Mỹ và Israel mới đây đã cùng hợp tác trong việc lần tìm và tiêu diệt một thủ lĩnh cấp cao của tổ chức khủng bố Al-Qaeda ẩn náu tại Iran. Giới phân tích cho rằng, đây là một hoạt động tình báo táo bạo của hai quốc gia đồng minh diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Donald Trump lúc đó đang gia tăng áp lực lên Tehran.

Đại sứ quán Mỹ (bên trái) và các tòa nhà bị hư hại khác ở trung tâm thành phố Nairobi, Kenya, 1 ngày sau vụ đánh bom khủng bố ở Kenya và Dar es Salaam, Tanzania ngày 8-8-1998.   Ảnh: AP

Hãng tin AP ngày 15-11 dẫn nguồn tin các quan chức Mỹ cho biết, Abu Mohammed al-Masri - nhân vật số 2 của AlQaeda bị tiêu diệt tại thủ đô Tehran của Iran vào ngày 7-8 vừa qua nhân kỷ niệm các vụ đánh bom các đại sứ quán Mỹ ở Nairobi, Kenya và Dar es Salaam, Tanzania năm 1998.

Truy lùng Al-Masri và con gái của y

Al-Masri được cho là kẻ chủ mưu nhiều vụ tấn công khủng bố trên và nhiều vụ kinh hoàng khác và bị Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) liệt vào danh sách các đối tượng bị truy nã gắt gao. Để thực hiện nhiệm vụ, Mỹ đã cung cấp các thông tin tình báo để mật vụ Israel truy tìm và tiêu diệt đối tượng này.

Cái chết của nhân vật này được xem là “cú sốc” đối với Al-Qaeda - mạng lưới khủng bố bị quy kết dàn dựng vụ tấn công nước Mỹ vào ngày 11-9-2001, xuất hiện trong bối cảnh những tin đồn ở Trung Đông về số phận của thủ lĩnh nhóm, Ayman al-Zawahiri. Các quan chức các nước liên quan hiện cho biết không thể xác nhận những báo cáo đó nhưng nhấn mạnh, cộng đồng tình báo Mỹ đang cố gắng xác định độ tin cậy của nó. Hai trong số các quan chức - một trong cộng đồng tình báo và có kiến thức về các hoạt động này và một cựu sĩ quan CIA khác đã thông báo tóm tắt về vấn đề này - cho biết, Al-Masri đã bị Kidon, một đơn vị trong tổ chức gián điệp bí mật của Israel tiêu diệt. Trong tiếng Do Thái, Kidon có nghĩa là “lưỡi lê” là đơn vị tàn bạo và bí mật nhất của Mossad dùng để giết những kẻ thù của Israel ở bất cứ nơi nào trên thế giới.

Quan chức trong cộng đồng tình báo cho biết, con gái của Al-Masri, Maryam, cũng là mục tiêu của chiến dịch. Washington cho rằng, cô ta đang chuẩn bị cho vai trò lãnh đạo trong Al-Qaeda và giới tình báo nhấn mạnh Maryam đã tham gia vào kế hoạch hoạt động, theo quan chức, cũng như những người khác, nói với điều kiện giấu tên để thảo luận về thông tin tình báo nhạy cảm. Con gái của Al-Masri là góa phụ của Hamza bin Laden, con trai của trùm khủng bố Al-Qaeda Osama bin Laden. Y bị tiêu diệt vào năm ngoái trong một chiến dịch chống khủng bố của Mỹ ở khu vực AfghanistanPakistan. Tin tức về cái chết của AlMasri lần đầu tiên được tờ New York Times đưa tin. Tuy nhiên, cả CIA và văn phòng của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, cơ quan giám sát cơ quan tình báo Mossad, đều từ chối bình luận.

