Cái tên Mikhail Saakashvili - cựu Tổng thống Georgia đồng thời là cựu Thống đốc Odessa của Ukraine - bỗng nổi như cồn trong tuần qua sau khi những hình ảnh về “cuộc chiến” bắt giữ ông này được truyền đi rộng rãi. Nhiều người ví nó giống như “phim hành động Mỹ”.

Ông Saakashvili (phải) và Tổng thống Ukraine Poroshenko từng là bạn thân.   Ảnh: BBC

Ông Mikhail Saakashvili bị lực lượng an ninh Ukraine bắt giữ hôm 5-12. Lực lượng an ninh Ukraine đã xông vào phòng riêng của ông Saakashvili tại Kiev để bắt giữ ông này. Tuy nhiên, cựu Tổng thống Saakashvili đã trèo lên mái nhà khiến nhân viên an ninh Ukraine phải dùng thang bám theo và áp giải ông này xuống đất. Nhưng rồi sau đó, lực lượng an ninh Ukraine vấp phải sự phản ứng dữ dội từ hàng trăm người ủng hộ khi áp giải ông Saakashvili ra xe và vị cựu lãnh đạo này sau đó được giải thoát.

Ukraine có lẽ vẫn chưa thể quên những vụ đụng độ giữa chính quyền và người dân trong cuộc cách mạng Maidan năm 2014. Trong tình huống này, rõ ràng, các nhà lãnh đạo Ukraine muốn tránh bạo lực có thể dẫn đến thương vong hoặc đẩy tình hình đất nước leo thang. Do đó, dù đã dùng hơi cay và nhiều biện pháp cưỡng chế khác nhưng lực lượng cảnh sát Ukraine không thể mạnh tay trấn áp đám đông. Và kết quả là, ông Saakashvili được giải thoát thành công.

Phát biểu trước đám đông người ủng hộ sau đó, cựu Tổng thống Saakashvili kêu gọi công dân Ukraine xuống đường biểu tình ôn hòa yêu cầu phế truất Tổng thống đương nhiệm Ukraine, ông Petro Poroshenko. Ông Saakashvili gọi Tổng thống Poroshenko là một “kẻ cắp” và “phản bội”.

Cuộc đời chìm nổi

2 năm trước, ông Saakashvili và Tổng thống Poroshenko là bạn. Nhà lãnh đạo Ukraine đã rất ấn tượng với cách mà ông Saakashvili điều hành Georgia từ năm 2004 đến năm 2013 và đã mời ông tham gia nền chính trị Ukraine. Ông Saakashvili được cấp quốc tịch Ukraine và trở thành thống đốc thành phố cảng Odessa.

Tuy nhiên, mọi thứ nhanh chóng bị xáo trộn. 18 tháng sau, ông Saakashvili từ chức, cáo buộc tổng thống không ủng hộ ông trong cuộc chiến chống tham nhũng. Ông Poroshenko đã bác bỏ cáo buộc này. Ông Saakashvili trở thành một chính trị gia đối lập ở Ukraine và là một trong những nhà chỉ trích mạnh mẽ nhất đối với Tổng thống Poroshenko. Đầu năm nay, ông Poroshenko quyết định kết thúc cuộc phiêu lưu của ông Saakashvili ở Ukraine bằng việc tước bỏ quốc tịch của ông này.

Dù bị tước bỏ quốc tịch Ukraine, ông Saakashvili vẫn mạnh dạn thông báo rằng ông sẽ trở lại Ukraine qua Ba Lan vào ngày 10-9. Và ông Saakashvili đã làm đúng những gì ông tuyên bố. Ông vượt qua biên giới ở Shehyni với sự động viên của những người ủng hộ và các chính khách đối lập. Đến Kiev, ông Saakashvili giúp lập một lều trại bên ngoài Quốc hội Ukraine, tuyên bố đẩy mạnh cải cách chống tham nhũng thông qua nghị viện.

Tuy nhiên, mục tiêu thực sự của ông Saakashvili nhiều hơn thế. Ông muốn nuôi dưỡng một cuộc cách mạng nhân dân tương tự như Maidan, qua đó loại bỏ Tổng thống Poroshenko. Những người phản đối cho rằng, ông Poroshenko thất bại trong việc thực hiện lời hứa sau cuộc Cách mạng Maidan. Ukraine vẫn là một trong những quốc gia tham nhũng nhất Châu Âu và ông Poroshenko bị buộc tội trì hoãn thành lập một tòa án chống tham nhũng, đồng thời can thiệp sự độc lập của cơ quan có nhiệm vụ điều tra các quan chức tham nhũng.

Quan điểm chính trị kỳ quái

Vấn đề lớn nhất mà ông Saakashvili vấp phải là phản ứng thờ ơ của người dân Ukraine. Cho đến nay vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy sự hình thành của một phong trào thật sự tương tự như Maidan. Nhiều người xem ông như một kẻ điên cuồng chính trị. Các cuộc mít-tinh ông kêu gọi chỉ thu hút vài ngàn người.

Hiện giờ thì ông Saakashvili lo sợ bị bắt. Tổng công tố Ukraine Yuriy Lutsenko đã đưa ra các cáo buộc chống lại ông Saakashvili. Các công tố viên cáo buộc ông Saakashvili nhận được tài trợ từ một đồng minh của cựu Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych âm mưu lật đổ chính quyền Kiev. Cơ quan An ninh Ukraine cho biết, ông Saakashvili đang phải đối mặt với một cuộc điều tra hình sự vì “trợ giúp tội phạm có tổ chức cũng như che giấu hành vi phạm tội”. Dù bác bỏ, nhưng việc bỏ tù hoặc trục xuất ông Saakashvili trở lại Georgia dường như là giải pháp mà Ukraine đang nhắm đến.

AN BÌNH