(Cadn.com.vn) - Những quán mì Quảng tại Sài Gòn không đơn thuần là quán ăn. Người Quảng ở Sài Gòn đi ăn mì Quảng không đơn thuần là để thưởng thức món đặc sản số 1 xứ Quảng. Những quán mì Quảng còn là không gian văn hóa, nơi gặp gỡ, nghe ngóng tin quê nhà, hội ngộ...

MÌ QUẢNG - TÌNH QUÊ

“Bao năm xa cách quê nhà/Ăn tô mì Quảng đậm đà tình quê”, câu thư pháp treo ở quán mì Quảng Sâm (hẻm đường Phan Sào Nam, Q. Tân Bình) khơi gợi tình cảm nao nao nhớ quê, nhớ nhà của người con xứ Quảng xa quê. Ở khu Bảy Hiền, Q. Tân Bình không khó để tìm một quán mì Quảng. Dọc các đường Phan Sào Nam, Ca Văn Thỉnh, Võ Thành Trung, Đồng Đen, Hồng Lạc..., mật độ quán mì Quảng không hề thua kém ở Quảng Nam–Đà Nẵng nhưng quán nào cũng đông khách. Bởi, khu này được mệnh danh là khu người Quảng. Theo ông Đoàn Văn Chính – một người gốc Điện Bàn, Quảng Nam sống lâu năm tại khu Bảy Hiền cho biết, trong quá trình di dân, người Quảng vào Nam lập nghiệp, ban đầu họ sống gần kề nhau để tương thân tương ái, hỗ trợ và... bảo vệ nhau. Dần dà, con cháu các đời sau vào đây sống nhiều hơn nên thành làng, thành xóm, thành khu dân cư. Và, trong quá trình ly hương, họ mang theo văn hóa, tập tục của người xứ Quảng vào vùng đất mới vốn rất thân thiện, cởi mở. Nghe ông Chính kể, tôi chợt nhớ đến câu thơ của ông Nguyễn Khoa Điềm “Họ gánh theo tên đất tên làng trong mỗi chuyến di dân”.

Mì Quảng ở Sài Gòn dường như còn nguyên vị Quảng chính gốc. Nổi tiếng trong số các quán mì Quảng bình dân, ngon tại Sài Gòn là quán mì Quảng Sâm. Khách cảm nhận được “chất” Quảng ngay từ ngoài cổng. Bởi đội ngũ phục vụ, từ giữ xe, chạy bàn đều là người Quảng. Khách vừa đến nơi, sẽ được tiếp đón bởi nhân viên giữ xe nói đặc tiếng Quảng. Mì Quảng ở đây khá nhiều món, như mì Quảng thịt, mì Quảng cá lóc, thập cẩm, sườn, gà... nhìn tô mì Quảng sinh động, ngon mắt khiến người con xứ Quảng mới nhìn đã thấy... thèm và nhớ quê, nhớ nhà.

Tô mì Quảng tại Sài Gòn cũng hấp dẫn không kém mì Quảng tại chính xứ.

Lê Thùy An, cựu học sinh Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn, Đà Nẵng, hiện là SV ĐH Ngân hàng TPHCM, thưởng thức mì Quảng rồi tấm tắc khen “Mì như ri mới đúng là mì Quảng nè”. Cũng rau sống, cũng ớt, nước mắm, cũng sợi mì trắng ngần, cũng bánh tráng giòn tan, cũng nồi nước nhưng như mì ở quê nhà. Ở khu Bảy Hiền, tô mì Quảng có giá từ 10.000 - 13.000 đồng. Một thứ mà ở quán mì Quảng tại Sài Gòn không thiếu là “Quảng Nam hay cãi”, thể hiện đầy đủ cái lý lẽ, thông minh và chất phác của người Quảng. Dù là quán mì Quảng ở Quảng Nam, Đà Nẵng hay tại Sài Gòn, ta dễ dàng nhận ra người Quảng bởi tính cách “hay cãi” dễ thương ấy. Tuy vậy, cũng có những quán mì Quảng... ít chất “hay cãi”.

Đó là quán mì Quảng Hội An ở khu cư xá Bắc Hải, Q. 10. Có lẽ vì cái chất “Hội An phố cổ” trầm lắng cùng với khách hàng của quán phần lớn là người Quảng... lai nên chất “hay cãi” vơi đi ít nhiều. Đặc biệt, tại quán ăn Vị Quảng trên đường Hoàng Văn Thụ, Q. Phú Nhuận thì “chất Quảng” vơi đi rất nhiều. Quán này với các món xứ Quảng làm chủ lực, trong đó khách tìm đến quán ăn này phần lớn là “tín đồ” mì Quảng. Quán mang dáng dấp nhà hàng, sang trọng, yên tĩnh, sạch sẽ. Giá trên dưới 30.000 đồng/tô không phải là đắt bởi tô mì Quảng ở đây rất chất lượng. Tuy nhiên, cái yếu tố sạch sẽ, yên tĩnh, sang trọng, nghiêm chỉnh lại không phù hợp lắm với người dân xứ Quảng đi ăn mì Quảng. Họ quen ăn ở quán bình dân, quán vỉa hè để vừa ăn vừa nhận xét, nói oang oang, chào hỏi, tranh cãi om sòm.

