Đòn đánh mới của Mỹ nhằm vào Lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston, bang Texas đang dần đẩy mối quan hệ giữa hai cường quốc đến bờ vực thẳm, trong bóng tối ám ảnh của thời Chiến tranh Lạnh.

Lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô, Trung Quốc.

Trung Quốc ra đòn

Không nằm ngoài dự đoán, Bắc Kinh ngày 24-7 đã yêu cầu Mỹ đóng cửa Tổng lãnh sự quán ở Thành Đô thuộc tỉnh Tứ Xuyên, để đáp trả việc Washington yêu cầu đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston, bang Texas.

Tờ Global Times dẫn thông báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh: đây là sự đáp trả hợp thức và cần thiết đối với các biện pháp không hợp lý của Mỹ. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết, đã thu hồi giấy phép lãnh sự quán Mỹ tại thành phố Thành Đô. “Các biện pháp mà Trung Quốc áp dụng là phản ứng chính đáng và cần thiết đối với hành động phi lý của Mỹ. Nó phù hợp với luật pháp quốc tế, các chuẩn mực cơ bản của quan hệ quốc tế và thông lệ ngoại giao thông thường”, thông báo nêu rõ.  Trung Quốc cũng cho các nhân viên lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô 72 giờ để rời đi. Do đó, lãnh sự quán Mỹ sẽ chính thức đóng cửa vào sáng 27-7. “Đóng cửa Lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô gửi đi thông điệp rằng Trung Quốc không gây hấn trước, nhưng chắc chắn sẽ có đòn đáp trả Mỹ”, Shen Yi, giáo sư Đại học Fudan ở Trung Quốc nhận định.

Bắc Kinh đưa ra quyết định này sau khi không thể thuyết phục Washington từ bỏ quyết định đóng cửa Lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston. Hôm 23-7, Trung Quốc đã liên tục kêu gọi Mỹ xem xét lại việc đóng cửa lãnh sự quán ở Houston, và một lần nữa đổ lỗi cho Washington đã “xúi giục sự suy thoái ngoại giao”. Nhưng Mỹ kiên quyết từ chối trong bối cảnh các quan chức chính phủ nước này gọi là Lãnh sự quán ở Houston là “trung tâm tình báo” của một chiến dịch quy mô lớn đưa các nhà khoa học quân sự Trung Quốc đến Mỹ dưới vỏ bọc giả để đánh cắp nghiên cứu và thông tin.

Tổng lãnh sứ quán Mỹ tại Thành Đô được thành lập năm 1985, có khoảng 200 nhân viên, trong đó khoảng 150 nhân viên là người Trung Quốc. Đây là một trong 5 lãnh sự quán của Mỹ tại Trung Quốc đại lục. Theo giới phân tích, Tổng lãnh sự quán  này có tầm quan trọng chiến lược vì bao quát mọi hoạt động cả vùng đất phía tây nam của Trung Quốc, bao gồm Tứ Xuyên, Vân Nam, Quý Châu, khu tự trị Tây Tạng và Trùng Khánh. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng, so với lãnh sự quán Mỹ ở Thượng Hải hay Quảng Đông, cơ sở ngoại giao ở Thành Đô có quy mô nhỏ hơn và đòn đáp trả lần này của Trung Quốc vẫn cho thấy sự kiềm chế, không muốn đẩy tình hình leo thang hơn nữa.

Hình ảnh ghi lại cho thấy việc chuyển hàng hóa ra khỏi Lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston, Texas, Mỹ hôm 23-7 (giờ Mỹ).   Ảnh: AP

Căng thẳng Mỹ-Trung sẽ bị đẩy tới đâu?

Căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất nhì thế giới đã lên cơn sốt, khi hai quốc gia đụng độ với nhiều vấn đề, bao gồm thương mại, công nghệ, phản ứng với đại dịch Covid-19, yêu sách lãnh thổ của Bắc Kinh ở Biển Đông và cả vấn đề Hồng Kông. Và việc chính quyền Tổng thống Donald Trump quyết định đóng cửa Lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston do những lo ngại về gián điệp được coi là một sự leo thang đáng kể trong căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố đổ lỗi tình hình hiện tại của quan hệ Trung - Mỹ cho Washington, trong đó khẳng định “đó không phải là điều Bắc Kinh mong muốn và Washington chịu trách nhiệm cho toàn bộ điều này”. Nhưng dù muốn dù không, những diễn biến hiện tại đang đặt ra nhiều lo ngại cho mối quan hệ giữa hai cường quốc thế giới. Các chuyên gia đang chia rẽ về việc liệu nó có đánh dấu bước ngoặt trong mối quan hệ rạn nứt khó có thể chữa lành của hai ông lớn này hay không. Evan Medeiros, cựu quan chức hàng đầu Châu Á trong chính quyền của Tổng thống Barack Obama, cho rằng, tình hình này đang đẩy Mỹ - Trung tiến gần đến cuộc Chiến tranh Lạnh mới.

“Nếu Mỹ tiếp tục có hành động leo thang căng thẳng, Trung Quốc vẫn còn những phương án mạnh hơn, bao gồm trục xuất những người gọi là nhà ngoại giao Mỹ” ở Trung Quốc, nhưng thực chất là điệp viên CIA, đặc biệt là ở Hồng Kông”, thông tin trên tờ Global Times cảnh báo. Tờ báo này còn dẫn lời các chuyên gia Trung Quốc nhận định: “Điều này sẽ khiến Mỹ cảm thấy đau đớn thực sự vì Washington đã mất hàng thập kỷ để xây dựng mạng lưới tình báo ở Trung Quốc”. Trong khi đó, nhiều chuyên gia thậm chí lo ngại, nguy cơ xung đột quân sự đã lộ rõ. “Ở thời điểm hiện tại, chỉ một mâu thuẫn nhỏ cũng có thể leo thang đến mức vượt ngoài tầm kiểm soát. Nếu điều đó xảy ra, cả Mỹ và Trung Quốc đều thất bại”, một chuyên gia nói.

KHẢ ANH

Mỹ bắt 3 công dân Trung Quốc do gian lận thị thực FBI đã bắt giữ 3 đối tượng là công dân Trung Quốc do hành vi gian lận thị thực.   ẢNH: THE TRUTH Ngày 24-7 (giờ Việt Nam), Bộ Tư pháp Mỹ thông báo: Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã bắt giữ 3 đối tượng là công dân Trung Quốc do hành vi gian lận thị thực, trong khi đối tượng thứ 4 đang lẩn trốn trong Lãnh sự quán Trung Quốc tại San Francisco. Các nhà nghiên cứu trên, gồm Song Chen, Wang Xin, Tang Juan, và Zhao Kaikai. Trong đó, Tang Juan đã trốn vào lãnh sự quán Trung Quốc ở San Francisco để tránh bị bắt giữ. Bộ Tư pháp Mỹ cho rằng các công dân trên đã xin thị thực nghiên cứu tại Mỹ và có quan hệ với Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA). Theo bộ trên, FBI mới đây thẩm vấn những người được cấp thị thực bị nghi là thành viên của PLA tại hơn 25 thành phố của Mỹ. Cả 4 người đối mặt với mức án lên tới 10 năm tù và 250.000 USD tiền phạt vì hành vi gian lận thị thực. Hiện Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ chưa đưa ra bình luận về thông tin trên. T.N