(Cadn.com.vn) - Cuộc trao đổi tù binh ngoạn mục giữa Taliban và chính phủ Mỹ đang là tâm điểm trên chính trường thế giới. Cùng với việc Trung sĩ Lục quân Mỹ Bowe Bergdahl, người bị Taliban bắt tại Afghanistan và giam giữ gần 5 năm, được trả tự do và giao cho phía Mỹ, 5 tù nhân Taliban bị giam giữ tại Vịnh Guantanamo cũng được chuyển giao cho Qatar để từ đó về lại "đất mẹ".

Qatar đồng ý nhận tạm giam 5 tù nhân này và đảm bảo sẽ không gây ra mối đe dọa nào cho Mỹ bằng cách đưa ra lệnh cấm 1 năm không được rời khỏi Qatar. Ngày 2-6, hai quan chức chính quyền cấp cao xác nhận tên của 5 tù nhân được thả lần này là Khair Ulla Said Wali Khairkhwa, Mullah Mohammad Fazl, Mullah Norullah Nori, Abdul Haq Wasiq và Mohammad Nabi Omari. Họ chủ yếu là các quan chức cấp cao trong chế độ Taliban, bị bắt giam vào đầu cuộc chiến ở Afghanistan. Họ không có quan hệ với Al-Qaeda.

CNN công bố những bức ảnh thu được từ WikiLeaks phù hợp với tên của 5 tù nhân do Bộ Quốc phòng (DoD) Mỹ công bố. Bộ Quốc phòng không xác nhận cũng không phủ nhận độ chính xác của những bức ảnh này.

Khair Ulla Said Wali Khairkhwa

Khairkhwa đến với Taliban vào năm 1994 và là Bộ trưởng Nội vụ dưới thời cai trị của Taliban. Y đến từ cùng một bộ lạc với Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai và bị bắt vào tháng 1-2002. Khairkhwa từng đảm nhận vị trí thống đốc tỉnh Heart giai đoạn 1999-2001, và được cho là "trực tiếp liên quan" đến trùm khủng bố Osama bin Laden.

Khairkhwa cũng có thể có liên hệ với thủ lĩnh đã chết của Al-Qaeda tại Iraq, Abu Musab al Zarqawi. Khairkhwa bị chuyển đến Guantanamo vào tháng 5-2002, song y luôn bác bỏ mình có liên quan đến các hoạt động cực đoan.

Mullah Mohammad Fazl

Fazl chỉ huy lực lượng chính chiến đấu với Liên minh phương Bắc do Mỹ hậu thuẫn vào năm 2001, và giữ chức vụ tham mưu trưởng quân đội dưới chế độ Taliban. Y bị cáo buộc gây tội ác chiến tranh trong cuộc nội chiến Afghanistan những năm 1990.

Fazl bị bắt giữ sau khi đầu hàng Abdul Rashid Dostam, lãnh đạo của cộng đồng Uzbek của Afghanistan vào tháng 10-2001. Y bị LHQ truy nã do liên quan đến vụ thảm sát hàng ngàn người Shiite Afghanistan dưới thời cai trị của Taliban. Y bị chuyển đến nhà tù của Mỹ vào tháng 12-2001 và là một trong những "vị khách" đầu tiên tại Guantanamo.

Mullah Norullah Noori

Noori từng là thống đốc tỉnh Balkh dưới thời Taliban cai trị và đóng vai trò quan trọng trong việc phối hợp chống Liên minh phương Bắc.

Cũng như Fazl, Noori bị bắt giữ sau khi đầu hàng Dostam vào năm 2001. Theo bản đánh giá tù nhân năm 2008, Noori "tiếp tục phủ nhận vai trò, tầm quan trọng và mức độ tàn bạo của mình". Bản đánh giá khẳng định, y có nguy cơ cao và có giá trị tình báo cao.

Abdul Haq Wasiq

Wasiq là phó giám đốc cơ quan tình báo dưới chế độ Taliban. Anh họ của y là người đứng đầu cơ quan này. Một nguồn tin hồi năm 2007 cho biết, Wasiq cũng là "thành viên của tình báo Al-Qaeda" và liên kết với các thành viên của một nhóm Hồi giáo vũ trang khác, Hezb-e-Islami Gulbuddin.

Wasiq bị bắt khi đang cố gắng giúp Mỹ xác định vị trí các nhân vật cấp cao của Taliban. Tuy nhiên, y phủ nhận có liên kết với các nhóm chiến binh.

Mohammad Nabi Omari

Omari là quan chức Taliban ở tỉnh Khost. Theo đánh giá năm 2004, y vừa là thành viên của Taliban vừa liên kết với cả Al-Qaeda và nhóm phiến quân Hezb-e-Islami Gulbuddin.

Y là giám đốc truyền thông của Taliban và giúp các thành viên Al-Qaeda trốn thoát từ Afghanistan đến Pakistan. Trước tòa, Omari thừa nhận làm việc cho Taliban nhưng từ chối liên kết với các nhóm chiến binh.

An Bình (Theo CNN)