* Bài cuối: Khó khăn trong xử lý

(Cadn.com.vn) - Cùng với việc mua bán, sử dụng shisha, các đối tượng mua bán, sử dụng “cỏ Mỹ” hiện hoạt động khá công khai nhưng do chưa có chế tài nên hầu như các đơn vị chức năng đều không thể xử lý được. Để linh động xử lý, một số nơi áp dụng quy chế về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa để xử lý hành chính, tịch thu tang vật để tiêu hủy, nhưng đó chỉ là giải pháp tình thế. Trao đổi với chúng tôi, nhiều đơn vị CA mong rằng Chính phủ sớm đưa loại chất này vào danh mục các chất ma túy để có cơ sở xử lý.

Tịch thu shisha tại các quán bar vì không có hóa đơn, chứng từ, nguồn gốc xuất xứ.

Thiếu chế tài xử lý

Qua tìm hiểu, được biết, thời gian gần đây tại một số tỉnh, thành phố lớn xuất hiện nhiều nhóm người tụ tập hút shisha và “cỏ Mỹ” tại các quán bar, cà-phê, karaoke... Hoạt chất chính có trong “cỏ Mỹ” là XLR-11 (tên khác 5-fluoro-UR-144) và một số chất khác giống như cần sa nhưng mạnh hơn nhiều lần và gây ảo giác mãnh liệt, loạn thần, giãn đồng tử, kích động, căng thẳng, lo lắng, tư tưởng cực đoan dễ hành động gây hại cho mình và người khác... Tuy nhiên, trong khi quy định về xử lý “cỏ Mỹ” vẫn chưa rõ ràng thì các đối tượng mua bán loại chất này đã “ngửi” thấy hơi bị xử lý nên lại lách sang một loại chất mới dưới cái tên gọi là “Trà xanh giảm cân”.

Theo tìm hiểu của chúng tôi thì đây cũng chỉ là một biến dạng của “cỏ Mỹ” nhưng được đóng dưới bao bì và thương hiệu của “Trà xanh Thái Nguyên” hoặc một số thương hiệu trà xanh khác. Nếu nhìn ở nhãn mác bên ngoài thì không khác gì một gói trà thông thường được bày bán ở bất kỳ tiệm tạp hóa nào trên đất nước Việt Nam, tuy nhiên, theo khẳng định của các đối tượng bán thì độ “phê” của loại “cỏ” này không hề thay đổi mà còn có thể cao hơn những loại “cỏ” thông thường khác. Điều này cho thấy cuộc đấu tranh với các đối tượng mua bán, sử dụng “cỏ Mỹ” nói riêng và các loại chất ma túy khác nói chung đang diễn biến hết sức phức tạp, đòi hỏi cơ quan quản lý Nhà nước cần sớm có những quy định cụ thể để các lực lượng thực thi nhiệm vụ có căn cứ đấu tranh, xử lý với các đối tượng mua bán, sử dụng loại chất này.

Trên địa bàn TP Đà Nẵng, việc đấu tranh với các đối tượng mua bán, sử dụng ma túy được CATP Đà Nẵng cũng như CA các địa phương đặc biệt quan tâm và chỉ đạo quyết liệt. Theo báo cáo, trong năm 2015, toàn CATP Đà Nẵng đã phát hiện, bắt giữ 115 vụ/166 đối tượng có hành vi mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép chất ma túy với khối lượng hơn 4,2kg ma túy các loại (giảm 2 vụ, 4 đối tượng so với năm 2014). Qua công tác nghiệp vụ và gọi test các đối tượng, đã phát hiện và xử lý 2.673 người nghiện ma túy (toàn thành phố hiện có 2/56 xã, phường không có tệ nạn về ma túy). Đối với “cỏ Mỹ”, CA các địa phương cũng đã phát hiện nhiều vụ việc cũng như đối tượng, thu giữ nhiều tang vật nhưng sau đó không thể xử lý được vì chưa có chế tài. Mặt khác, dù phát hiện đối tượng có sử dụng “cỏ Mỹ” hay các loại “cỏ” khác đi chăng nữa nhưng khi test thì kết quả là vẫn không dương tính với chất ma túy nên không có cơ sở để xử lý.

“Cỏ Mỹ” được biến tướng dưới vỏ bọc trà xanh giảm cân, trà Thái Nguyên, cà-phê.

