Nếu được trao giải Nobel Hòa bình, nữ sinh Greta Thunberg sẽ là nhân vật trẻ tuổi nhất nhận giải thưởng trị giá 930.000 USD này và cũng là nhà hoạt động môi trường thứ 2 được trao giải, sau Phó Tổng thống Mỹ Al Gore năm 2007.

Nữ sinh 16 tuổi người Thụy Điển Greta Thunberg được xem là ứng viên sáng giá cho giải Nobel Hòa bình năm nay.  Ảnh: USA Today

Giải thưởng Y học được công bố vào ngày 7-10 mở màn cho một mùa giải Nobel 2019 bất thường, trong đó giải Văn học gây nhiều chú ý vì sẽ có đến 2 giải được trao sau bê bối hoãn trao giải hồi năm ngoái, và trong bối cảnh có nhiều suy đoán nữ sinh 16 tuổi Greta Thunberg có thể ẵm giải Nobel Hòa bình danh giá.

Chiều 7-10 (giờ Việt Nam), chủ nhân giải thưởng Nobel Y học 2019 đã được công bố, thuộc về 3 nhà khoa học William G. Kaelin - Giáo sư y khoa người Mỹ, Peter J. Ratcliffe người Anh và Gregg L. Semenza người Mỹ cho công trình nghiên cứu về việc các tế bào cảm nhận như thế nào và thích ứng với lượng oxy có sẵn. Sau giải Nobel Y học là các giải thưởng về Vật lý (ngày 8-10); Hóa học (9-10); Văn học (10-10) và Kinh tế (14-10). Tờ báo lớn nhất Thụy Điển Dagens Nyheter (DN) dự đoán, giải Nobel Vật lý có thể thuộc về nghiên cứu vật lý lượng tử của các nhà khoa học Mỹ John Clauser, Alain Aspect của Pháp và Anton Zeilinger của Áo. Trong khi đó, ở lĩnh vực Hóa học, ông John Goodenough, nhà khoa học phát minh ra pin lithium, có thể trở thành người đoạt giải Nobel lớn tuổi nhất khi đã ở tuổi 97.

Nữ sinh Greta Thunberg, là ai?

Giải thưởng Nobel Hòa bình sẽ được trao tại Oslo vào ngày 11-10, và nhà hoạt động môi trường 16 tuổi người Thụy Điển Greta Thunberg đang được dự đoán là ứng viên tiềm năng nhất. Dự đoán về những người chiến thắng có thể rất khó khăn vì các tổ chức trao giải giữ bí mật tên của những người được đề cử trong 50 năm. Đối với Giải thưởng Hòa bình, Ủy ban Nobel Na Uy chỉ tiết lộ, họ đã nhận được 301 đề cử trong năm nay.

Về mặt nhạy cảm với các vấn đề thu hút sự chú ý, ủy ban chắc chắn ghi nhận “hiện tượng Greta Thunberg” gần đây và sự nhiệt tình mà nhà hoạt động môi trường trẻ tuổi này đã khơi dậy trong các thế hệ trẻ trong chiến dịch nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu. Bài diễn thuyết mang tính chỉ trích một số lãnh đạo thế giới của Thunberg cũng giúp nữ sinh này thu hút thêm hàng triệu người hâm mộ. Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn chia rẽ về việc liệu có mối liên hệ thực sự giữa xung đột vũ trang và biến đổi khí hậu. Người đứng đầu Viện nghiên cứu Hòa bình của thành phố Oslo, Henrik Urdal, cho rằng, điều đó “cực kỳ khó xảy ra”. Chính phương pháp vận động môi trường “mang tính đối đầu” của Thunberg, có thể khiến Ủy ban xét giải lưỡng lự.

Nếu được trao giải Nobel Hòa bình, Greta Thunberg sẽ là nhân vật trẻ tuổi nhất nhận giải thưởng trị giá 930.000 USD và cũng là nhà hoạt động môi trường thứ 2 được trao giải, sau Phó Tổng thống Mỹ Al Gore năm 2007. Người tôn vinh ở giải Nobel Hòa bình trẻ nhất cho đến nay là cô bé Malala Yousafzai, giành giải thưởng Hòa bình năm 2014 ở tuổi 17.

Vì sao có đến 2 giải Nobel Văn học?

Một trong những giải thưởng gây chú ý năm nay là Nobel Văn học vì sẽ có đến 2 giải được trao sau bê bối hoãn trao giải thưởng hồi năm ngoái cùng với những thông báo về những thay đổi mạnh mẽ nhất.

Năm ngoái, Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển (RSAS) trao giải thưởng Văn học đã bị xé nát bởi bê bối quấy rối tình dục làm lộ ra những xung đột sâu sắc giữa 18 thành viên. Nhà thơ Katarina Frostenson, thành viên RSAS, từ chức hồi đầu năm sau khi bị kết luận tiết lộ tên của những người thắng giải trong khi chồng bà bị tuyên án tù 2 năm vì tội cưỡng hiếp. Lần đầu tiên sau 70 năm, không có một đại biểu nào đưa ra quyết định quan trọng, và vì vậy giải thưởng Nobel 2018 đã bị hoãn.

Madelaine Levy, nhà phê bình văn học tại nhật báo Thụy Điển Svenska Dagbladet, cho rằng, những người đoạt giải trong năm 2018 có khả năng từ chối giải thưởng, nếu họ cho rằng bị vấy bẩn bởi vụ bê bối. RSAS đã dành cả năm qua để cố gắng giải quyết các vấn đề và khôi phục danh dự, và do đó được xem là đang tránh xa những tranh cãi trong các lựa chọn của mình. Các nhà văn được cho là có thể được “chọn mặt gửi vàng” gồm Olga Tokarczuk của Ba Lan, Ngugi Wa Thiong'o, Ismail Kadare của Albania, Joyce Carol Oates của Mỹ và Haruki Murakami của Nhật Bản.

Mỗi giải Nobel đi kèm với giải thưởng 9 triệu kronor Thụy Điển (914.000 USD), và sẽ được chia đều nếu có nhiều hơn một người được vinh danh.

KHẢ ANH