Việc Thủ tướng Mahathir Mohamad quyết định thả tự do cho ông Anwar Ibrahim là bước đi  quan trọng cho một khởi đầu mới đối với nền chính trị Malaysia.

Cảnh sát phong tỏa xung quanh tư dinh cựu Thủ tướng Najib. Ảnh: AP

Trong diễn biến mới nhất cho thấy bước chuyển mình mới trên chính trường Malaysia, cảnh sát nước này đêm 16-5 lục soát nơi ở của cựu Thủ tướng Najib Razak. Đây là một phần trong cuộc điều tra mới được nối lại về vụ bê bối tham nhũng quy mô lớn liên quan đến Quỹ Phát triển 1Malaysia (1MDB).

Xới lại vụ bê bối 1MDB

Ngay sau khi lên nắm quyền, Thủ tướng Mahathir đã cam kết sẽ tập trung đối phó với nạn tham nhũng lan tràn ở nước này, trong đó tập trung vụ bê bối 1MDB - quỹ nhà nước gặp rắc rối liên quan đến khoản nợ 11 tỷ USD và vụ thất thoát 4,5 tỷ USD.

Vụ bê bối 1MDB đang được cảnh sát Malaysia điều tra ở ít nhất 6 quốc gia khác nhau, trong đó có Mỹ. Phát biểu trong một cuộc họp báo hôm 17-5, ông Mahathir nhấn mạnh sẽ phối hợp với các nước như Mỹ, Thụy Sĩ, Singapore... để thu hồi tiền bẩn của Malaysia. Theo ông Mahathir, chính phủ tiền nhiệm không thừa nhận các khoản tiền này có nguồn gốc từ Quỹ 1MDB và chúng đã bị đem ra nước ngoài để rửa tiền. Cựu Thủ tướng Najib - người từng là đồng minh chính trị và được ông Mahathir bảo trợ - chính là người sáng lập 1MDB. Đã có nhiều cuộc điều tra liên quan đến 1MDB, nhưng ông Najib phủ nhận mọi cáo buộc sai trái. Mọi việc dần chìm xuồng. Và giờ đây, Thủ tướng Mahathir quyết định điều tra lại vụ việc này. Cho đến nay, ông Mahathir đã thay thế Bộ trưởng Bộ Tư pháp và các quan chức trong cơ quan chống tham nhũng Malaysia dưới thời cựu Thủ tướng Najib.

Từ đêm 16-5 đến ngày 17-5, cảnh sát Malaysia khám xét 5 địa điểm có liên quan tới cựu Thủ tướng Najib, trong đó có văn phòng và tư dinh của ông Najib. Theo AFP, hơn 10 xe cảnh sát đến tư dinh của cựu Thủ tướng Najib, chỉ vài giờ khi ông trở về nhà sau buổi cầu nguyện tại một thánh đường Hồi giáo gần đó. Cảnh sát đã tìm kiếm các tài liệu liên quan đến 1MDB. Một số thùng đã được đưa lên xe cảnh sát.

Giám đốc Cục Điều tra Tội phạm Thương mại thuộc Cảnh sát Hoàng gia Malaysia, ông Amar Singh cũng xác nhận, chiến dịch khám xét các căn nhà của cựu Thủ tướng Najib Razak có liên quan cuộc điều tra bê bối tham nhũng 1MDB. Điều này làm dấy lên những đồn đoán cho rằng, cựu Thủ tướng Najib có thể bị bắt giữ.               

Liên minh quyền lực bất ngờ

Chiến dịch lục soát nơi ở của cựu Thủ tướng Najib diễn ra ngay sau quyết định chính trị đầy bất ngờ của Thủ tướng Mahathir: thả tự do nhà cải cách, cựu phó Thủ tướng Anwar Ibrahim, một người từng là đối thủ của ông và bị kết án tù vì các cáo buộc tham nhũng và tội quan hệ đồng giới năm 1999. Việc Thủ tướng Mahathir Malaysia quyết định thả tự do cho ông Anwar là bước đi quan trọng cho một khởi đầu mới đối với nền chính trị Malaysia. Đây cũng là bước đi thử nghiệm lòng trung thành của nhân vật từng được xem như “cánh tay phải” đắc lực của ông Mahathir vào những năm 1990 nhưng sau đó đã phản bội ông.

Giới phân tích cho rằng, câu chuyện về mối quan hệ giữa Thủ tướng Mahathir và ông Anwar luôn đầy kịch tính, thậm chí được ví như những tình huống trong các vở kịch của Shakespeare. Tiến sĩ Mahathir, hiện đã 92 tuổi, lần đầu tiên đẩy ông Anwar vào tù trong năm 1999. Nhưng giờ đây khi đã ở tuổi nghỉ hưu, khi bất ngờ trở lại chính trường với chiến thắng ngoạn mục trong cuộc bầu cử vừa qua, ông lại mở đường tự do cho ông Anwar.

Thậm chí, Thủ tướng Mahathir đạt thỏa thuận với ông Anwar, theo đó ông Mahathir sẽ nắm quyền trong 1-2 năm rồi trao lại quyền lực cho ông Anwar. Đây là thỏa thuận đạt được khi ông Mahathir rời khỏi liên minh Barisan Nasional và chuyển sang liên minh của ông Anwar nhằm đánh bại cựu Thủ tướng Najib. Ông Anwar chính là lãnh đạo trên thực tế của đảng Công lý Nhân dân (PKR). Đảng PKR là một trong 4 đảng thuộc liên minh Hy vọng do ông Mahathir lãnh đạo đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vừa qua.

KHẢ ANH