Israel và Iran là những kẻ thù không đội trời chung, trong đó chương trình hạt nhân của Tehran là mối quan tâm an ninh hàng đầu của Israel. Tel Aviv đã hoan nghênh việc chính quyền Tổng thống Trump rút khỏi Thỏa thuận hạt nhân lịch sử với Iran năm 2015 và chiến dịch gây áp lực của Washington đối với Tehran. Vào thời điểm xảy ra vụ giết người, chính quyền Trump đang trong giai đoạn nâng cao nỗ lực thúc đẩy thông qua Hội đồng Bảo an LHQ khôi phục tất cả các lệnh trừng phạt quốc tế đối với Iran đã được dỡ bỏ theo thỏa thuận hạt nhân. Không ai trong số các thành viên Hội đồng Bảo an khác đồng tình với Mỹ, quốc gia đã thề sẽ trừng phạt các quốc gia không thực thi các biện pháp trừng phạt như một phần của chiến dịch “gây áp lực tối đa” đối với Iran.

Iran có thật sự chứa chấp Al-Masri?

Các quan chức Israel lo ngại, chính quyền sắp tới của Tổng thống mới đắc cử Joe Biden có thể quay trở lại hiệp định hạt nhân lịch sử với Iran. Có khả năng là nếu ông Biden giao chiến với Iran, Israel sẽ thúc ép thỏa thuận được sửa đổi để giải quyết chương trình tên lửa tầm xa của quốc gia Hồi giáo và cả hoạt động quân sự của Iran trong khu vực, đặc biệt là ở Syria và sự hỗ trợ của Iran cho các nhóm như Hezbollah, Hamas, và Thánh chiến Hồi giáo. Những tiết lộ rằng, Iran đang chứa chấp một thủ lĩnh AlQaeda có thể giúp Israel củng cố hồ sơ với chính quyền mới của Mỹ. AlMasri đã nằm trong danh sách đã bị giết hoặc bắt giữ trong nhiều năm, nhưng sự hiện diện của y ở Iran, quốc gia có lịch sử thù địch lâu đời với Al-Qaeda, gây trở ngại đáng kể cho việc bắt hoặc giết ông ta.

Tuy nhiên, Iran bác bỏ các báo cáo, nói rằng, chính phủ không chứa chấp bất kỳ thủ lĩnh Al-Qaeda nào và đổ lỗi cho Mỹ và Israel vì đã cố gắng kích động tình cảm chống Iran trên khắp thế giới. Các quan chức Mỹ từ lâu đã tin rằng một số thủ lĩnh Al-Qaeda đã ở ẩn tại Iran trong nhiều năm và các đánh giá tình báo được công bố công khai đã đưa ra nhiều trường hợp. Cái chết của AlMasri, mặc dù dưới một cái tên giả, đã được đưa tin trên các phương tiện truyền thông Iran vào ngày 8-8. Các báo cáo xác định, y là một giáo sư lịch sử người Lebanon có khả năng liên kết với phong trào Hezbollah có liên kết với Iran của Lebanon và nói rằng y và con gái đã bị các tay súng đi xe máy giết hại.

Truyền thông Lebanon, trích dẫn các báo cáo của Iran, nói rằng những người thiệt mạng là công dân Lebanon Habib Daoud và con gái Maraym. Cái chết của Al-Masri và con gái xảy ra 3 ngày sau vụ nổ thảm khốc hôm 4-8 tại cảng Beirut và không gây được nhiều sự chú ý. Hezbollah không bao giờ bình luận về các báo cáo và các quan chức an ninh Lebanon cũng không thông báo rằng, có bất kỳ công dân nào bị giết ở Tehran. Một quan chức Hezbollah hôm 14-11 cũng không bình luận về cái chết của Al-Masri, nói rằng Bộ Ngoại giao Iran đã phủ nhận điều đó.

Tuy nhiên, kiểu tiêu diệt như thế này dường như phù hợp với một hành động được cho là của Israel trong quá khứ. Năm 1995, người sáng lập nhóm chiến binh Palestine Hồi giáo Jihad đã bị một tay súng đi trên một mô-tô giết ở Malta, trong một vụ ám sát được cho là của Mossad. Mossad cũng được cho là đã thực hiện một loạt vụ giết hại các nhà khoa học hạt nhân Iran ở Iran vào đầu thập kỷ trước. Tehran cũng cáo buộc Tel Aviv đứng sau những vụ giết người đó.

KHẢ ANH