Trong thông cáo ngày 12-5, Hamas cho biết lực lượng này đã trả tự do cho Edan Alexander, 21 tuổi, một binh sĩ Israel mang quốc tịch Mỹ. Alexander được cho là con tin người Mỹ cuối cùng còn sống sót, bị Hamas giam giữ ở Gaza kể từ cuộc tấn công vào Israel ngày 7-10-2013. Trong khi đó, thi thể của 4 người Mỹ khác vẫn còn ở Gaza.

Hamas cho biết việc thả con tin là một phần trong nỗ lực ngừng bắn nhằm mở cửa các cửa khẩu biên giới Gaza và đưa hàng cứu trợ đến Gaza. Israel đã chặn mọi hàng viện trợ bao gồm thực phẩm và vật tư y tế trong hơn 10 tuần để gây sức ép buộc Hamas thả thêm nhiều con tin hơn. Một quan chức Hamas cho hay, việc trả tự do cho con tin này là để đổi lấy những điều mà Mỹ đã hứa sẽ hành động. Hamas dự đoán Israel sẽ thả một số tù nhân Palestine và đảm bảo viện trợ cho Gaza, đồng thời mong đợi Mỹ đàm phán một thỏa thuận rộng hơn với Israel nhằm đảm bảo chấm dứt xung đột. "Quả bóng đang ở sân của người Mỹ. Chúng tôi đã trao cho người Mỹ những gì họ yêu cầu. Họ cũng cần phải có sự đáp trả", một quan chức Hamas nói.

Israel và Mỹ hoan nghênh

Trong một đoạn video do Văn phòng Thủ tướng công bố, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã hoan nghênh sự trở về của con tin Edan Alexander và cho rằng đây là kết quả của sự kết hợp giữa các nỗ lực ngoại giao do Tổng thống Mỹ Donald Trump dẫn dắt với áp lực quân sự của Israel. Trước đó, thông cáo của Văn phòng Thủ tướng nêu rõ: "Chính phủ Israel cam kết đưa tất cả các con tin và người mất tích - dù còn sống hay đã chết - trở về nhà. Chúng tôi sẽ nỗ lực không ngừng nghỉ cho đến khi đưa mọi con tin trở về".

Chủ tịch đảng Dân chủ đối lập Yair Golan và Chủ tịch đảng Đoàn kết Quốc gia Benny Gantz cũng cho rằng việc con tin Adan Alexander được thả là nhờ can thiệp của Mỹ. Ông Benny Gantz kêu gọi Chính phủ Israel tích cực tham gia các kế hoạch của Mỹ ở Trung Đông nhằm tránh bị tụt hậu và có thể giải thoát những con tin còn lại vẫn đang bị Hamas bắt giữ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump bình luận trên nền tảng mạng xã hội của mình rằng việc trả tự do cho con tin là "bước đi thiện chí" của Hamas nhằm chấm dứt xung đột. Trên mạng xã hội X, Đại sứ Mỹ tại Israel Mike Huckabee bày tỏ hy vọng việc Hamas thả con tin Adan Alexander sẽ là "điểm khởi đầu cho việc kết thúc cuộc xung đột khốc liệt này". Đây là một trong những tuyên bố hiếm hoi gần đây của giới chức Mỹ về khả năng chấm dứt xung đột tại Dải Gaza, một dấu hiệu cho thấy lập trường có phần khác biệt với chính quyền Thủ tướng Netanyahu, vốn gần đây đã thông qua kế hoạch mở rộng chiến dịch quân sự để tiêu diệt hoàn toàn năng lực quân sự và điều hành của Hamas.

Trong khi đó, Diễn đàn Con tin và Gia đình người mất tích tại Israel ra thông cáo nói rõ: "Việc Edan được trả tự do là tia sáng của hy vọng và là lời nhắc nhở rằng vẫn còn 58 con tin đang bị giam giữ tại Gaza". Rất đông người dân Israel vẫy chờ chào đón đoàn xe chở Alexander về nước. Còn tại Mỹ, hàng trăm người đã đổ ra đường ở thị trấn Tenafly, bang New Jersey, để ăn mừng việc Edan Alexander được trả tự do sau thời gian dài bị bắt giữ tại Gaza. Đám đông reo hò khi nghe tin Adan Alexander đã an toàn trở về. Thị trấn Tenafly có cộng đồng người Do Thái và đông đảo kiều dân Israel.

Triển vọng còn mờ mịt

Dù hoan nghênh động thái của Hamas, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 12-5 tuyên bố nước này không nhất trí với bất kỳ thỏa thuận nào về việc ngừng bắn hay trao đổi tù nhân với Hamas ở Dải Gaza, mà chỉ đồng ý mở hành lang an toàn nhằm tạo điều kiện cho việc phóng thích con tin Edan Alexander.

Israel tuyên bố sẽ tiếp tục chiến dịch ở khu vực, bất chấp nỗ lực đàm phán đang diễn ra. Chỉ vài giờ sau khi Alexander được bàn giao, pháo binh và không quân Israel đã oanh kích dữ dội các khu dân cư tại Gaza. Giới chức y tế Gaza cho biết một cuộc không kích ở Khan Younis khiến 3 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương tại một nơi trú ẩn. Ở khu Tuffah phía bắc Gaza, một phụ nữ thiệt mạng và nhiều người khác bị thương khi đạn pháo Israel bắn trúng một trường học đang chứa người di tản.

Mặc dù có tiến triển về vấn đề con tin, cuộc xung đột giữa Israel và Hamas vẫn tiếp tục căng thẳng, đẩy Dải Gaza vào khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng. Theo Liên hợp quốc, hơn nửa triệu người tại Gaza đang đứng trước nguy cơ thiếu lương thực nghiêm trọng, với cảnh báo về nạn đói có thể xảy ra ngay trong năm nay nếu không có một giải pháp hòa bình sớm.

AN BÌNH