Khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Erdogan đến thăm Nga vào mùa hè năm 2019, mối quan hệ hai nước bước đến chặng đường tươi mới khi ông chia sẻ món kem ngon và ngưỡng mộ những chiến đấu cơ của Nga cùng với người đồng cấp thân thiện Vladimir Putin.

Nhưng trước chuyến thăm của ông Erdogan đến Moscow lần này, (bắt đầu hôm 5-3), các đám mây u ám lại hiện lên, với những tranh cãi gay gắt giữa hai nước liên quan đến cuộc chiến ở Syria. Giao tranh leo thang giữa quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và lực lượng chính quyền của Tổng thống Bashar Assad do Nga hậu thuẫn ở tỉnh Idlib, phía tây bắc Syria. Giao tranh dữ dội giết chết hàng chục binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ ở Idlib trong những tuần gần đây khi lần đầu tiên Ankara phát động một cuộc tấn công trực tiếp chống lại chính quyền Tổng thống Assad.

Tổng thống Erdogan dường như đặt cược cả sự nghiệp chính trị của mình vào ván bài Syria lần này khi yêu cầu Châu Âu ủng hộ những nỗ lực của ông ở Syria và thúc đẩy một cuộc khủng hoảng di cư mới bằng cách mở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ với Hy Lạp cho người tị nạn và người di cư. Ankara muốn các lực lượng của ông Assad ngừng các cuộc tấn công vào Idlib, thành trì cuối cùng của phiến quân ở Syria và rút lại phía sau theo các thỏa thuận năm 2018 do Nga làm trung gian ở Sochi.

Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu đã ủng hộ một số nhóm phiến quân chống lại Tổng thống Assad, nhưng ưu tiên hàng đầu của nước này bây giờ là ngăn chặn một dòng người tị nạn khác - gần 1 triệu dân thường ở Idlib đã tị nạn bởi các cuộc tấn công mới nhất của chính phủ ở đây chống các phiến quân. Những phe phái ở hai bên đối địch luôn quyết tâm giữ vững lập trường của họ. Hai nhà lãnh đạo đã đồng ý ngừng bắn. Nhưng ông Erdogan khó có thể khiến nhà lãnh đạo Nga thay đổi sự ủng hộ đối với quân chính phủ Syria.

Bởi đối với ông Putin, chiến thắng ở Syria không chỉ là chính trị. Nga đã tham gia vào ván bài Syria vào cuối năm 2015 với một chiến dịch trên không làm thay đổi làn sóng xung đột có lợi cho chính quyền ông Assad. Sự can thiệp này giúp chính phủ của ông Assad đòi lại những vùng lãnh thổ mà lực lượng của ông đã thua trước đó. Tổng thống Putin, một cựu đặc vụ KGB, người mô tả sự sụp đổ của Liên Xô là một thảm họa, đã tìm được cơ hội để đòi lại vinh quang quân sự trước đây của Điện Kremlin và thách thức phương Tây.

Lần cuối cùng ông Putin ghi điểm trên sân khấu chính trị thế giới, là việc bán đảo Crimea sáp nhập về với Nga năm 2014 – lúc đó vị thế ảnh hưởng của nhà lãnh đạo này đã nhảy vọt lên gần 90%. Tất nhiên, cục diện Syria hiện nay không có nghĩa là ông Putin đã giành chiến thắng, nhưng nó cho thấy những ảnh hưởng và lợi thế chính trị và quân sự đáng kể hơn rất nhiều so với ông  Erdogan. Và cái hay ở đây là việc ông Putin nhưng tìm cách để nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ rút lui trong khi vẫn giữ thể diện.

THANH VĂN