Cựu Tổng thống Lula da Silva – mịt mù lối trở lại chính trường

Thứ bảy, 27/01/2018 12:22

Tòa án Brazil hôm 25-1 (giờ địa phương) thông qua việc tịch thu hộ chiếu của cựu Tổng thống Lula da Silva sau khi tòa án phúc thẩm ủng hộ việc kết án ông này với tội danh tham nhũng. Đây là đòn giáng mạnh đối với kế hoạch tham gia cuộc bầu cử tổng thống dự kiến diễn ra trong năm nay của chính trị gia nổi tiếng này.

Cựu Tổng thống Lula da Silva phát biểu trước người ủng hộ
sau phiên tòa phúc thẩm hôm 24-1. Ảnh: The Australia

Bị cấm ra nước ngoài

Quyết định được đưa ra 1 ngày trước khi ông Lula lên đường đến thủ đô Addis Ababa của Ethiopia để tham dự một cuộc họp của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp LHQ (FAO).

Động thái này diễn ra một ngày sau khi các thẩm phán tòa án phúc thẩm tại thành phố Porto Alegre bỏ phiếu quyết định giữ nguyên tội danh tham nhũng và rửa tiền đối với cựu tổng thống, đồng thời ủng hộ việc kéo dài thời hạn bản án tù mà ông này đã nhận được trước đó. Luật sư của ông Lula, Cristiano Zanin cho biết, hộ chiếu của cựu tổng thống được giao cho Bộ Tư pháp trong ngày 26-1. Ông Zanin cho biết, tòa phúc thẩm đã được thông báo về chuyến đi đến Châu Phi và kế hoạch trở lại Brazil vào ngày 29-1 của ông Lula.

Ông Zanin cho rằng, đây là một quyết định "gây sốc" và sự hạn chế không cần thiết đối với quyền tự do đi lại của ông Lula. "Không có sự hạn chế pháp lý để cấm cựu Tổng thống Lula ra nước ngoài. Chúng tôi đã nói với nhà chức trách rằng ông ấy sẽ tham dự sự kiện này tại Ethiopia. Ông Lula có quyền đến và đi", ông Zanin lập luận. Bộ trưởng Bộ Tư pháp Torquoato Jardim khuyến cáo ông Lula nên chấp hành quyết định của tòa án để tránh gặp rắc rối. Ông lập luận, ông Lula có khả năng tháo chạy và đề nghị xin tị nạn chính trị ở nước ngoài.

Ông Lula da Silva, tổng thống của giai cấp công nhân đầu tiên tại Brazil từ năm 2003-2011, bị kết án 10 năm tù với tội nhận hối lộ để đổi lấy ưu đãi chính trị hồi tháng 7-2017. Ông bị cáo buộc nhận khoản hối lộ số tiền lên đến 4,2 triệu USD từ Cty cơ khí OAS SA. Các công tố viên nói rằng, số tiền này đã được sử dụng để xây dựng trụ sở Viện Lula và cải tạo một căn hộ bãi biển của ông Lula để đổi lấy sự giúp đỡ của ông trong việc hợp tác với công ty dầu khí nhà nước Petrobras. Các công tố viên cho rằng, ông Lula lên kế hoạch cho một lịch trình tham nhũng kéo dài. Những thông tin này được tìm thấy trong một cuộc điều tra về những vụ tác động từ hậu trường của ông Lula đối với Petrobras.

Con đường chính trị mờ mịt

Phán quyết lần này đánh dấu một sự sụp đổ choáng váng đối với ông Lula, một trong những chính trị gia nổi tiếng bậc nhất của Brazil, và là một đòn giáng nặng đối với cơ hội quay trở lại chính trường của ông.

Vị cựu lãnh đạo công đoàn, người giành được lời khen ngợi toàn cầu về các chính sách nhằm giảm bớt sự bất bình đẳng gay gắt ở Brazil, có nguy cơ không đủ điều kiện để tham gia tranh cử, dù quyết định cuối cùng thuộc về một tòa án bầu cử. Tuy nhiên, tòa án này chỉ có thể ra tuyên bố sau khi ông Lula chính thức tham dự cuộc đua vào chiếc ghế Tổng thống Brazil. Ông Lula và các luật sư của ông trước đó tin rằng họ có thể kháng án thành công ở tòa án Porto Alegre. Những người ủng hộ ông cũng mong chờ ông có mặt trong danh sách ứng viên trong cuộc bầu cử tháng 10 tới, và tố cáo bản án như một động thái chính trị nhằm ngăn cản việc này.

Phán quyết của tòa phúc thẩm khiến những người ủng hộ ông Lula phẫn nộ. Hàng ngàn người đã tập trung tại thành phố Porto Alegre, nơi diễn ra phiên tòa. Việc này cũng sẽ khiến sự chia rẽ trong xã hội Brazil thêm sâu sắc. Phe ủng hộ cựu Tổng thống theo đường lối xã hội chủ nghĩa cho rằng, phán quyết là sự tấn công vào nền dân chủ còn phe đối lập thì cho rằng đây là bằng chứng cho thấy đảng Công nhân đã hủ bại. Phát biểu trước những người ủng hộ sau phiên tòa, ông Lula nói ông hoàn toàn trong sạch: "Tôi không phạm một tội nào".

Ông Lula và luật sư cho biết, họ sẽ khai thác mọi biện pháp để ông được miễn tội. Ông cũng khẳng định sẽ tiếp tục vận động tranh cử dù kết quả tòa án có thế nào. Hiện, ông Lula có thể gửi đơn kháng cáo lên tòa án cấp cao hơn, cho phép ông đẩy lùi thời hạn và gửi hồ sơ ứng cử trước thời hạn chót 15-8.

AN BÌNH