Trong bối cảnh lượng vaccine phòng cOVID-19 trên toàn thế giới hiện “cung không đủ cầu”, nhiều quốc gia Đông Nam Á  quyết định chủ động tự nghiên cứu, phát triển và điều chế vaccine, nỗ lực vượt qua đại dịch bằng chính nội lực của mình.

Việt Nam: triển khai quyết liệt với nhiều mũi "chủ công"

Bên cạnh những nỗ lực ngoại giao nhằm tiếp cận các nguồn vaccine phòng COVID-19 trên thế giới, Việt Nam đã đẩy mạnh nghiên cứu, sản xuất vaccine trong nước. Ngay từ khi dịch bùng phát, trên tinh thần khuyến khích các đơn vị trong nước nghiên cứu, phát triển vaccine phòng COVID-19, Chính phủ Việt Nam đã có các chỉ đạo quyết liệt, linh hoạt đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và sản xuất vaccine trong nước.

Đến nay, ngoài việc chuyển giao công nghệ vaccine từ nước ngoài để sản xuất trong nước (vaccine ARCT-154 của Mỹ do Vingroup thực hiện); vaccine của Công ty Shionogi (Nhật Bản) do Công ty cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC) và VABIOTECH triển khai; vaccine Sputnik-V (Nga) do VABIOTECH và Công ty DS-Bio triển khai)…, Việt Nam đang nghiên cứu, thử nghiệm lâm sàng hai loại vaccine ngừa COVID-19 là Covivac và Nanocovax.

Vaccine Covivac do Viện Vaccine và Sinh phẩm y tế (IVAC) thuộc Bộ Y tế sản xuất. IVAC bắt đầu nghiên cứu và phát triển vaccine Covivac từ tháng 5-2020. Vaccine Covivac hiện đang được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2. Nhóm nghiên cứu cũng kỳ vọng cuối quý III đầu quý IV-2021 sẽ có kết quả đánh giá thử nghiệm lâm sàng của giai đoạn 2 để bước sang giai đoạn 3.

Trong khi đó, vaccine Nanocovax do Học viện Quân y phối hợp với công ty cổ phần sinh học dược Nanogen nghiên cứu phát triển từ tháng 5-2020. Nanocovax đang được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 trên 13.000 người để đánh giá 3 yếu tố: Tính an toàn, tính sinh miễn dịch, hiệu lực bảo vệ trên người. Qua 2 giai đoạn đầu, kết quả thử nghiệm cho thấy, 100% tình nguyện viên đều sinh miễn dịch tốt. Tỷ lệ chuyển đổi huyết thanh đạt trên 99%.

Hai loại vaccine ngừa COVID-19 Việt Nam đang nghiên cứu và phát triển.

Thái Lan: thử nghiệm lâm sàng 3 loại vaccine

3 loại vaccine đang được nước này nghiên cứu phát triển là Baiya SARS-CoV Vax 1, ChulaCov19 và NDV-HXP-S. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Thái Lan ông Tanee Saengrat cho biết, nếu các thử nghiệm liên tục của vaccine nội địa thành công, Thái Lan sẽ là thành viên đầu tiên của ASEAN tự sản xuất vaccine ngừa COVID-19 của riêng mình.

ChulaCov19 là loại vaccine ngừa COVID-19 được phát triển dựa trên công nghệ mRNA. Đây là loại vaccine đầu tiên được nghiên cứu, sản xuất, đã tiến hành thử nghiệm trên người từ giữa tháng 6 vừa qua. Trước đó, ChulaCov19 đã được thử nghiệm trên khỉ và chuột và cho thấy có khả năng giúp tăng miễn dịch đối với virus SARS-CoV-2. ChulaCov19 hiện đang là loại tiến xa nhất của Thái Lan khi đang bước vào giai đoạn thử nghiệm lâm sàng thứ ba. Nhóm nghiên cứu hy vọng rằng, vào cuối năm nay hoặc đầu năm sau, Thái Lan sẽ có thể bắt đầu sản xuất vaccine hiệu quả của riêng mình.

Vaccine Baiya SARS-CoV Vax 1 của hãng Baiya Phytopharm cũng đã được chứng minh có hiệu quả trong việc ngăn ngừa sự lây nhiễm Covid-19 ở động vật. Hãng Baiya Phytopharm đang chuẩn bị cho giai đoạn thử nghiệm trên 100 tình nguyện viên vào tháng 8, với hy vọng vaccine sẽ sẵn sàng để sử dụng vào năm tới. Vaccine NDV-HXP-S do Tổ chức Dược phẩm Chính phủ phát triển hiện trong giai đoạn thử nghiệm thứ hai trên người, dự kiến có thể được cung cấp vào đầu năm sau, với công suất sản xuất khoảng 25 - 30 triệu liều mỗi năm.

