Cựu Tổng thống Mugabe có thể nhận được 10 triệu USD bồi thường từ chính phủ, một phần trong thỏa thuận từ chức của ông cùng với việc ông và gia đình được miễn trừ truy tố.

Tổng thống Robert Mugabe trao đổi với chỉ huy quân đội Constantino Chiwenga tại phủ tổng thống. Ảnh: BBC

Ngày 15-11, bên trong Tòa nhà Chính phủ ở thủ đô Harare, ông Robert Mugabe vẫn nắm giữ vị trí quyền lực nhất trong 37 năm cầm quyền. Ở bên ngoài, hàng chục xe tăng đi trên đường phố và quân đội chiếm đóng trụ sở Đài truyền hình, nơi mà các tướng lĩnh tuyên bố đã chiếm quyền kiểm soát Zimbabwe.  

Mọi việc diễn ra rất bất ngờ. Theo Reuters, Albert Ngulube, Giám đốc an ninh thuộc Tổ chức Tình báo Trung ương (CIO) của Zimbabwe đang lái xe về nhà sau khi đến thăm Tổng thống Mugabe. Ông ta thấy một xe bọc thép trên đại lộ Borrowdale Brooke, con đường dẫn đến tư dinh của ông Mugabe. Khi ông Ngulube đối mặt với các binh sĩ và đe dọa bắn, họ hành động nhanh hơn, bắt giữ ông ta.

Tại nhà của  Bộ trưởng Giáo dục Jonathan Moyo, một nhân vật thân cận với Tổng thống Mugabe lúc đó và là bộ não của nhóm các chính trị gia trẻ tuổi (G40) trong chính phủ Zimbabwe, các binh sĩ sử dụng chất nổ để phá tung cánh cửa chính.  Những binh sĩ khác đột nhập qua cửa trước nhà của người đứng đầu chính quyền địa phương Savior Kasukuwere, một người ủng hộ bà Grace Mugabe.

Cuộc chiến cân não

Tuy nhiên, vị chính trị gia 93 tuổi này vẫn chống đối. Nhà lãnh đạo duy nhất của Zimbabwe kể từ khi độc lập kiên quyết không từ chức.

Reuters ngày 26-11 dẫn hai nguồn cho biết, trong cuộc họp căng thẳng với các quan chức quân sự cấp cao vào ngày 16-11, ông Mugabe mạnh mẽ nói: “Hãy đưa cho tôi quyển hiến pháp và cho tôi biết trong đó ghi những gì”, ông ra lệnh cho tướng Constantino Chiwenga. Một phụ tá mang bản sao hiến pháp, trong đó chỉ ra rằng, tổng thống là tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang. Tướng Chiwenga, lúc đó tỏ ra khá mệt mỏi, lưỡng lự trước khi trả lời rằng, Zimbabwe đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng quốc gia và buộc quân đội phải can thiệp.

Tổng thống Mugabe lúc đó phản bác và cho rằng, quân đội chính là vấn đề của cuộc khủng hoảng này. Sau đó, tổng thống nhấn mạnh, cả hai bên cần tìm ra một giải pháp với nhau. Cuộc họp này đánh dấu xung đột bất thường 5 ngày giữa một bên là Tổng thống Mugabe và luật pháp với một bên là quân đội, đảng Zanu-PF cầm quyền và người dân Zimbabwe. Các tướng quân đội muốn ông Mugabe từ chức, nhưng họ không muốn xảy ra đảo chính xung đột đẫm máu. Tổng thống cuối cùng chỉ chấp nhận thất bại sau khi ông bị đảng Zanu-PF cầm quyền miễn nhiệm khỏi vị trí lãnh đạo và Nghị viện quyết định luận tội ông.

Ông Mugabe đã ký trong bức thư từ chức ngắn được Chủ tịch Quốc hội Jacob Mudenda đọc trước các nghị sĩ vào ngày 21-11. Động cơ nào để vị tổng thống lâu đời nhất thế giới này đi đến quyết định như vậy?

Quyết định 10 triệu USD

Báo Guardian dẫn lời một quan chức thuộc đảng Zanu-PF cầm quyền cho biết, cựu Tổng thống Mugabe có thể nhận được khoản tiền lên đến 10 triệu USD bồi thường. Đây là một phần trong thỏa thuận từ chức của ông cùng với việc ông và gia đình sẽ được miễn bị truy tố.

Theo nguồn tin, cựu tổng thống sẽ ngay lập tức nhận được khoản tiền 5 triệu USD, trong khi số tiền còn lại sẽ được chuyển giao trong những tháng sắp tới. Ngoài ra, ông Mugabe, 93 tuổi, sẽ tiếp tục nhận được khoản lương 150.000 USD mỗi năm cho đến khi ông qua đời, trong khi cựu đệ nhất phu nhân Grace Mugabe, 52 tuổi, sẽ được hưởng một nửa khoản tiền lương đó trong suốt phần đời còn lại sau khi chồng bà qua đời.

Chính phủ Zimbabwe cũng sẽ chu cấp các khoản chi phí chăm sóc sức khỏe, an ninh và du lịch nước ngoài cho gia đình ông Mugabe. Hai vợ chồng cựu Tổng thống tiếp tục được ở tại khu biệt thự Nhà Xanh. Và điểm đáng chú ý nữa là, cựu tổng thống và gia đình, vốn nổi tiếng vì sự chi tiêu xa hoa và lối sống sang trọng quá mức trong bối cảnh đa phần người dân Zimbabwe đang phải đối mặt với tình trạng nghèo đói cùng cực, sẽ không bị truy tố.

Các nghị sĩ phe đối lập chỉ trích gay gắt thỏa thuận này, cho rằng, những điều trên là “không hợp hiến”. Theo họ, các quy định của đạo luật cao nhất quy định, ông Mugabe là tổng thống đã nghỉ hưu và không có bất cứ quyền miễn trừ nào đối với hành vi vi phạm pháp luật hình sự hoặc dân sự mắc phải trong quá trình cầm quyền. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, có thể xem đây là một cách giải quyết khả thi nhất.

KHẢ ANH

----------------------------------------------------------------------------------------------

Cựu Bộ trưởng Tài chính Zimbabwe bị xét xử tội tham nhũng

Cựu Bộ trưởng Tài chính Zimbabwe Ignatius Chombo, một trong số những người bị quân đội bắt giam trước khi cựu Tổng thống Robert Mugabe từ chức, sẽ bị đưa ra xét xử trong ngày hôm nay (27-11) với tội danh tham nhũng và có hành vi lừa đảo đối với ngân hàng Trung ương hồi năm 2004.

Đây là phiên tòa xét xử đầu tiên đối với các quan chức Zimbabwe bị quân đội nước này mới đây bắt giữ trong một chiến dịch được cho nhằm mục đích “loại bỏ những đối tượng phạm tội” xung quanh cựu Tổng thống Mugabe.

A.BÌNH

----------------------------------------------------------------------------------------------