(Cadn.com.vn) - Trong dấu hiệu cho thấy những căng thẳng bùng phát quanh bàn đàm phán hạt nhân giữa Iran với các cường quốc P5+1 (gồm Anh, Trung Quốc, Pháp, Nga, Mỹ và Đức), Tehran dường như "đặt điều kiện tiên quyết" là "dỡ bỏ toàn bộ các biện pháp trừng phạt của phương Tây" trước khi đạt thỏa thuận về chương trình hạt nhân gây tranh cãi trước thời hạn chót vào ngày 24-11 tới.
Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh nội bộ chính quyền Iran có những mâu thuẫn và xáo trộn quanh những tuyên bố cho rằng, hai bên cuối cùng đạt được một thỏa thuận với phương Tây. Một nhóm các nghị sĩ thuộc phe cứng rắn ở Tehran vẫn cáo buộc chính quyền Tổng thống "cho đi quá nhiều" trong các cuộc đàm phán với Mỹ và các quốc gia P5+1 nhằm tìm kiếm hạn chế trừng phạt. Để làm dịu tình hình, chính phủ Iran phải ngay lập tức lên tiếng bác bỏ.
Trên thực tế, mặc dù các bên đang nỗ lực hoàn tất thỏa thuận hạt nhân cuối cùng mà nhóm P5+1 đặt ra hạn chót vào ngày 24-11 tới nhưng vẫn chưa ai muốn nhượng bộ ai. Vì vậy, hầu hết giới phân tích đều cho rằng, việc đạt được thỏa thuận chắc chắn trước thời hạn chót ngày 24-11 khó khả thi. Vấn đề đặt ra là khoảng cách giữa hai bên vẫn còn quá lớn.
Phương Tây muốn đóng tất cả các con đường đến phát triển bom nguyên tử của Iran, bằng cách cắt giảm chương trình làm giàu hạt nhân của nước này, đóng cửa các cơ sở bị nghi ngờ và áp đặt các biện pháp kiểm tra mạnh mẽ.
Nếu Tehran làm được, đổi lại, các cường quốc sẽ đình chỉ và sau đó dần dần dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt vốn đang bóp nghẹt nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào dầu mỏ của Iran. Tehran một mặt vẫn phủ nhận kế hoạch tìm kiếm vũ khí nguyên tử, mặt khác muốn phương Tây dỡ bỏ tất cả các biện pháp trừng phạt và không đặt ra những hạn chế về công nghệ hạt nhân hiện tại mà quốc gia Hồi giáo tuyên bố "chỉ nhằm mục đích dân sự".
Cục diện trên bàn đàm phán cho thấy, P5+1 đòi hỏi Tehran cần phải có những "động thái đáng kể" (chẳng hạn như không đưa ra điều kiện tiên quyết nào và chấp nhận dỡ bỏ trừng phạt từ từ). Nhưng quốc gia Hồi giáo cho rằng, các đề nghị của phương Tây là "không thể chấp nhận được". Nhà đàm phán hạt nhân Iran Majid Takht-e-Ravanchi khẳng định, cuộc đàm phán hạt nhân phải dẫn đến việc dỡ bỏ cùng một lúc tất cả các biện pháp trừng phạt nhằm vào quốc gia Hồi giáo này.
Rõ ràng, những điều kiện mà các bên đưa ra đều "bất khả thi". Và nếu mọi vấn đề không được giải quyết, bàn đàm phán lần này thậm chí có nguy cơ đổ vỡ khi Iran hiện đang kịch liệt chỉ trích phương Tây đưa ra những yêu sách quá đáng.
Thanh Văn