Tăng cường tuyên truyền

Để tăng cường các biện pháp ngăn chặn vấn nạn sử dụng “cỏ Mỹ” và shisha trên địa bàn, CATP Đà Nẵng đã chỉ đạo CA các quận, huyện, địa phương tăng cường công tác điều tra, xử lý; đồng thời tiến hành công tác tuyên truyền như gửi công văn cho Sở GD-ĐT thành phố để cảnh báo đến phụ huynh, học sinh thông tin và mức độ nguy hiểm của các dạng ma túy như: hàng đá, thuốc lắc, shisha, “cỏ Mỹ”... cũng như các biện pháp phòng tránh.

Về phía các địa phương, cuối tháng 9-2015, Phó Chủ tịch UBND Q. Hải Châu - Bùi Văn Dũng đã có buổi làm việc với các đơn vị liên quan, trong đó có CAQ và lực lượng Quản lý thị trường. Qua đó, ông Dũng yêu cầu các đơn vị vận dụng linh hoạt các quy định hiện nay để kiểm tra, xử lý vấn đề mua bán shisha, “cỏ Mỹ” trên địa bàn. Qua công tác kiểm tra, Đội CSKT CAQ Hải Châu phối hợp với lực lượng QLTT tiến hành kiểm tra nhiều địa điểm kinh doanh các mặt hàng này và tịch thu hơn 400 hộp shisha các loại, 20 hộp than dùng để hút shisha không có hóa đơn, chứng từ, không rõ nguồn gốc xuất xứ được các chủ quán bar, nhà hàng chuẩn bị cung cấp cho thực khách... Đồng thời, tiếp tục mở rộng kiểm tra các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh khác để xử lý theo quy định.

Thiếu tá Nguyễn Thanh Sang - Đội trưởng Đội CSMT CAQ Hải Châu cho biết, thực hiện chỉ đạo của CATP, CAQ Hải Châu, Đội đã tiến hành khảo sát ở các cơ sở kinh doanh, buôn bán trên địa bàn nghi liên quan đến việc tàng trữ, mua bán, sử dụng “cỏ Mỹ”. Qua đó, đã phát hiện tại 2 cơ sở kinh doanh rượu bia và giải khát trên đường Bạch Đằng thường xuyên có các đối tượng mang “cỏ Mỹ” đến sử dụng nên phối hợp với CAP Hải Châu 1 mời chủ cơ sở đến làm việc, cam kết không để cho các đối tượng tiếp tục đến quán sử dụng cỏ Mỹ. “Qua công tác nắm thông tin từ hoạt động nghiệp vụ của các đơn vị trên địa bàn cho thấy, hiện nay, tình trạng tàng trữ, sử dụng “cỏ Mỹ” và các chất gây nghiện khác khá nhiều, chỉ dựa vào lực lượng CA thì khó có thể kiểm soát tốt.

Vì vậy, CAQ Hải Châu đã có những chỉ đạo cụ thể về việc phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể trên địa bàn nhằm phát huy tối đa hiệu quả của công tác tuyên truyền phòng chống, ngăn chặn “cỏ Mỹ” tràn lan trong cộng đồng, đặc biệt là giới HS-SV. Tích cực vận động, giáo dục nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của “cỏ Mỹ” cũng như các chất gây nghiện khác như shisha, spice... CA các phường cũng thường xuyên theo dõi, nắm tình hình tại các trường học, tích cực phối hợp nâng cao hiệu quả công tác giáo dục, tuyên truyền cho HS-SV. Đồng thời, Đội tiếp tục nắm tình hình, điều tra làm rõ các đối tượng có biểu hiện dụ dỗ, lôi kéo HS-SV sử dụng “cỏ Mỹ” cũng như các chất gây nghiện khác. Làm việc với các cơ sở kinh doanh trên địa bàn về việc cam kết không để tiếp tục tình trạng sử dụng “cỏ Mỹ” và có những báo cáo kịp thời để các đơn vị CA có biện pháp xử lý” - Thiếu tá Nguyễn Thanh Sang cho biết thêm.

Ngày 9-12-2015, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 126 sửa đổi, bổ sung danh mục các chất ma túy và tiền chất ban hành kèm theo Nghị định số 82/2013/NĐ-CP ngày 19-7-2013 của Chính phủ ban hành các danh mục chất ma túy và tiền chất. Theo đó, đã bổ sung 17 danh mục, trong đó có chất XLR-11, một chất gây nghiện nguy hiểm có trong “cỏ Mỹ”. Đây cũng là cơ sở pháp lý quan trọng để cho các cơ quan tố tụng và lực lượng chức năng xử lý những hành vi mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép “cỏ Mỹ” trong thời gian tới.

Nguyễn Tuấn