NƠI GẶP GỠ CỦA NHỮNG NGƯỜI CON XỨ QUẢNG

Anh Phan Duy Khánh, bạn tôi ở Đà Nẵng, mỗi lần vô Sài Gòn công tác đều nằng nặc đòi bạn bè đưa đi ăn mì Quảng. Tôi thắc mắc: “Cả năm ở ngoài quê, ăn mì Quảng đã đời, vô đây tìm món khác ăn cho biết đặc sản Sài Gòn chớ răng ăn hoài mì Quảng rứa?”. Bạn tôi đáp: “Tau ăn mì Quảng suốt đời cũng được. Ăn mì Quảng trong ni “dzui” hơn ngoài mình, vì gặp toàn người Quảng ở giữa Sài Gòn”. Đối với người Quảng di cư, trong sâu thẳm tiềm thức, mì Quảng mang đậm hồn quê. Anh Nguyễn Văn Bang, chủ thương hiệu cà-phê Bang Ban Mê, quê ở Buôn Ma Thuột, quê nội ở Điện Ngọc, Quảng Nam khiến tôi bất ngờ, vì anh thao thao bất tuyệt về xuất xứ tên gọi “mì Quảng”, cách nấu, cách ăn mì Quảng dù rằng anh theo gia đình vào Tây Nguyên sống từ nhỏ. Nhóm bạn của anh ở Buôn Ma Thuột cũng là dân gốc Quảng Nam – Đà Nẵng nên mỗi lần gặp nhau là anh đưa đi ăn mì Quảng rồi nói chuyện... quê hương, đất Quảng. Cũng vậy, anh Phan Phước Vĩnh, quê Thăng Bình, Quảng Nam, hiện là chủ tiệm may ở Q. Tân Bình, nói: “Mì Quảng ở đây có khi còn ngon hơn ngoài mình, bởi ăn mì ở đây vui nhất là vô quán gặp toàn dân Quảng Nam. Đi ăn hay gặp người quen, hỏi han được chuyện nhà, chuyện quê”. Vợ chồng anh Phước Tám, quê Bình Giang, Thăng Bình thì “dời” không khí quán xá, đưa vị Quảng về nhà mình khi tự nấu mì Quảng, họp mặt bạn bè hàn huyên chuyện quê nhà.

Vào quán mì Quảng ở khu Bảy Hiền vào những ngày bão lụt miền Trung, người Quảng xa quê vừa thêm nhớ nhà vừa cảm thấy ấm lòng. Giọng Quảng Nam oang oang, “Nhà mi có bị lụt không? Nước lụt tới mô rồi?”. Họ nghe ngóng tin quê nhà qua mọi phương tiện, trong đó có kênh thông tin... đồng hương. Thỉnh thoảng, có người bấm điện thoại gọi rồi thất vọng, “Không biết bão tới mô rồi mà nhà tau gọi không được”. Đến quán mì Quảng khu Bảy Hiền vào thời điểm này, chúng tôi nghe râm ran tiếng hẹn hò mua vé xe về quê ăn Tết của công nhân xứ Quảng ở Tân Bình hay mấy SV xứ Quảng đang học tại Sài Gòn. Trong đó, “tập đoàn” cựu học sinh Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn, Đà Nẵng í ới nhau “Chừng mô mi “dzề” Tết? Tết lên nhà tau chơi nghe”…

Quán ăn Vị Quảng – nơi gặp gỡ của nhiều văn nghệ sĩ xứ Quảng.

Nếu như các quán mì Quảng bình dân khu Bảy Hiền là “nơi bảo tồn” phong tục, văn hóa xứ Quảng của người Quảng bình dân thì các nhà hàng miền Trung, quán ăn sang trọng là nơi gặp gỡ của giới trí thức đất Quảng. Anh Tuấn – chủ quán ăn Vị Quảng, Q. Phú Nhuận cho biết: “Quán mới mở được hơn 6 tháng, với các món Quảng là chính. Giới văn nghệ sĩ, nhà báo, trí thức tìm đến và chọn quán làm nơi gặp gỡ đồng hương, đồng nghiệp. Các nhà văn, nhà báo như nhà văn Đông Thức, nhà báo Lê Minh Quốc, Lê Hoàng, nguyên TBT Báo Tuổi Trẻ tuần nào cũng đến quán ăn mì Quảng, gặp gỡ bạn bè”.

Mì Quảng ở Sài Gòn “ngon” và “dzui” như rứa, ai chẳng thèm?

Võ Công Việt