Sau khi trải qua 7 giai đoạn bầu cử kéo dài 6 tuần đằng đẵng, cử tri Ấn Độ đã bầu ra được 543 thành viên Lok Sabha (Hạ viện). Đây là cuộc bầu cử dài thứ hai kể từ cuộc bầu cử đầu tiên ở Ấn Độ vào năm 1951-1952.

Đủ phiếu để thành lập chính phủ

Theo kết quả kiểm phiếu mới nhất, Liên minh Dân chủ quốc gia (NDA) do đảng Nhân dân Ấn Độ (BJP) của đương kim Thủ tướng Narendra Modi lãnh đạo chỉ giành chiến thắng với 297 ghế, trong đó 240 ghế là của BJP. Với 297 ghế, NDA đã vượt qua mốc 272 ghế tối thiểu cần thiết để thành lập chính phủ. Những người ủng hộ Thủ tướng Modi tin rằng việc ông đảm bảo nhiệm kỳ thứ ba là nhờ vào một số yếu tố: thành tích quản lý ổn định, sức hấp dẫn của tính liên tục, các chương trình phúc lợi hiệu quả và nhận thức rằng ông đã nâng cao hình ảnh toàn cầu của Ấn Độ. Đối với nền tảng chủ nghĩa dân tộc theo đạo Hindu, ông Modi đã đưa ra những cam kết quan trọng trong cương lĩnh tranh cử: thu hồi quyền tự trị của Kashmir do Ấn Độ quản lý, xây dựng đền Ram ở Ayodhya và thực thi luật công dân gây tranh cãi.

Chiều tối 4-6 (giờ địa phương), Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã có bài phát biểu mừng chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử tại trụ sở của BJP cầm quyền ở thủ đô New Delhi. Trong bài phát biểu, Thủ tướng Modi nhấn mạnh: "Chính phủ NDA sẽ làm việc toàn lực để đưa Ấn Độ trở thành nền kinh tế lớn thứ ba trên thế giới. Nếu Ấn Độ phải tiến lên với tốc độ nhanh, chúng ta sẽ phải nỗ lực chống tham nhũng. Cuộc chiến chống tham nhũng đã trở nên khó khăn. Chính phủ NDA sẽ tập trung vào nhổ tận gốc nạn tham nhũng trong nhiệm kỳ thứ ba".

Ông Modi đã cảm ơn người dân cả nước đã bỏ phiếu cho NDA lên nắm quyền nhiệm kỳ thứ ba liên tiếp với đa số và đồng thời ca ngợi Ủy ban bầu cử đã tiến hành cuộc bầu cử quy mô lớn trên khắp Ấn Độ. Ông chỉ rõ: "Mỗi người dân Ấn Độ đều tự hào về độ tin cậy của quy trình và hệ thống bầu cử của nước này. Cử tri của Jammu & Kashmir đã thể hiện sự nhiệt tình chưa từng có khi bỏ phiếu với số lượng kỷ lục".

Không như kỳ vọng

Bức tranh toàn cảnh của cuộc kiểm phiếu đã không giống với bất cứ kết quả thăm dò dư luận hay thăm dò ngoài phòng bỏ phiếu nào. Con số mà liên minh của ông Modi nhận được giảm mạnh so với năm 2019, khi NDA kiểm soát 350 ghế, trong khi số ghế của BJP là 303. BJP đã không thể một mình giành đủ 272 ghế tối thiểu tại cơ quan lập pháp này để tự lập chính phủ. Đây được coi là một thất bại gây sốc. NDA đã nhắm tới mục tiêu 400 ghế (một đại đa số sẽ cho phép liên minh thực hiện những thay đổi lớn về lập pháp và hiến pháp), trong đó riêng BJP là 370 ghế nhờ vào chính trị, phúc lợi, phát triển và kế hoạch Hindutva (Chủ nghĩa dân tộc Hindu). Các cuộc thăm dò đã đưa ra nhiều kết quả, song tựu trung đều nhận định NDA và BJP sẽ chiến thắng với tỷ lệ áp đảo. Không những bản thân NDA, BJP hay các tổ chức thăm dò dư luận mà các chính khách, chuyên gia, học giả cũng tin chắc "như đinh đóng cột" vào chiến thắng áp đảo của liên minh cầm quyền trước đối thủ.

Trong khi đó, Liên minh Toàn diện phát triển quốc gia Ấn Độ (INDIA) do đảng Quốc đại dẫn đầu đã không đặt ra bất cứ mục tiêu nào cũng như không được bất cứ tổ chức khảo sát, chuyên gia, học giả nào đặt kỳ vọng thì lại gây bất ngờ khi giành được 234 ghế, gấp hơn 2 lần so với dự đoán.

Giải thích về sự sụt giảm đáng kể số ghế của BJP, một số chuyên gia cho rằng điều đó có thể liên quan đến tình trạng thất nghiệp, giá cả tăng cao, bất bình đẳng ngày càng tăng và cải cách tuyển quân gây tranh cãi, cùng nhiều lý do khác. Bên cạnh đó, chiến dịch vận động của ông Modi nhắm vào người Hồi giáo cũng có thể khiến cử tri ở một số khu vực xa lánh.

Kết quả từ cuộc bầu cử hạ viện lớn nhất thế giới này cho thấy một chiến thắng không dễ dàng đối với Thủ tướng Modi và đảng BJP theo chủ nghĩa dân tộc đạo Hindu của ông. Phe đối lập ở Ấn Độ mô tả kết quả trên là sự phản đối của cử tri đối với phong cách lãnh đạo gây chia rẽ của ông Modi. Giáo sư Ashwini Kumar, một nhà phân tích chính trị từ Mumbai, cho biết: "Thông điệp chính của các cuộc bầu cử này là kỷ nguyên chính trị liên minh đã quay trở lại và mô hình thống trị của BJP sẽ không còn hiệu quả nữa".

Các nhà phân tích cho rằng kết quả bầu cử là một đòn giáng mạnh vào nhà lãnh đạo quyền lực, người đã thống trị chính trường Ấn Độ trong thập kỷ qua. Việc không giành được đa số sẽ khiến BJP gặp khó khăn hơn trong việc thực thi chính sách kinh tế và có thể khiến ông Modi phải phụ thuộc vào các đồng minh nhỏ hơn. Sau kết quả kiểm phiếu, thị trường chứng khoán Ấn Độ lao dốc xuống mức thấp nhất trong 4 năm vì lo ngại chính phủ khó có thể thông qua các dự luật trong thời gian tới.

AN BÌNH