Cựu Thứ trưởng Bộ Công an Trung Quốc Tôn Lực Quân là nhân vật cấp cao mới nhất rơi vào vòng xoáy của cuộc chiến chống tham nhũng mở rộng hơn nhằm vào các quan chức an ninh cấp cao của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Ông Tôn Lực Quân. Ảnh: SCMP

Vào trước lễ kỷ niệm Quốc khánh 1-10, cái tên Tôn Lực Quân trở thành đề tài được bàn tán và đưa tin rộng rãi trên khắp phương tiện thông tin đại chúng ở Trung Quốc. Đêm khuya 1-10, Bộ Công an Trung Quốc ra thông báo: ông Triệu Khắc Chí, Bí thư đảng ủy kiêm Bộ trưởng Bộ Công an, đã chủ trì Hội nghị đảng ủy mở rộng vào cùng ngày để thông báo quyết định về việc khai trừ đảng và chức vụ của cựu Thứ trưởng Tôn Lực Quân. Hội nghị chỉ ra rằng những hành vi vi phạm kỷ luật và pháp luật nghiêm trọng của Tôn Lực Quân là "đáng kinh ngạc và ghê tởm".

Và trong động thái mới nhất, Trung Quốc đã bắt giữ vị cựu Thứ trưởng Bộ Công an chuyên phụ trách lực lượng cảnh sát mật của nước này sau cuộc điều tra kéo dài tới 17 tháng liên quan tội nhận hối lộ, đổi quyền lực lấy tình, tiền. Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) ngày 5-11 dẫn thông báo của công tố viên nhà nước về việc bắt giữ ông Tôn. Theo lý lịch được công bố chính thức, ông Tôn Lực Quân sinh tháng 1-1969 tại Thanh Đảo, Sơn Đông, bắt đầu tham gia công tác từ tháng 9-1988 và tốt nghiệp Đại học bang New South Wales, Australia chuyên ngành Y tế công cộng và Quản lý đô thị. Ông này gia nhập đảng Cộng sản Trung Quốc tháng 12-1997 và được thăng chức từ phiên dịch viên Phòng Đối ngoại của Sở Y tế thành phố Thượng Hải lên Phó Giám đốc Văn phòng Đối ngoại của chính quyền thành phố Thượng Hải. Sau đó, ông tham gia vào ngành công an.

Ông Tôn từng là Cục trưởng các Cục 1 và Cục 26 Bộ Công an, Chủ nhiệm Văn phòng Hồng Kông, Ma Cao và Đài Loan. Cục 1 của Bộ Công an là Cục Bảo vệ An ninh Trung Quốc, trước đây là Cục Bảo vệ Chính trị của Bộ Công an; đối ngoại thì treo biển "Văn phòng các vấn đề Hồng Kông, Ma Cao và Đài Loan, Bộ Công an" và "Văn phòng Quản lý Doanh nghiệp An ninh Bộ Công an. Tháng 3-2018, ông Tôn được đề bạt Ủy viên Ban cán sự đảng, Thứ trưởng Bộ Công an ở tuổi 49, trở thành Thứ trưởng trẻ nhất.

Trong tháng 2-2020, ông ông Tôn là phó phụ trách đội ngũ nhân vật cấp cao được cử đến Vũ Hán để chống dịch COVID-19. Khi Chủ tịch Tập Cận Bình đến thăm Vũ Hán vào tháng 3, ông Tôn Lập Quân đã xuất hiện trên truyền hình quốc gia báo cáo với lãnh đạo về tình hình đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, một tháng sau đó, ông Tôn bị bắt giữ. Cuộc điều tra nội bộ liên quan đến ông Tôn kéo dài tới 17 tháng, dài hơn 6-9 tháng so với các trường hợp cáo buộc tham nhũng khác. Điều này cho thấy tính phức tạp của vụ việc và thách thức mà các nhà điều tra phải đối mặt.

Vào ngày 30-9, Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương (CCDI), cơ quan chống tham nhũng hàng đầu của đảng Cộng sản Trung Quốc, đưa ra tuyên bố nghiêm khắc chỉ trích ông Tôn vì "đã sử dụng các phương pháp để chống lại các điều tra viên và không chịu thú nhận các vấn đề của ông này một cách trung thực". Ông này cũng đã bị "song khai" - khai trừ đảng và công chức. Báo cáo cũng cho biết, ông Tôn "sở hữu một lượng lớn tài liệu bí mật". Bản thông báo kỷ luật với ngôn từ mạnh mẽ khác thường, chỉ trích gay gắt ông Tôn "chưa bao giờ thực sự có lý tưởng và niềm tin; tham vọng chính trị cực kỳ lớn, phẩm chất chính trị cực kỳ xấu xa, quan điểm về quyền lực và thành tích chính trị cực kỳ lệch lạc; không chỉ tùy tiện bác bỏ các phương châm chính sách lớn của Trung ương Đảng, còn tạo ra và lan truyền tin đồn chính trị, ngoài thuận trong nghịch, dối trên lừa dưới".

Sau khi ông Tôn bị bắt giữ vào tháng 4-2020, Bộ Công an Trung Quốc đã tổ chức một chuỗi các cuộc họp nội bộ với lời cam kết "kiên quyết và triệt để loại bỏ ảnh hưởng độc hại của ông này". Chủ tịch Tập Cận Bình đã tuyên bố về các làn sóng làm trong sạch lực lượng 3 triệu nhân sự an ninh của Trung Quốc những năm gần đây. Nhà lãnh đạo này cam kết sẽ loại bỏ những kẻ bị coi là tham nhũng hoặc không trung thành với đảng.

Việc bắt giữ Tôn hôm 5-11 diễn ra trước Hội nghị toàn thể lần thứ 6 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 19 chuẩn bị cho Đại hội toàn quốc lần thứ 20. Kể từ sau Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 19 đến nay, có ít nhất 6 "Hổ lớn" của ngành công an đã bị điều tra; đó là Mạnh Hồng Vĩ, Tôn Lực Quân, Đăng Khôi Lâm, Củng Đạo An, Phó Chính Hoa và Lưu Tân Vân.

KHẢ ANH