(Cadn.com.vn) - Trong một nhiệm vụ mặt đất ở miền đông Syria cuối tuần qua, lực lượng đặc biệt của Mỹ giết chết Abu Sayyaf, người đàn ông được mô tả có vai trò quan trọng trong hoạt động dầu khí của nhóm cực đoan Hồi giáo IS. Nhưng mục tiêu ban đầu của họ là bắt giữ và thẩm vấn y, trong nỗ lực nhằm biết nhiều hơn về cách IS hoạt động. Họ muốn biết cấu trúc của tổ chức đã nhanh chóng chiếm đóng các khu vực rộng lớn của Syria và Iraq, bất chấp cuộc không kích của liên minh do Mỹ dẫn đầu trong nhiều tháng qua.

Giống nhà nước hiện đại

Bộ máy hoạt động của IS khá rõ ràng. Mục tiêu là thiết lập một Nhà nước Hồi giáo (Caliphate) để cai trị toàn bộ thế giới với một lãnh đạo duy nhất theo luật Hồi giáo Sharia.

Nhóm này thiết lập một bộ máy hoạt động có nhiều điểm giống với một nhà nước hiện đại. Đứng đầu là lãnh đạo tối cao (Caliph) Ibrahim al-Samarrai, hay còn gọi là Abu Bakr al-Baghdadi. Y nắm giữ quyền lực của các Hội đồng: Tôn giáo, Tư vấn, Quân đội và An ninh. Các hội đồng này giám sát một loạt các chức năng bao gồm an ninh và tình báo, tài chính, truyền thông, chăm sóc sức khỏe, gia đình và các tranh chấp pháp lý.

Các kế hoạch gia tăng sức ảnh hưởng của IS được nêu chi tiết trong các tài liệu của Haji Bakr, người được tờ Der Spiegel của Đức miêu tả là kiến trúc sư của nhóm. Y đưa ra chiến lược chi tiết cho việc tiếp quản và điều hành các thị trấn, tập trung chủ yếu vào việc giám sát và hoạt động gián điệp, dựa trên kinh nghiệm của một nhóm các cựu quan chức tình báo Iraq. Haji Bakr bị giết chết ở miền bắc Syria vào tháng 1-2014, vài tháng trước khi IS đột ngột mở rộng hoạt động.

Aymenn al-Tamimi, nhà nghiên cứu của Diễn đàn Trung Đông tại Mỹ, cho đến nay thu thập hơn 120 tài liệu hoạt động của IS. Những tài liệu này thể hiện tất cả mọi thứ, từ những hình phạt nghiêm khắc đối với tiêm chủng trẻ em, quyền đánh bắt cá, và tài xế xe tải cho các tay súng chiến đấu của IS đi nhờ xe.

Chiến thuật tàn bạo của IS làm dấy lên nỗi sợ hãi và sự phẫn nộ trên khắp thế giới. Ảnh: BBC

Mở rộng hoạt động

Cơ cấu tổ chức của IS trở nên rõ ràng hơn vào tháng 6-2014 khi nhóm tuyên bố thành lập một Caliphate ngay sau khi chiếm được thành phố Mosul của Iraq cùng với nhiều khu vực khác ở phía bắc và phía tây của đất nước.

Hoạt động truyền thông của IS được nhân rộng thông qua các khu vực khác nhau dưới sự kiểm soát của nhóm và được phối hợp chặt chẽ. Gần đây, có một loạt các băng quảng bá các bệnh viện và các dịch vụ y tế do IS điều hành.

Một ví dụ khác là vào tháng 12-2014, Ủy ban giám sát chung của nhóm trên toàn các vùng lãnh thổ do IS nắm giữ ra lệnh vô hiệu hóa các thiết bị GPS trong vòng 1 tháng. Yêu cầu này được đưa ra vì sự cần thiết của việc các tay súng chiến đấu IS tránh bị phát hiện và trở thành mục tiêu cho các cuộc không kích, và trong bối cảnh các chiến dịch chống IS leo thang.

Những khó khăn

IS ít khi thảo luận về lãnh đạo nhóm Abu Bakr al-Baghdadi và phát ngôn viên của nhóm Abu Mohammed al-Adnani, do đó có rất ít thông tin về vai trò của các nhân vật cấp cao này.

IS có hai phó lãnh đạo - Abu Ali al-Anbari ở Syria và Abu al-Turkmani ở Iraq. Nhưng tuần trước, Bộ Quốc phòng Iraq tuyên bố, chỉ huy số 2 của nhóm, Abdul Mohammed Abu hay còn gọi là Alaa al-Afari, đã bị giết trong một cuộc không kích. Các nguồn tin Iraq xác nhận, y cũng chính là Abdul Rahman Mustafa al-Qaduli, người mà Mỹ treo thưởng 7 triệu USD.

Một khó khăn đối với những người đang cố gắng giải mã hoạt động của IS là nhóm ít khi có bất đồng chính kiến trong hàng ngũ nên hiếm khi bị rò rỉ thông tin tình báo. Khó khăn khác là việc sử dụng rộng rãi các bí danh – riêng Qaduli có đến 12 bí danh. “Khó khăn lớn nhất là không biết ai là nhân vật cấp cao. Những người này bị thay thế liên tục”, ông al-Tamimi nói. Đó có thể là trường hợp của Abu Sayyaf, kẻ ít được nghe nói đến trước khi Mỹ công bố cái chết của y vào tuần trước. Các quan chức Mỹ sau đó cho biết tên thật của  là Fathi al-Tunisi dù y có rất nhiều bí danh.

Vợ của Abu Sayyaf, Umm Sayyaf, hiện đang bị thẩm vấn tại Iraq, nơi cô ta mang theo một số lượng lớn các dữ liệu điện tử bị thu giữ trong cuộc đột kích. Các quan chức tình báo hy vọng các tài liệu này sẽ làm sáng tỏ giá trị về cấu trúc hoạt động hiện tại của IS.

An Bình
(Theo BBC)