời nhắc nhở gần đây về ảnh hưởng của Iran trong khu vực.

Nước cộng hòa Shiite này ngày càng có sức ảnh hưởng trong các tổ chức của Iraq và được củng cố vững chắc hơn ở Syria. Điều đáng lo ngại nhất đối với các nhà lãnh đạo Israel, vốn coi Iran là mối đe dọa tiềm ẩn, đại diện lớn nhất của Iran, Hezbollah, đang đạt được sức mạnh ngay trên biên giới của Israel tại Lebanon. Tuần trước, lãnh đạo Hezbollah Hassan Nasrallah tuyên bố hiện đang sở hữu "tên lửa chính xác" có khả năng tấn công chính xác vào sâu bên trong Israel. Nhưng nếu cho rằng vụ tấn công tại Ahvaz là để trả thù thì cuộc tấn công của Iran hồi đầu tháng này nhằm vào đảng Dân chủ người Kurd, một nhóm chống Iran nằm sâu trong lãnh thổ Iraq, có lẽ là nguyên nhân. Cuộc tấn công pháo binh ngày 8-9 vào thị trấn Koysinjac của người Kurd ở Iraq.

Iran không hề che giấu. Một số tòa nhà trụ sở của các nhóm chống Iran đã bị phá hủy và nhiều tay súng của nhóm thiệt mạng trong một loạt các vụ bắn pháo liên tục tại một số địa điểm trong thị trấn. Nhóm này đe dọa trả thù, và đây là cơ hội để để các nước có mâu thuẫn với Iran lên kế hoạch và chuẩn bị một cuộc đối đầu.

AN BÌNH