Tân Thủ tướng Anh Boris Johnson đang nỗ lực chèo lái nước Anh rời khỏi Liên minh Châu Âu - EU (còn gọi là Brexit) trước ngày 31-10 tới. Mặc dù ông Johnson nói cứng và rất mạnh mẽ nhưng khả năng rời đi trước thời hạn chót này với một thỏa thuận có lợi cho nước Anh là không khả thi.

Anh nguy cơ đối mặt tình trạng thiếu lương thực, nhiên liệu và dược phẩm nếu để xảy ra Brexit không có thỏa thuận do hỗn loạn ở vùng biên giới.    Ảnh: AFP

Rò rỉ tài liệu phương án Brexit không thỏa thuận

Thực tế đã được chứng minh khi một tài liệu chính thức của chính phủ Anh được tiết lộ cho tờ Sunday Times ngày 18-8 cho biết, nước Anh sẽ đối mặt với tình trạng thiếu nhiên liệu, thực phẩm và thuốc trong ngắn hạn nếu nước này rời EU mà không có một thỏa thuận chuyển tiếp, tắc nghẽn các cảng và bắt buộc một biên giới cứng với Ireland.

Tờ báo cho hay, dự báo này được Văn phòng Nội các biên soạn cho thấy, khả năng cú sốc lớn nhất của một Brexit không thỏa thuận còn tồi tệ hơn là các viễn cảnh khác. Họ khẳng định, 85% số xe tải sử dụng tuyến hầm chính để đến Anh “có thể chưa sẵn sàng” với hải quan Pháp, có nghĩa là gián đoạn tại các cảng có thể kéo dài đến 3 tháng trước khi cải thiện dòng chảy giao thông. London cũng tin rằng một biên giới cứng giữa tỉnh Bắc Ireland của Anh và Cộng hòa Ireland dường như sẽ là kế hoạch hiện hữu nhằm tránh mở rộng các chốt chặn sẽ không thể chịu đựng được. Sự gián đoạn tại các cửa khẩu có khả năng kéo dài đến 3 tháng trước khi lưu lượng giao thông được cải thiện. Nguyên nhân gốc rễ của vấn đề bắt nguồn từ chính điều khoản biên giới cứng giữa vùng lãnh thổ Bắc Ireland thuộc Anh và Cộng hòa Ireland. Vì vậy, các kế hoạch hiện thời của chính phủ Anh nhằm ngăn chặn hoạt động kiểm tra hải quan sẽ không có tác dụng.

Trước đó, nhật báo Handelsblatt của Đức cũng đã đưa tin về một tài liệu, được cho là rò rỉ từ Bộ Tài chính Đức, với nội dung Berlin đã “hoàn thành phần lớn” công tác chuẩn bị cho Brexit không thỏa thuận. Báo Handelsblatt cũng cho biết, khả năng Anh rời EU mà không có thỏa thuận là rất cao bởi khả năng Thủ tướng Johnson thay đổi “quan điểm đàm phán cứng rắn” là không rõ ràng.

EU nói gì?

Chính phủ Thủ tướng Johnson đang phải đối mặt với rất nhiều sức ép, từ cả bên trong và bên ngoài.

Ở trong nước, trong khi chính phủ Anh vẫn tê liệt, các doanh nghiệp và các dịch vụ của chính phủ đang bắt đầu chuẩn bị cho khả năng “Brexit cứng” - rời EU mà không có thỏa thuận.  Ở ngoài nước là sức ép từ EU. Trong tuyên bố mới nhất, EU cũng nhấn mạnh sẵn sàng đối với mọi kịch bản Brexit. Đó là thực tế bởi khả năng thuyết phục EU thay đổi các điều khoản trong thỏa thuận đã ký trước đó với chính quyền Thủ tướng Theresa May là hoàn toàn không khả thi.

Rõ ràng, tất cả gánh nặng giờ được đặt trên vai ông Johnson sau khi bà May  buộc phải ra đi vì không thể giải bài toán Brexit gây đau đầu này. Theo kế hoạch, trong tuần này, tân Thủ tướng Anh sẽ gặp các nhà lãnh đạo Pháp và Đức để khẳng định lập trường của nước này rằng, Quốc hội Anh không thể ngừng tiến trình London rời khỏi EU. “Trong tuần này, ông Johnson sẽ tới Đức và Pháp để khẳng định với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Angela Merkel rằng Quốc hội Anh không thể ngừng Brexit”, một nguồn tin cho biết, Ông Johnson dự kiến sẽ trao đổi với họ rằng họ có 2 tháng để đồng ý với một thỏa thuận có thể chấp nhận được tại nội các và nghị viện, nếu không, Anh sẽ rời EU mà không có thỏa thuận nào vào đúng dịp lễ Hallowwen (31-10).

Nhưng trong tình hình khó khăn này, kịch bản được nhắc đến nhiều nhất là việc Anh sẽ buộc phải lùi thời điểm rời EU sau ngày 31-10, cùng với đó là nguy cơ về việc những bế tắc xoay quanh tiến trình Brexit sẽ còn kéo dài.

KHẢ ANH