Đại sứ Mỹ tại LHQ Nikki Haley ngày 9-10 (giờ Mỹ) bất ngờ nộp đơn từ chức và được Tổng thống Donald Trump chấp thuận, động thái làm dấy lên nhiều đồn đoán về nhân vật thay thế bà. 

Tổng thống Donald Trump và bà Nikki Haley trong cuộc gặp ngày 9-10 tại Phòng Bầu dục.  Ảnh: AFP

Thông báo với báo chí trong buổi gặp gỡ bà Haley tại Phòng Bầu dục, Tổng thống Trump cho biết bà Haley bày tỏ nguyện vọng "muốn nghỉ ngơi" từ 6 tháng trước. "Bà ấy nói với tôi khoảng 6 tháng trước rằng muốn nghỉ ngơi một thời gian", ông Trump cho biết. Tổng thống Mỹ nói thêm rằng người kế nhiệm sẽ được công bố "trong hai hoặc ba tuần tới". Tổng thống Trump cho biết, Đại sứ Haley sẽ rời nhiệm sở "vào cuối năm nay", tuy nhiên không nêu cụ thể thời gian. Điều này cho thấy bà Haley sẽ không kết thúc công việc ngay sau khi nộp đơn từ chức.

Trong khi đó, nữ đại sứ 46 tuổi cho biết, đảm nhận cương vị Đại sứ tại LHQ là vinh dự trong cuộc đời bà nhưng đây là lúc phải rời khỏi chính quyền ông Trump. Cựu thống đốc bang Nam Carolina khẳng định: "Không có lý do cá nhân. Điều quan trọng là các quan chức chính phủ phải hiểu thời điểm mà họ nên rời đi". Bà Haley cũng không tiếc lời khen ngợi chính sách đối ngoại của ông Trump và cho rằng, Mỹ được tôn trọng. "Tôi muốn khẳng định rằng chính quyền và tổng thống hiện nay là những chiến binh mạnh mẽ nhất. Các nước có thể không thích điều Mỹ làm nhưng họ tôn trọng cái chúng ta làm", bà Haley cho hay.

"Quan điểm cứng rắn của Mỹ" tại LHQ

Quyết định từ chức của bà Haley đã khiến hàng loạt nhà ngoại giao cấp cao trong chính phủ Mỹ bất ngờ. Cố vấn an ninh John Bolton và Ngoại trưởng Mike Pompeo thậm chí còn không hiểu chuyện gì đang diễn ra. Trong khi đó, các nhà lập pháp đảng Cộng hòa dành những lời ngợi khen cho bà Haley sau những đóng góp của bà. Thượng nghị sĩ bang Nam Carolina, Lindsey Graham cho rằng bà Haley là đại diện thực sự của cải cách tại LHQ.

Bà Nikki Haley được ông Trump bổ nhiệm vào vị trí đại sứ Mỹ tại LHQ ngày 24-1-2017, chỉ 4 ngày sau lễ nhậm chức Tổng thống. Trước đó, bà giữ chức thống đốc bang Nam Carolina. Là một trong số ít phụ nữ trong nội các của Tổng thống Trump, bà Haley được đánh giá là người luôn có những phát ngôn mạnh mẽ, bảo vệ chính sách của nhà lãnh đạo Mỹ, mặc dù đôi khi giống như "thêm dầu vào lửa''.

Bà thường xuyên đưa ra các chỉ trích gay gắt về Nga và Syria tại LHQ. Bà Haley thể hiện quan điểm cứng rắn về vấn đề Iran và biện hộ cho việc Mỹ cắt giảm viện trợ nước ngoài. Hồi đầu năm, bà đã cáo buộc Hội đồng Nhân quyền LHQ "thiên vị" và tìm cách chống lại Mỹ và Israel. Bà ủng hộ việc dừng viện trợ cho cơ quan LHQ giúp người tị nạn Palestine hay quyết định dời đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv tới Jerusalem khi phải đối mặt với rất nhiều chỉ trích từ quốc tế. Bà cũng là người góp tiếng nói gây áp lực với Trung Quốc, buộc Bắc Kinh phải đưa ra các hình thức trừng phạt mạnh tay hơn với Triều Tiên.

Bà Haley từng được đánh giá là nhà ngoại giao "yêu thích" của ông Trump, "ngôi sao đột phá" của Mỹ tại LHQ. Bà khẳng định: "Nếu tôi bất đồng về điều gì và tin rằng việc đó đủ quan trọng để nói với tổng thống, tôi sẽ nói. Và ông ấy luôn lắng nghe".

Tại sao?

Tuyên bố đột ngột của Haley khiến nhiều người đặt câu hỏi, tại sao lại xảy ra bây giờ?

Tại cuộc họp báo tại Phòng Bầu dục, bà Haley phủ nhận thông tin cho rằng bà từ chức để chạy đua vào ghế Tổng thống Mỹ năm 2020 và cạnh tranh trực tiếp với ông Trump, đồng thời khẳng định sẽ tiếp tục ủng hộ Tổng thống Trump cũng như chính quyền của ông. "Với những câu hỏi về năm 2020, không, tôi không tranh cử tổng thống vào năm 2020", bà Haley nói. "Tôi mong chờ được hỗ trợ cho tổng thống vào kỳ bầu cử tiếp theo".

Tuy nhiên, bà Haley không chạy đua cho vị trí Tổng thống năm 2020 không có nghĩa là bà không tranh cử vị trí này nữa. Nếu ông Trump thắng cử vào năm 2020, bà Haley sẽ có nhiều tự do hơn Phó Tổng thống Mike Pence để theo đuổi tham vọng tổng thống vào năm 2024. Không ứng cử viên nào có mối quan hệ tốt với các quan chức trong chính quyền Tổng thống Trump nhưng lại không phải lúc nào cũng đồng ý với các quyết định của ông như bà Haley. Còn Nếu ông Trump thất bại trong cuộc bầu cử vào năm 2020, bà Haley ngay lập tức đứng đầu danh sách các ứng viên đảng Cộng hòa tiềm năng cho năm 2024. Dù bất cứ điều gì xảy ra vào năm 2020, bà Haley là ứng viên tuyệt vời nhất của đảng Cộng hòa: một người có kinh nghiệm làm thống đốc, có một lý lịch ngoại giao sáng sủa, được các cử tri đánh giá cao và xuất phát từ một tiểu bang quan trọng.

Trong khi đó, nguồn tin của CNN tiết lộ một trong những lý do bà Haley từ chức là tài chính. Theo các số liệu tài chính năm 2018 của bà Haley được công bố, bà hiện đang có một khoản nợ lớn gồm khoảng 25.000 - 65.000 USD trong các thẻ tín dụng, một tài sản thế chấp hơn 1 triệu USD và một khoản tiền mượn từ ngân hàng khoảng 250.000 - 500.000 USD. Ngoài ra, bà có hai con, một người đang học cao đẳng và người còn lại cũng sắp bước vào đại học. Đó là lý do bà cần một công việc trong các Cty tư nhân với mức lương cao hơn.

AN BÌNH