Ngoài ra, Thái Lan cũng dự định cuối năm nay sẽ bắt đầu thử nghiệm lâm sàng 2 loại vaccine ngừa Covid-19 dạng xịt mũi mà nước này đang phát triển, sau khi các cuộc thử nghiệm ở chuột mang lại kết quả khả quan.

Vaccine ChulaCov19 của Thái Lan.  Ảnh: sanook.com

Singapore: phát triển vaccine công nghệ mRNA

Singapore đang tiến hành thử nghiệm lâm sàng 3 loại vaccine COVID-19 công nghệ mRNA. Vaccine đầu tiên có tên ARCT-021 do công ty Mỹ Arcturus Therapeutics bắt tay cùng Trường Y Duke-NUS (Singapore) phát triển. ARCT-021 đang ở giai đoạn thứ nghiệm lâm sàng thứ hai. Hai vaccine mới hơn cũng do Arcturus phát triển là ARCT-154 và ARCT-165, hướng tới chống 4 biến thể của virus SARS-CoV-2 là Alpha, Beta, Gamma và Delta. Điều đáng chú ý là mỗi liều vaccine của Arcturus chỉ chứa 5 mcg mRNA, trong khi hai loại vaccine do Mỹ sản xuất là Pfizer có 30 mcg và Moderna có 100 mcg.

Indonesia: bắt đầu sản xuất vaccine hàng loạt vào đầu năm 2022

Indonesia, quốc gia Đông Nam Á chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của đại dịch, vaccine Merah Putih có thể hoàn tất thử nghiệm lâm sàng vào cuối năm nay và bắt đầu sản xuất hàng loạt vào đầu năm 2022. Theo Bộ trưởng Nghiên cứu và Công nghệ Indonesia Bambang Brodjonegoro, vaccine Merah Putih sẽ có giá thành thấp hơn sản phẩm nhập khẩu vì chương trình nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng vaccine này được chính phủ tài trợ.

Bên cạnh đó, Cơ quan thực phẩm và dược phẩm Indonesia cũng phê chuẩn kế hoạch thử nghiệm giai đoạn 2 loại vaccine nội địa thứ hai là Nusantara. Đây là một sản phẩm do nhóm nghiên cứu thuộc công ty dược phẩm PT. Rama Emerald Multi Sukses (Rama Pharma) của Indonesia, hãng dược AIVITA Biomedical của Mỹ và Khoa Y thuộc Đại học Diponegoro cùng bào chế. Giai đoạn 1 thử nghiệm đã hoàn tất vào cuối tháng 1-2021 với kết quả tốt và không gây bất cứ vấn đề nào nghiêm trọng đối với 27 tình nguyện viên.

Lào: chủ động sản xuất vaccine ở trong nước

Báo chí Lào ngày 23-8 đưa tin: Chính phủ nước này đang đàm phán với một công ty dược phẩm của Trung Quốc về khả năng hợp tác sản xuất một loại vaccine ngừa COVID-19 tại Lào. Theo nguồn tin trên, Bộ trưởng Y tế Lào, Tiến sỹ Bounfeng Phoummalaysith và đại diện công ty Stemirna Therapeutics của Trung Quốc gần đây đã gặp nhau thảo luận khả năng xây dựng một nhà máy liên doanh sản xuất vaccine tại Lào để phân phối trên toàn quốc. Nhà máy này sẽ vừa là cơ sở chính để sản xuất vaccine, vừa là nơi lưu trữ vaccine nhập khẩu.

Việc xây dựng nhà máy trên đuwọc cho là một bước ngoặt lớn trong nỗ lực phòng chống đại dịch COVID-19 của Lào. Theo đó, khi dự án thành công, chương trình tiêm chủng của Lào sẽ được triển khai nhanh hơn nhiều so với hiện tại.

Stemirna Therapeutics là công ty công nghệ sinh học đầu tiên ở Trung Quốc đưa ra phương pháp trị liệu mRNA sử dụng nền tảng công thức hạt nano cao cấp và tiến hành liên tục các nghiên cứu nhằm cung cấp các giải pháp chăm sóc sức khỏe và điều trị hiệu quả hơn.

AN BÌNH